De tweede helft van de twintigste eeuw sidderde de wereld voor de gevolgen van een kernoorlog tussen de Sovjetunie en de NAVO. En terecht: we weten door de effecten van Hiroshima en Tsjernobyl, dat nucleaire explosies in een groot gebied dood en verderf kunnen zaaien. Weliswaar zijn de betrekkingen tussen de Verenigde Staten en de opvolger van de Sovjetunie, Rusland, aanmerkelijk vriendelijker dan in de dagen van de koude oorlog, maar toch. Wat zou er met de aarde gebeuren als er alsnog een kernoorlog uitbreekt? Deze video, die speelt vele decennia na een verwoestende kernoorlog, gaat er op speelse, maar wetenschappelijk redelijk onderbouwde wijze op in. Tot de meligheid na de tiende minuut toeslaat tenminste.
In deze clip een wetenschappelijk wat minder verantwoorde compilatie van beelden uit films waarin scènes uit een kernoorlog voorkomen.
De clip gaat de fout in door te stellen dat de aardas kan verschuiven door kernexplosies. In feite zijn zelfs de grootste kernexplosies die door de mens opgewekt kunnen worden, daar te zwak voor.
De afgelopen jaren zijn een aantal zeer grote olieontdekkingen gedaan in de VS. Ook worden steeds meer lastig te winnen olievoorraden nu ontgonnen. Wat zijn de gevolgen?
Amerikaanse olieproductie leek ten dode opgeschreven
Je kent waarschijnlijk de bekende Hubbert peak. De Amerikaanse geoloog Hubbert stelde vast dat 1940 het jaar was waarin de meeste nieuwe olievoorraden werden ontdekt. Na 1940 nam het tempo van nieuwe ontdekkingen snel af. Op grond hiervan voorspelde hij dat de Amerikaanse olieproductie rond 1970 zijn piek zou bereiken (het duurt vele jaren voordat een olievondst in volle productie is) en daarna zou dalen. Hij bleek gelijk te hebben. Inderdaad was de Amerikaanse olieproductie rond 1970 op zijn hoogst en begon deze daarna te dalen. Het gevolg: de VS raakte steeds afhankelijker van de import van aardolie uit onaangename oliedictaturen als Saoedi Arabië en Irak. De import van aardolie is verantwoordelijk voor de helft van het handelstekort van de VS, waar Amerikaanse politici zich erg zorgen om maken.
Oude oliebronnen en olie uit de diepzee De techniek stond in die jaren echter niet stil. Zo blijken ooit uitgeputte oliebronnen nu toch lonend olie op te kunnen leveren. Ook is er steeds meer techniek voorhanden om in zeer moeilijk toegankelijke gebieden, denk aan de diepzee en het arctische gebied,olie te winnen. De gevolgen hiervan zijn verwoestend voor het milieu, maar wel kan de VS op deze manier haar olieproductie vergroten. Offshore en in het gigantische olieveld rond Prudhoe Bay in Alaska ligt er naar schatting een onontdekte honderd miljard vaten aardolie. De bewezen reserves liggen rond de veertig miljard vaten (twaalf jaar olieverbruik).
Mede dankzij de enorme hoeveelheid olieplatforms in de Golf van Mexico groeit de Amerikaanse olieproductie weer. Tegen een verschrikkelijke prijs helaas.
De Bakken formatie
Al in 1953 was bekend dat de Bakkenformatie, een poreuze rotslaag die zich onder Noord-Dakota en andere staten in het Amerikaanse Midden Westen uitstrekt, olie kan opslaan en ook veel olie bevat. Deze olie winnen was in die tijd te duur en dus oninteressant. Ondertussen zijn er betere technieken, zoals fracturing, waarmee deze olie toch ontgonnen kan worden. De Bakkenformatie bevat volgens de laatste schattingen rond de 18 miljard vaten olie. Dat is voldoende om de hele wereld meer dan zeven maanden van olie te voorzien of de Verenigde Staten (die hiervan een kwart voor hun rekening nemen) voor drie jaar.
Noord-Amerika wordt vrijwel zelfvoorzienend in aardolie
Ook in buurland Canada wordt steeds meer olie uit teerzand geproduceerd. Bij dit uiterst vervuilende proces worden druppeltjes aardolie die aan zandkorrels kleven, losgeweekt door middel van stoom of aardgas. De winbare reserves aan teerzandolie zijn enorm (173 miljard vaten) en al zijn de energiekosten hoog, door de hoge olieprijzen is de winning toch de moeite waard.
Minder Amerikaanse bemoeienis met Midden Oosten
Het gevolg is dat het voor de VS steeds minder interessant zal worden om politieagentje in het Midden Oosten te spelen. Immers, ze halen hun olie wel uit eigen continent. Wel zullen de VS er alles aan doen om te voorkomen dat er in Eurazië een overheersende grootmacht komt. Hiervoor zullen ze China en India (en Rusland en de Europeanen) tegen elkaar uitspelen.
Wedijver om energiebronnen
We kunnen daarentegen verwachten dat de Europeanen (en de Chinezen en Indiërs) juist extra hun best zullen doen om de grote olieproducenten daar in hun macht te krijgen. Dit is ook de reden dat Frankrijk en Engeland Gadaffi zo graag weg wilden hebben. De wereld zal zo steeds meer opgedeeld worden in een isolationistisch Amerikaans blok en een om grondstoffen wedijverend Europees en Chinees blok.
Overvloed aan fossiel houdt Amerikanen lui
In de praktijk zullen zowel de Europeanen als de Indiërs en Chinezen niet afhankelijk willen zijn van de instabiele olieproducerende landen. Elektrische auto’s zullen daarom het eerst hun intrede doen in India, gevolgd door Europa en China. In de VS is deze prikkel nu minder groot. Hopelijk zullen ook in de VS idealistische ondernemers helpen het land definitief af te kicken van fossiele brandstoffen – zeker als ze zo milieuvervuilend zijn als olie uit teerzand.
In deze adembenemende animatie wordt getoond hoe de aarde er uitzag vanaf het hoogtepunt van de laatste ijstijd tot het jaar 3000, als volgens de meeste klimaatonderzoekers het broeikaseffect op zijn sterkst is.
Ook planeten zonder grote maan zijn stabiel genoeg om in evenwicht te blijven, zo blijkt uit nieuwe berekeningen. Dit maakt de kans op buitenaards leven een stuk groter.
Zonder een maan hadden we nooit dit plaatje kunnen zien, maar had zich wel een mensachtige soort kunnen ontwikkelen.
‘Maan beschermt tegen Jupiter’
In 1993 toonde Jacques Laskar van de sterrenwacht van Parijs aan dat de maan hielp de hellingshoek van de aardse rotatieas te stabiliseren tegen verstoringen door de zwaartekrachtsveld van de gasreus Jupiter, verreweg de grootste planeet in het zonnestelsel. Volgens Laskar en zijn medeauteurs zou de draaiingsas van de aarde zonder de stabiliserende invloed van de maan, wild gaan schommelen tussen 0 en 85 graden[1].
Om een indruk te geven: in dat laatste geval staat de aarde op zijn kant en staat hartje zomer de zon loodrecht boven de noordpool. Dit zou zo enorm sterke klimaatschommelingen opleveren (zeg maar gerust: tropische zomers en Antarctische winters), dat levensvormen hoger dan bacteriën, vooral grote landbewonende organismen als wij, ernstig in de problemen zouden komen.
Veel astronomen concludeerden hieruit dat complex leven zeldzaam is in het universum. Immers, de aarde is de enige planeet met een in verhouding zo grote maan. De botsing tussen een protoplaneet zo groot als Mars en de aarde leverde uiteindelijk de maan op (de maantjes van Mars, in ieder geval zeker Deimos, zijn ingevangen planetoïden). Minder dan tien procent van alle aardachtige planeten zal een dergelijke ingrijpende gebeurtenis meemaken en een grote maan opleveren.
Wat is precessie?
De aarde maakt drie bewegingen: het draaien om de as dat het dag-nacht ritme veroorzaakt, de omloop om de zon en nog een derde, minder bekende beweging: de precessie. Als een enorme tol waggelt de aarde heen en weer in een ritme van 26 000 jaar, zie het filmpje. Daarom is voor ons Polaris de poolster, terwijl voor de oude Egyptenaren van 3000 vC de ster Thuban in het sterrenbeeld Draco de poolster was. Zonder maan, aldus het artikel in 1993, zou het wiebelen langzamer gaan, waardoor Jupiters zwaartekrachtseffect zou resoneren met de wiebel en versterkt zou worden. De aarde zou hierdoor totaal uit het lood schieten.
Ook zonder maan vier miljard jaar evenwicht
Laskar berekende echter niet hoe lang het zou duren voor dit effect zou optreden. Astronoom Lissauer deed dat wel met zijn team. Nu is dat ook makkelijker, de computers nu zijn stukken beter en sneller dan in 1993. Hij simuleerde met zijn collega’s een maanloze aarde gedurende meer dan vier miljard jaar. Met opvallend resultaat. De hellingshoek van de planeet schommelde ‘slechts’ tussen tien en vijftig graden. Er waren zelfs langere perioden, tot een half miljard jaar, waarin de hellingshoek stabiel bleef tussen 17 en 32 graden[2] (nu is deze 23 graden; hoe sterker de hellingshoek, hoe heftiger de seizoenen). De veranderingen kunnen natuurlijk veel groter zijn in periodes groter dan vier miljard jaar. Dit is echter niet zo relevant voor levensvormen op de planeet, want erg veel langer dan vijf tot zes miljard jaar blijft een planeet die rond een zonachtige ster draait niet bewoonbaar. Ook is het de vraag of grote manen altijd gunstig werken. Het kan namelijk ook zo zijn dat een grote maan juist zorgt dat een planeet in resonantie komt met de gasreus. De groep is nu bezig met het bestuderen van afwijkende zonnestelsels.
Zo goed was de goede oude tijd niet. Onze beeldbuizen en (steeds meer) beeldschermen worden beheerst door bloederige beelden. Schijn bedriegt echter, wijzen statistieken uit. Nog nooit eerder in de geschiedenis van de mensheid zijn er zo weinig mensen omgekomen als gevolg van moord of wapengeweld.
De wereld was nog nooit zo vredig als nu.
Geweld beheerst het nieuws
Op het eerste gezicht lijkt deze bewering onzin. Duizenden mensen zijn gedood in bloedige conflicten in Afrika, Zuid-Thailand, Afghanistan, Pakistan en overige. Terroristen zijn druk doende om bomaanslagen en ontvoeringen te plannen. De wereldzeeën worden geteisterd door Somalische, Maleise en West-Afrikaanse piraten. Anders Breivik slachtte 69 jongeren af in juli 2011. In Mexico zaaien bendeoorlogen dood en verderf, met tot nu al tienduizenden dodelijke slachtoffers. Denk ook aan het recente geweld in Libië en dat in Jemen en Syrië.
Toch is dit de vreedzaamste tijd in de menselijke geschiedenis, aldus drie nieuwe boeken. Volgens statistieken is er nog nooit zo weinig gemoord, mishandeld, gediscrimineerd, verkracht of in oorlogen afgeslacht. In één boek, “The Better Angels of Our Nature: Why Violence Has Declined”, geschreven door Harvard-psycholoog Stephen Pinker, schrijft hij: “de afname van geweld zou wel eens de belangrijkste en de minst opgemerkte ontwikkeling in de geschiedenis van onze soort kunnen zijn.”
Vreedzaamste eeuw sinds ontstaan mens
Dit gaat in tegen het gevoel, dat ook in de massamedia wordt gedeeld, dat het met oorlog en misdaad van kwaad naar erger gaat. Pinker baseerde zich niet op bloederige krantenberichten, maar op politiestatistieken, grafstenen op kerkhoven, menselijke overblijfselen en historische documenten van over de hele wereld. Gedurende de geschiedenis van de menselijke soort is er al duizenden jaren een trend naar minder geweld.
De reden volgens hem: we zijn nu beter opgeleid en in veel opzichten slimmer dan vroeger (althans: in het maken van IQ-tests, die vrij nauw samenhangen met succes bij het uitvoeren van kennisintensieve taken). Voorbeelden die hij noemt:
– het aantal mensen dat tijdens oorlogen wordt gedood – per 100.000 mensen – is met factor duizend gedaald in de loop der millennia. Voordat er georganiseerde staten bestonden, stierven er gemiddeld vijfhonderd van elke honderdduizend mensen op het slagveld. De Atheense filosoof Socrates nam bijvoorbeeld, als Atheense burger, geregeld deel aan de vele gewapende schermutselingen tussen Athene en de andere Griekse stadsstaten. Grieken slaan elkaar nu hooguit bij voetbalwedstrijden de hersens in. In het Frankrijk van de negentiende eeuw stierven er 70 op de 100.000 Fransen bij oorlogen. In de twintigste eeuw, met twee bloederige oorlogen waar Frankrijk aan deelnam, waren dat er zestig. Anno 2011 zijn dat er drietiende per honderdduizend inwoners.
– het aantal doden door genocide was in 1942, toen Hitlers gaskamers op volle toeren draaiden, 1400 maal hoger dan in 2008.
– Er waren minder dan twintig democratieën in 1946. Nu zijn dat er rond de honderd, als het in Libië, Egypte en Tunesië goed af blijft lopen. Het aantal door een dictatoriaal regime geregeerde landen is ondertussen afgenomen van 90 (in 1976) tot rond de 25 nu.
Radbraken, een uiterst pijnlijke martelmethode. Dit was geliefd volksvermaak in de middeleeuwen.
Geweld is voor zwakbegaafden
Volgens Pinker is een belagrijke reden voor de daling in geweldscijfers dat we nu slimmer zijn. Het bekende Flynn effect noodzaakt IQ-test ontwikkelaars er toe om hun testen elke paar jaar te kalibreren. Een tiener met een IQ van 100 nu zou op een test van 1950 118 scoren en op een test van 1900 130, twee punten onder de Mensa-norm van 132. met andere woorden: een gemiddeld kind anno nu zou hoogbegaafd zijn rond de eeuwwisseling. Deze toename in intelligentie betekent een vriendelijker en zachtere wereld, aldus Pinker.
De reden volgens Pinker: als we slimmer zijn bedenken we andere en betere oplossingen dan geweld om problemen op te lossen. Het menselijk leven is kostbaarder geworden. Waar het kanonnenvoer van begin 20e eeuw massaal in grote gezinnen werd geboren en de ouders ook weinig kostte (en in veel gevallen zelfs geld opleverde door kinderarbeid), wordt er nu in de weinige nakomelingen een kapitaal aan scholing en opvoeding uitgegeven. Geweld wordt daarmee een steeds dommer instrument om je doel te bereiken.
21e eeuw honderd keer minder moorddadig dan de late Middeleeuwen In Europese landen is het aantal slachtoffers van moord met factor honderd gedaald. In de veertiende en vijftiende eeuw kwam één op de duizend mensen door een moord om het leven. Dat is nu één op de honderdduizend. In Nederland was het aantal moorden in 2010 honderdzeventig. In de Middeleeuwen zouden dat er voor dezelfde bevolking zo’n zestienduizend zijn.
In de VS worden er nu zes keer zo weinig mannen door hun vrouw vermoord als in 1976 (1,2 per 100 000). Mannen zijn minder snel beschaafd geworden: van 1,4 is dit gedaald naar 0,8.
Het aantal verkrachtingen in de VS is nu tachtig procent lager dan in 1976. Dit kan uiteraard ook te maken hebben met de verouderende bevolking. Er wordt anno nu niet meer gelynched, in de dagen van het Wilde Westen gebeurde dit 150 keer per jaar. Homo’s en zwarten worden nu minder gediscrimineerd, er worden minder doodstraffen opgelegd en ook het afranselen en mishandelen van kinderen is afgenomen. In het Oude Testament zijn er volgens zijn schatting rond de 1,2 miljoen mensen gedood. In het dagelijks leven in de Middeleeuwen waren bloederige lijfstraffen de dagelijkse praktijk en ook sprookjesverhalen uit die tijd waren zeer gruwelijk. Kortom: de geestelijke wereld waarin de mensen in die tijd leefden, was zeer gewelddadig, waardoor geweld ook als normaal werd gezien.
Visionair denkenden laten zich zelden beperken door landsgrenzen. Als je niet alleen kijkt naar het inkomen maar ook naar de levenskwaliteit, welk land is dan het beste om in te leven? Enkele verrassende uitkomsten.
Een van de beste landen om in te leven: Zweden. Alleen jammer van die lange, koude winter...
Vooral in de herfst, als de dagen korter beginnen te worden en gure herfststormen over ons vlakke landschap razen, lokken prettiger oorden. Geen wonder dus dat een groot aantal Noord-Europeanen overwintert in het zonnige zuiden. Maar hoe zou het zijn om je hele leven in een ander land door te brengen?
Enkele goede kencijfers zijn het gemiddelde inkomen (in een rijk land is het over het algemeen makkelijker om aan werk en een goed leven te komen), maar nog belangrijker is gezondheidszorg en de levensverwachting.
Er is nu een website waarmee je landen op verschillende van dit soort statistieken met elkaar kan vergelijken: ifitweremyhome.com.
Om een dringende vraag te beantwoorden waar we vermoedelijk allemaal mee rondlopen: Nederland scoort over het algemeen iets beter dan onze zuiderburen. De inkomens liggen in Nederland hoger en het energiegebruik lager. En het mooiste van allemaal: we hoeven er hier minder hard voor te werken. Kortom: best wel handig, die gasbel. Daarentegen is de Belgische gezondheidszorg een stuk goedkoper, maar dat tegen een prijs: de levensverwachting in België is twee maanden korter. Toch is er in België minder tweedeling dan hier en gaan er minder kinderen dood.
Ook de vergelijking tussen het grootste kapitalistische land ter wereld, de Verenigde Staten, en communistische aartsrivaal Cuba levert een interessant resultaat. Hoewel Cuba vele malen armer is dan de VS, is de levenskwaliteit in veel opzichten beter. Dat met veel minder geld en energieverbruik. Alleen die levensverwachting. Die is in Cuba zeven maanden korter dan in de VS. Waarschijnlijk is de oorzaak de Cubaanse rookepidemie, bijna dubbel zoveel Cubanen als Amerikanen roken.
En wat het beste land is om te leven? Probeer Zweden. Tenzij jullie betere landen vinden…
Hoe ziet de wereld er geopolitiek uit als de stofwolken van de economische crisis opgetrokken zijn? De eerste contouren worden al zichtbaar voor wie op lange-termijn trends let. Een overzicht.
Technische snufjes zoals deze drijvende steden zullen alleen mogelijk zijn in een stabiele wereld.
Europa en Rusland worden derderangs mogendheden
Het gaat al ruim vier jaar, van 2008 tot 2011, niet goed met de wereldeconomie. Opmerkelijk is dat de economische rampspoed niet over de hele wereld heerst. Landen als China, Rusland, Turkije en Brazilië doen het nog steeds goed. Kortom: het lijkt erop dat de crisis een trend versnelt die al langere tijd speelt: het verschuiven van het economische zwaartepunt van Europa naar het Verre Oosten en grondstofrijke landen (veel van de Turkse economische groei komt door Saoedische investeringen).
Structureler is het probleem (althans: geopolitiek gezien) dat de bevolking in Europa krimpt. In Rusland is het probleem nog veel erger. Volgens sommige schattingen zullen in Rusland in 2050 nog maar iets meer dan honderd miljoen mensen wonen, van 150 miljoen nu. Deze mensen zullen ook voor een groot deel uit bejaarden bestaan. Rusland bestaat op dit moment van de grondstoffenexport. Dit geeft het land nu voor even respijt, maar de catastrofale instorting van de bevolking zal het land in existentiële problemen brengen.
De Chinese crisis van 2013
Toch is China in veel opzichten een reus op lemen voeten. Het land verstrekt ondernemingen goedkoop kapitaal waarmee bedrijven tegen zeer lage prijzen producten kunnen dumpen en buitenlandse concurrentie weg kunnen drukken. Dat werkt vrij aardig: van de Europese en Amerikaanse maakindustrie blijft nauwelijks meer wat over. Dit lukt de Chinezen door nauwelijks winst te maken. In feite subsidieert de overheid de maakindustrie enorm door leningen met zeer lage rente.
Dit gaat echter ten koste van enorme interne schulden. Veel leningen van Chinese banken zullen nooit meer terugbetaald kunnen worden. Ook is er nu in China een enorme huizenluchtbel. Dat betekent over het algemeen weinig goeds. Als beleggers hun geld alleen nog maar in huizen en bouwprojecten kunnen steken, is er klaarblijkelijk een einde gekomen aan de beste mogelijkheden om in de Chinese industrie te investeren. Ook beschikken de Chinese staatsbanken over veel slechte leningen, vaak uitgeleend aan staatsbedrijven of vriendjes, die nooit meer terugbetaald kunnen worden. Volgens sommige analisten staat China er zo voor als Japan in 1991. Als om welke reden dan ook de Chinese export stokt, komen de bedrijven met hun slechte leningen fors in de problemen. Ze beschikken niet over reserves om op terug te vallen. Boem. Ongeveer wat er in Japan in 1991 gebeurde.
China kan harde maatregelen nemen door te nationaliseren
China is echter in theorie nog een communistisch land en wordt dictatoriaal geregeerd. Het land riskeert dat de sociale spanningen tussen de rijke kuststrook en het arme binnenland het land uiteen zullen laten vallen, m.a.w. het land uiteenvalt. De Chinese communistische partij zal er daarom niet voor terugdeinzen, harde en impopulaire maatregelen te nemen als dat nodig is om haar heerschappij en China als land voort te laten bestaan. Het land zal niet aarzelen om vals te spelen, dat wil zeggen: in te grijpen in de banksector en deze te nationaliseren, als dat nodig is om het land intact te houden.
Ook kan China kapitaalstromen blokkeren. In feite zijn er nu al nauwelijks manieren voor Chinezen om hun bezit het land uit te krijgen. Geen wonder dat rijke Chinezen er alles aan doen om te proberen het land uit te komen. Dit is bijvoorbeeld de reden dat het onroerend goed in de Canadese stad Vancouver, met een grote Chinese gemeenschap, explosief in waarde stijgt. Het massaal inruilen van yens voor dollars en (toendertijd) Duitse marken door de Japanse banken, om meer rente te verdienen, was de directe oorzaak voor de ineenstorting van de koers van de yen en daarmee van de ineenstorting. Als China dit voorkomt, kan het land ondertussen orde op zaken stellen door de banksector te nationaliseren en te saneren.
Opkomende grootmacht Turkije
Turkije zal in 2025 economisch gezien het machtigste land van Europa en het Midden Oosten zijn. Tegen die tijd zal het Arabische schiereiland door de olie heen zijn en dus geteisterd worden door opstanden. Voor de snel groeiende bevolking in Jemen en Saoedi Arabië is er als de olieinkomsten verdwijnen, geen werk en inkomen meer. Mogelijk zullen Turkse troepen daar orde op zaken komen stellen. Turkije zal gebruik maken van de zwakte van Rusland en Europa om voet aan de grond te krijgen in de Balkan en de Kaukasus. De uitbreiding van de Turkse invloedssfeer zal grotere spanningen met Israël en mogelijk Iran opleveren.
VS in 2025 machtiger dan ooit
Met hun voornaamste geopolitieke probleem, China, uit de running, en een andere lastpak, Rusland, op het punt van ineenstorten omdat de bevolking krimpt, zal de Amerikaanse macht groter zijn dan ooit.
Alleen het komende tekort aan aardolie kan deze positie bedreigen maar gelukkig voor de VS zijn er enorme teerzandvoorraden in het noordelijke buurland Canada en ook in eigen land. Hier in Europa zijn we afhankelijk van Rusland. Als enige continent beschikt Europa nauwelijks over inheemse energiebronnen. De VS is nog steeds een grote olieproducent en met de nieuwe ontdekkingen in o.a. de Bakken Formatie en de Golf van Mexico blijft dat ook zo.
De VS is ondanks de crisis nog steeds de grootste samenballing van economische macht ter wereld. Het land beschikt namelijk over een enorme, aaneengesloten en bewoonbare oppervlakte met een groot rivierennetwerk, dat als goedkoop transportnetwerk kan worden gebruikt. De transportkosten zijn in de VS maar laag. Het land is niet zoals Europa fijn verdeeld in kleine, dichtbevolkte staten. Ook groeit de Amerikaanse bevolking nog steeds, wat veel productieve arbeiders betekent. Mexico en andere Latijns-Amerikaanse staten leveren goedkope arbeid die ook makkelijk integreert. Er zijn geen vergelijkbare grootmachten en dat zal de komende decennia zo blijven.
Weliswaar bevindt de Amerikaanse industrie zich nu in zwaar weer, maar dit komt omdat de dollar overgewaardeerd is. Als de dollar zijn status als wereldreservemunt verliest en devalueert, zullen Amerikaanse bedrijven weer goedkoop kunnen leveren. De VS zal ook de oceanen en het luchtruim wereldwijd blijven beheersen. Hieraan kunnen we ook de ruimte toevoegen. Japan, naast de VS tegen die tijd het enige grote ruimtevarende land met hoogwaardige technologie, misschien op een tweede plaats.
Een stel Amerikanen kwam wat langer geleden met een opmerkelijk plan om de aarde te redden. Niet minder mensen, maar minder mens. Zal de mens verkleinen tot pygmeeënformaat de aarde leefbaarder maken?
Ons lichaamsgewicht hangt met de derde macht af van onze lengte. Dat gaat hard. Een dwerg van 1,20 meter is twee maal twee maal twee, dus acht keer zo licht als de langste man ter wereld van 2,40 meter. Iemand met een acht keer groter lichaam heeft ook vele malen meer voedsel en kleding nodig dan iemand met een klein lichaam. Omdat de Nederlandse bevolking gemiddeld steeds langer wordt, is de bouwhoogte begin deze eeuw opgetrokken van 2,50 meter naar 3 meter. Dat betekent een toename van de bouwkosten met meer dan tien procent. Denk ook aan het energieverbruik, want een groter bouwvolume betekent ook dat veel meer warmte nodig is om de temperatuur op peil te houden.
Pygmeeën zijn door hun kleine lengte en hun unieke cultuur uitstekend aangepast aan het leven in het oerwoud. Helaas worden ze zwaar gediscrimineerd.
Je merkt het verschil als je als Nederlandse reus (schrijver dezes is bijna twee meter lang) in een land waar de mensen veel kleiner zijn dan hier rondreist. In huizen moet je bukken, in bussen is één zitplaats al gauw niet genoeg (waardoor ik uitweek naar het dak van de bus, alleen wel uitkijken voor de takken). Kleine mensen zijn de droom van vliegtuigontwerpers. En inderdaad: kleinere mensen hebben veel minder voedsel nodig dan reuzen.
Kortom: slagen we er in om onze lengte met bijvoorbeeld een derde terug te brengen, van Hollands naar pygmeeënformaat bijvoorbeeld, dan besparen we maar liefst tweederde op voedsel. We produceren ook minder afval. Het deel van ons lichaam waar het het meeste om draait is ons hoofd, om precies te zijn die anderhalve kilo gekronkeld hyperactief zenuwweefsel waarin zich volgens de huidige stand van de wetenschap onze ziel en zaligheid afspeelt. Als we onze herseninhoud intact laten – veel groter en beter dan nu kan ons brein toch niet worden volgens veel neurologen – kan de rest van ons lichaam worden verkleind.
Dit idee heeft echter de nodige nadelen. Sociaal gezien is het namelijk erg handig om lang te zijn. Lange mensen verdienen meer (wat ook wel nodig is uiteraard, omdat ze meer gebruiken) en vooral lange mannen worden als natuurlijke leiders gezien. Er is maar één geval waarin een kortere Amerikaanse presidentskandidaat een langere versloeg – dat was in de verkiezingsstrijd van Nixon versus Ford. Kortom: wie zichzelf doelbewust verkleint, veroordeelt zichzelf tot een leven als verschoppeling.
Zal de lange mens uitsterven net zoals de dino? In periodes van voedselschaarste zijn kleine mensen in ieder geval enorm in het voordeel. Weliswaar kunnen grote mensen harder meppen, maar ze worden ook vaker als bedreiging gezien. In ieder geval is de kans zeker aanwezig dat voor ruimtevluchten vooral kleine mensen worden uitgezocht. Daarvoor hoeft immers veel minder voedsel mee te worden genomen. Dus wie weet maken de onderdeurtjes, waar hun hele leven lang letterlijk op neergekeken werd, over een paar decennia wel een grote lange neus naar de knarsentandende langbenen terwijl ze op weg zijn naar Mars of Ganymedes…
Flower power. Make love not war. Een mooie droom, aan de ene kant. Wereldvreemde nonsens, zeggen anderen. Zou het mogelijk zijn een wereld te creëren waarin er alleen maar vrede en liefde is?
Klein groepje kwaadstichters verantwoordelijk voor de meeste ellende
De kranten worden beheerst door de vele ellende in de wereld. Aanslagen, moordpartijen, bloederige burgeroorlogen, vereenzaming, misdaad, geweld. Deze ellende komt niet uit de lucht vallen, maar wordt in de een of andere vorm door mensen aangericht. Als ieder mens op de wereld zijn gedrag nu radicaal zou veranderen, zouden al deze dingen uit de wereld zijn. In principe kan het dus. Immers, de meeste mensen voeren geen oorlog en plegen ook geen misdrijven. Het is een klein groepje mensen dat het verziekt en de meerderheid die ze daarvoor de kans geeft.
Sommigen denken dat er pas in het hiernamaals een wereld zal zijn met alleen liefde. Bron: kerkzonderkruis.nl.
Heb je medemens lief als jezelf
Om een wereld te krijgen waarin iedereen elkaar liefheeft, moet je verder gaan. Niet alleen moet je je medemensen tolereren. Je moet ze liefhebben als jezelf, dat wil zeggen hun belangen net zo serieus nemen als je eigen belang. Grappig genoeg is dit precies wat Jezus tweeduizend jaar geleden gezegd heeft. Inderdaad werkt dat in kleine groepen vrij aardig. Vrijwel alle kolchozen in de Sovjet-
Unie deden het bijzonder slecht. De enige kolchozen (collectieve staatsboerderijen) waarvan de productie erg hoog lag, waren die in dorpen met mennonieten, een fundamentalistische christelijke groep. Voor deze strenggelovige christenen was het belang van de ander, het belang van henzelf, waardoor ze toegewijd werkten en de kolchoze niet geplaagd werd door luie en inefficiënte werknemers die, zoals een oude Sovjetgrap ging, deden alsof ze werkten terwijl de staat deed alsof ze werden betaald.
Bewustzijnsverandering
Om zo te leven dat je je medemens liefhebt als jezelf moet je je bewustzijn zo uitbreiden dat dit verder gaat dan alleen je eigen lichaam of de eigen groep. Als miljarden mensen tegelijk deze bewustzijnsverandering ondergaan, zou de wereld in één klap veranderen in een hippieparadijs. Uit hersenonderzoek is bekend dat psychopaten, mensen die verantwoordelijk zijn voor het grootste deel van alle misdrijven maar slechts een procent van de bevolking uitmaken, een ernstige hersenstoornis hebben. Hierdoor kunnen ze zich niet inleven in andere mensen, maar zien ze deze als instrumenten om te manipuleren. Autisten kunnen zich ook niet inleven in andere mensen, maar manipuleren ze ook niet. De overige mensen, 98% van de bevolking, kunnen dat in meerdere of mindere mate wel. Als iedereen elkaar met liefde en respect behandelt, versterken de positieve impulsen elkaar.
Rijken van het kwaad
Er zijn op deze planeet plaatsen waar ook ‘normale’ mensen worden gedwongen zich als een psychopaat te gedragen om te kunnen overleven. Denk aan bepaalde achterbuurten, dictaturen of failed states. Er zijn ook menen die zich wel in andere mensen kunnen verplaatsen maar dat niet doen. Vaak is hiervan angst, of bepaalde foute ideeën of ideologie de reden. Totalitaire denksystemen hanteren vaak een wij/zij denken. Alleen als deze totalitaire denksystemen verdwijnen en de redenen voor angst worden weggenomen, zal een wereld vol liefde mogelijk zijn. Hiervoor moet er een einde komen aan honger en gebrek. Ook moet maatschappelijke status minder allesoverheersend zijn dan nu, zodat er geen hevige afgunst meer is tussen mensen. Pas als er geen reden is om andere mensen te vermoorden of ze te bestelen, zal er duurzame vrede zijn.
Apophis, genoemd naar de Egyptische god van het duister en de chaos, is een 46 miljoen ton zware asteroïde op ramkoers met de aarde. In 2029 ontspringen we de dans, op een haar na. Helaas beweegt Apophis door een zogeheten sleutelgat, waardoor de asteroïde weer een bezoekje aan de aarde brengt. In 2036 deze keer. Niemand weet of het die keer ook goed afloopt. Een groepje Chinese onderzoekers wil het zekere voor het onzekere nemen.
De baan van Apophis mist de aarde zeer waarschijnlijk (onzekerheid weergegeven met witte balk). Toch is het geen gek idee deze gevaarlijke ruimterots op tijd uit de weg te meppen.
Apophis is met 350 m doorsnede te klein om het leven op aarde uit te roeien. Wel zal in 2029 een gebied van duizenden vierkante kilometers op het oostelijk halfrond verwoest worden als een hoeveelheid energie van tienduizenden atoombommen vrijkomt. De schade is vergelijkbaar met vier Krakatau-uitbarstingen tegelijkertijd. De Chinezen vinden dit vooruitzicht begrijpelijkerwijs niet erg aantrekkelijk. Geen wonder dat ze net als de Russen druk bezig zijn met het bedenken van strategieën om de ruimterots uit de buurt te krijgen.
Shengping Gong en zijn collega’s van Tsinghua University in Beijing hebben een plan bedacht om voor eens en voor altijd af te rekenen met Apophis. Hierbij maken ze gebruik van het feit dat de “sleutelgaten” heel klein zijn. In dit geval zeshonderd meter doorsnede. Passeert Apophis dit gebied, dan laat de dodelijke ruimtekei de aarde voortaan met rust.
Zeshonderd meter is naar kosmische maatstaven niet veel. Gong en zijn team kiezen voor een zonnezeil om een klein ruimtescheepje in een retrograde baan (een baan die tegen de richting van de planeten ingaat) te brengen. Het scheepje komt zo op een ramkoers met Apophis. De retrograde baan geeft het ruimtevaartuigje een snelheid van 90 km/s, wat volgens de berekening van Gong, Apophis een voldoend grote dreun moet geven om het projectiel het sleutelgat te laten missen. Het is alleen niet eenvoudig om zonder veel brandstof een retrograde baan te bereiken. Toch hebben de Chinezen een manier uitgedokterd om met een satellietje van slechts tien kilo het doel te bereiken. Deze lanceren is niet erg duur.
Tot zover de theorie. In de praktijk is het minder eenvoudig. Zo zijn er veel variaties in de zonnewind (denk aan zonnestormen), die het zonnezeil hopeloos uit de koers kunnen brengen. Ook zal er een enorm zeil nodig zijn waarvan het maar de vraag is of het makkelijk uit kan worden gevouwen. Tijdens de jarenlange reis kan het zeil uiteraard ook gemakkelijk worden beschadigd. Verder is een probleem dat we niet erg veel weten van Apophis. Uit wat voor materiaal de aardscheerder bestaat bepaalt voor een heel groot deel wat de effecten van een inslag zullen zijn. Is Apophis bijvoorbeeld een “rubble pile”, een losse berg door de zwakke zwaartekracht bij elkaar gehouden stenen, dan zouden de effecten wel eens averechts kunnen zijn. Kortom: deze missie vereist nog wat meer planning en uitwerking. De resultaten van de Europese missie Don Quichote kunnen hierbij van groot belang zijn.
