wetenschap

Zullen diersoorten straks naar grote bedrijven genoemd worden? Het zou een oplossing kunnen zijn voor de bezuinigingen op taxonomisch onderzoek.

Nieuwe inkomstenbron voor wetenschappers: reclame?

37 reacties / Wetenschap / Door / 30 december 2021

Stel, er wordt een nieuwe exoplaneet ontdekt door een door PepsiCo gefinancierde ruimtelescoop. Of een door Philips gesponsorde bioloog ontdekte een nieuwe tarantulasoort: Tarantula philipsii. Of een gesponsorde fysicus ontwikkelt een nieuw superzwaar element, cisconium. Is sponsoring van wetenschappelijk onderzoek door megabedrijven dé kans om de steeds kleiner wordende budgetten van overheden te vervangen?

Ideeën belangrijker dan fysieke producten

Fabrikanten als sportschoenenreus Nike geven vele malen meer uit aan marketing dan aan de feitelijke productie van de schoen. Gezien de enorme marketingbudgetten die er door fabrikanten tegenaan worden gegooid om hun producten op de markt te zetten, ligt hier een enorme kans. Zullen zaken als wetenschap en cultuur in de toekomst gefinancierd kunnen worden met marketinggelden? Op zich is het idee niet zo gek. De bedragen die bedrijven uitgeven aan marketing en reclame zijn enorm. Zo geeft Nike per jaar gemiddeld zo’n 2 miljard dollar uit aan marketing in diverse vormen. [1] Bij zaken als frisdranken of andere fast-moving consumer goods is het effect van marketing ook enorm. Er is, anders dan fabrikanten je willen doen geloven, maar weinig verschil tussen dranken als Coca Cola en merkloze cola. Of tussen Spa Rood en water uit de kraan. Deze artikelen moeten het dus van hun image hebben, de perceptie in het brein van de consument.

Wetenschap als brand building en sociale activiteit

Wetenschap is de meest effectieve methode die we kennen om de waarheid te benaderen. Door de grote effectiviteit van wetenschap heeft wetenschap en hebben de wetenschapsbeoefenaars een bijna mythische status verkregen. Om deze reden doen marketeers graag een beroep op ‘wetenschappelijke’ onderbouwing van hun beweringen over het product dat ze verkopen. Toch kan het ook anders. Bekend zijn bijvoorbeeld de door documentairezenders als Discovery Channel of NGC gesponsorde expedities naar bijvoorbeeld het wrak van de Titanic. Hier wordt wetenschap bedreven terwijl het de zenders veel free publicity verschaft. Bedrijven zouden dit ook kunnen doen door bijvoorbeeld onderzoek te sponsoren naar biodiversiteit in tropische regenwouden. Of wellicht door het ontwikkelen van een manier om arme mensen op een goedkope en effectieve manier aan schoon water te helpen.

Zullen diersoorten straks naar grote bedrijven genoemd worden? Het zou een oplossing kunnen zijn voor de bezuinigingen op taxonomisch onderzoek.
Zullen diersoorten straks naar grote bedrijven genoemd worden? Het zou een oplossing kunnen zijn voor de bezuinigingen op taxonomisch onderzoek.

Nieuw ontdekte soorten als reclamemedium

Er kruipen letterlijk nog miljoenen niet-ontdekte insektensoorten rond. Ook arachniden, weekdieren en andere groepen met zeer kleine dieren kennen nog vele duizenden tot miljoenen potentieel te ontdekken soorten. Nu ruimtetelescopen steeds beter worden, worden er ook steeds meer kleine asteroïden ontdekt. Hier zit voor een bedrijf natuurlijk ook een nadeel aan. Stel dat de pasontdekte asteroïde 131313 Centraalbeheer een snoekduik richting aarde neemt, dan zal de marketingafdeling toch echt even Apeldoorn moeten bellen. Ook de trotse naamgever van de sprinkhaan Schistocerca macdonaldsii zal minder blij zijn als het lieve beestje zijn kaken blijkt te zetten in gewassen. Dus wie weet zal sponsoring door bedrijven dan toch beperkt blijven tot TNO-onderzoeken of productontwikkeling…

Bronnen
1. On The Run, forbes.com (2008)

De doder van de islamitische vooruitgang, Al Ghazali.

Waarom kwam er een einde aan de islamitische Gouden Eeuw?

9 reacties / Ideeën / Door / 30 mei 2016

Moslimfundamentalisten verwijzen graag naar de Gouden Eeuw van de islamitische wereld, toen het Midden Oosten wetenschappelijk en intellectueel voorliep op Europa. Zij denken dat als de islamieten maar terugkeren naar hun islamitische heilsstaat, de gloriedagen van weleer zullen terugkeren.

De gerenommeerde astronoom en wetenschapspopularisator Neil DeGrasse Tyson gaat hier in op een interessante en vervelende vraag: hoe komt het dat op dit moment, en de zes eeuwen hiervoor, de Arabische wereld op zo ongeveer alle kenmerken van menselijke ontwikkeling onderaan bungelt?

Als astronoom weet hij dat de helderste sterren bijna zonder uitzondering Arabische namen hebben. Neem bijvoorbeeld Mizar, de wonderlijke, en Deneb, de staart. Dit komt, omdat de eersten die deze sterren op wetenschappelijke wijze benoemden, Arabisch sprekenden waren. Ook zenit, nadir en azimut zijn astronomische begrippen uit het Arabisch.

De doder van de islamitische wetenschap
Dat is nu wel anders. De reden: moslimfundamentalisten ruïneerden de islamitische beschaving. Vooral de rol van de heer al-Ghazali (1058-1111), door moslims ‘Nur-al-Islam’ (licht van de islam) genaamd, was funest. Zo verwierp hij de eerdere gedachte van Averroës (Ibn Rushd) dat er natuurwetten bestonden. Het gevolg was, dat het soennisme en sji’isme de overheersende stromingen werden, en dat moslims die serieus wetenschap wilden beoefenen, als ketter op de brandstapel belandden. Het verzet van Averroës mocht niet baten. De islamitische wereld zou nooit meer herstellen van deze intellectuele genocide door het “licht van de islam”.

De doder van de islamitische vooruitgang, Al Ghazali.
De doder van de islamitische wetenschap, Al Ghazali.

Het heelal zoals we dat kennen. Maar klopt de Big Bang hypothese wel?

De geschiedenis van het heelal in minder dan tien minuten

3 reacties / Ideeën, Universum, Wetenschap / Door / 2 januari 2016

13,7 miljard jaar geleden begon het heelal, en daarmee de tijd. Uit een punt met bijna oneindige dichtheid sprong het heelal zoals wij dat kennen tevoorschijn.

Belangrijke hoogtepunten zijn: het vormen van de eerste artoomkernen, drie minuten na de Big Bang, het doorzichtig worden van het heelal, rond de 300.000 jaar later, de vorming van de eerste sterren na enkele miljoenen jaren (generatie III, nu allang geëxplodeerd), de vorming van de aarde, tussen de 8 en 9 miljard jaar na de Big Bang en tot slot, het ontstaan van de mens, toen het heelal 13,7 miljard jaar oud was.

Zoals met alle wetenschappelijke bevindingen geldt ook hier: dit is waar, tot er tegenbewijs opduikt. Wel is het voorhanden bewijs uitermate solide en zijn er de laatste tien jaar meer astronomische data verzameld dan in alle jaren ervoor.

Het heelal zoals we dat kennen. Maar klopt de Big Bang hypothese wel?
Het heelal zoals we dat kennen. Maar klopt de Big Bang hypothese wel?

BBC – Wonders of Life

Laat een reactie achter / Analyses, Mensheid, Visionaire vragen, Wereld, Wetenschap / Door / 11 mei 2013

De BBC heeft wederom een prachtige documentaire series gemaakt met de titel: Wonders of Life. Een serie waarin filosofie, wetenschap en prachtige natuurbeelden op een inspirerende een leerzame manier met elkaar worden verweven. Met dank aan het vrije internet hieronder de eerste aflevering.

Professor Brian Cox explores the globe to reveal how a few fundamental laws of science gave birth to the most complex and unique feature of the universe – life.

http://youtu.be/DqJxOWzr88Q

Aanverwante artikelen en informatie: 
-) BBC website – Wonders of Life
-) Eerdere artikelen met BBC documentaires op visionair

TEDx – The Science Delusion

8 reacties / Analyses, Filosofie, Mensheid, Misvattingen / Door / 20 maart 2013

Een interessante TEDx talk van Rupert Sheldrake over The Science Delusion. Interessant genoeg heeft deze TED Talk samen met de Talk van Graham Hancock die hier eerder verscheen over Ayahuasca bij TED voor nogal wat opschudding gezorgd.

The science delusion is the belief that science already understands the nature of reality, in principle. The fundamental questions are answered, leaving only the details to be filled in. The impressive achievements of science seemed to support this confident attitude. But recent research has revealed unexpected problems at the heart of physics, cosmology, biology, medicine and psychology. Dr Rupert Sheldrake shows how the sciences are being constricted by assumptions that have hardened into dogmas. Should science be a belief-system, or a realm of enquiry? Sheldrake argues that science would be better off without its dogmas: freer, more interesting and more fun. Rupert Sheldrake, Ph.D. is a biologist and author of more than 80 scientific papers and 10 books, including The Science Delusion. He was a Fellow of Clare College, Cambridge University, a Research Fellow of the Royal Society, Principal Plant Physiologist at ICRISAT (the International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics) in Hyderabad, India, and from 2005-2010 the Director of the Perrott-Warrick Project, funded from Trinity College, Cambridge. He is a Fellow of the Institute of Noetic Sciences, Petaluma, California, and a visiting professor at the Graduate Institute in Connecticut. His website is www.sheldrake.org. In thespirit of ideas worth spreading, TEDx is a program of local, self-organized events that bring people together to share a TED-like experience. At a TEDx event, TEDTalks video and live …

Aanverwante artikelen en informatie:
-) Homepage Rupert Sheldrake
-) Langere video’s van Rupert Sheldrake over dit onderwerp
-) Graham Hancock – The war on consiousness
-) TED Blog Open for Discussion: Graham Hancock and Rupert Sheldrake
-) TED Blog Graham Hancock and Rupert Sheldrake – A fresh take

 

Hierarchie van wetenschappen: wie staat waar in de piramide?

70 reacties / Analyses / Door / 21 december 2012

Een eeuwenoude, maar nog steeds relevante opdracht voor ons visionairen. Gegeven het onderstaande piramide-schema. Hoe zou jij de wetenschappelijke disciplines rangschikken in dit schema, en waarom op die manier? Wat komt er waar te staan en wat is de onderlinge relatie? Welke discipline is het meest fundamenteel en waarop baseer je dat?

piramide

De opdracht blijft bewust vaag, omdat ik niet te sturend wil zijn in de antwoorden. Er mogen uiteraard lagen worden toegevoegd of afgehaald, het schema is naar eigen invulling te gebruiken. Probeer het zo duidelijk mogelijk te beschrijven en toe te lichten in de reacties hieronder. Uiteraard kun je ook zelf tekeningen maken en in de reactie een link naar je plaatje plaatsen. Dit is geen experiment, maar een probleem waar de wetenschap(sfilosofie) al jaren mee rommelt. Dus ik ben benieuwd waar jullie mee komen!

Binnenkort zal ik een vervolg op dit artikel schrijven. Voor nu: succes met nadenken en alvast een fijn weekend!

Attack of the Drones

Laat een reactie achter / Analyses, Geopolitiek, Maatschappij, Mensheid, Techniek, Visionaire vragen, Wereld / Door / 12 oktober 2012

Attack of the Drones is een interessante documentaire van Al Jazeera over verschillende soorten drones. Uiteraard komen de onbemande vliegende drones voorbij maar ook de pakezel-drone en kleine helikopterachtige drones die kunnen samenwerken komen aan de orde.

Het is opmerkelijk om te zien dat de VS inmiddels meer vliegende drones aanschaft en “piloten” daarvoor traint dan bemande gevechtstoestellen. Daarbij gaat deze aflevering ook in op wat ethische vraagstukken rond deze ontwikkelingen. De robotisering van oorlogsvoering. Kortom een boeiende aflevering uit een interessante serie afleveringen met de titel: People & Power.

The US government’s growing reliance on aerial drones to pursue its war on al-Qaeda and the Taliban in Yemen, Afghanistan and elsewhere is proving controversial – as evidenced by the international reaction to recent drone missile attacks along the border with Pakistan.

But Barack Obama’s administration is undeterred, favouring the technology more and more because it reduces the need for American troops in those countries and the risk of politically unpalatable casualties.

But this strategy is giving rise to anxieties that conflict is becoming just a big computer game, in which ‘desk pilots’ in air conditioned bunkers far from the battlefield can kill a few enemy fighters and then go home to their families, remote from the human consequences of their actions or the anguish of associated civilian casualties.

 

Wordt het niet de hoogste tijd dat wij in Nederland onze plannen voor de Joint Stright Fighter in gaan ruilen voor een flink aantal van deze veel goedkopere, veiligere drones?

Aanverwante artikelen en informatie:
-) Eerder artikelen over o.a. drones op visionair 
-) Videoserie People & Power van Al Jazeera 

Het periodiek systeem Neon (Ne)

7 reacties / Scheikunde, Wetenschap / Door / 20 september 2012

Een serie artikelen over de verschillende elementen. De legoblokjes waarmee wijzelf, onze aarde en de materie van het universum is opgebouwd hebben allemaal hun eigen specifieke eigenschappen. In deze serie gaan we stap voor stap langs elk element en kijken we wat voor zinvolle zaken de wikipedia erover te zeggen heeft, met daarnaast een interessant filmpje van de universteit van Nottingham waarmee verschillende experimenten met het betreffende element worden gedaan.

Vandaag nummer 10 van de 118 elementen, Neon (Ne).

Klik hierop om naar de wikipedia versie te gaan waarbij je gemakkelijk naar de verschillende elementen kunt doorklikken

 

Toepassingen

Neon wordt vaak als warmtetransportmedium in koelinstallaties gebruikt. Naast de goede thermische eigenschappen vindt neon om z’n oranje uitstraling in ontladingsbuizen ook veel toepassing in reclameverlichting; in natriumlampen W.L. (gele straatlantaarns) wordt het gebruikt om bij het starten de gasontlading op gang te helpen tot de lamp warm genoeg is om het gele natriumlicht te gaan verspreiden. De reclameverlichtingen die vaak als groep neonlicht worden genoemd bevatten soms neon maar ook andere gassen zoals argon worden gebruikt.

Het periodiek systeem Fluor (F)

7 reacties / Scheikunde, Wetenschap / Door / 22 september 2012

Een serie artikelen over de verschillende elementen. De legoblokjes waarmee wijzelf, onze aarde en de materie van het universum is opgebouwd hebben allemaal hun eigen specifieke eigenschappen. In deze serie gaan we stap voor stap langs elk element en kijken we wat voor zinvolle zaken de wikipedia erover te zeggen heeft, met daarnaast een interessant filmpje van de universteit van Nottingham waarmee verschillende experimenten met het betreffende element worden gedaan.

Vandaag nummer 9 van de 118 elementen, Fluor (F)

Klik hierop om naar de wikipedia versie te gaan waarbij je gemakkelijk naar de verschillende elementen kunt doorklikken

Waar komt veel fluor voor?
Fluor is het meest reactieve element bekend en komt daarom nergens in zuivere vorm voor. Fluor is een relatief zeldzaam element en komt zowel in sterren als op aarde maar weinig voor. In het zonnestelsel is er één fluoratoom op elke 8800 zuurstofatomen. Op aarde word fluor gewonnen uit de mineralen fluoriet, fluoroapatiet en cryoliet, waarbij fluoriet verreweg de belangrijkste bron is. China produceert de grote meerderheid van alle fluoriet.

Wat zijn de eigenschappen van fluor?
Fluor is bij kamertemperatuur een bleek-geel gas (F2). Omdat de elektronenconfiguratie van fluor slechts één elektron mist om die van het zeer stabiele edelgas neon te vormen, trekt het fluoratoom zeer sterk elektronen aan. Fluor is daarom verreweg de meest agressieve oxidator die bekend is onder de elementen en tast vrijwel alles aan; zelfs materialen als glas of asbest branden in fluorgas op kamertemperatuur.  Chemici gebruiken daarom fluor vaak als breekijzer om weerbarstige elementen als de edelgassen argon, xenon en krypton te oxideren. Een aantal vroege onderzoekers heeft de extreme agressiviteit van fluor met blindheid of andere verminkingen moeten bekopen. Fluorgas is alleen te bewaren in een container van een materiaal dat een beschermend fluoridelaagje omtwikkelt, zoals nikkel. In feite zijn er maar twee elementen die geen verbinding met fluor vormen: de edelgassen helium en neon.

 
 

Toepassingen
In de organische chemie kan een fluoratoom voor vrijwel ieder waterstofatoom gesubstitueerd worden. Dat wil zeggen dat het aantal potentiële organische fluorverbindingen gigantisch groot is. Wanneer alle waterstof atomen door fluor vervangen worden (per-fluoridering) ontstaan verbindingen die bijzonder inert zijn. Sommige daarvan vinden wijdverspreid toepassing. Een goed voorbeeld is teflon, het per-fluor equivalent van polyetheen. Ook kleinere moleculen zoals chloorfluorkoolwaterstoffen zoals freon of Gehalogeneerde fluorkoolwaterstoffen worden veel toegepast als koelmiddel, reinigingsmiddel of drijfgas. Vanwege de aantasting van de ozonlaag verschuift het gebruik van de chloorhoudende verbindingen meer naar de verbindingen zonder chloor, dus met fluor en waterstof.

Vloeizuur of waterstoffluoride (HF) is een matig sterk zuur, maar wel uiterst reactief. Het tast glas snel aan en wordt gebruikt voor het etsen ervan. Broompentafluoride BrF5 is zo reactief dat het de zuurstof uit silicaten vrijmaakt. De grote reactiviteit wordt veroorzaakt door het feit dat fluor de grootste elektronegativiteit heeft van alle elementen. Het wordt gebruikt in de analyse van de zuurstof isotoop verhoudingen in geologische materialen (klei bijvoorbeeld). Het kan in nikkel bewaard worden omdat dit metaal een beschermende fluoridehuid ontwikkelt.

Fluoride is giftig, maar in kleine hoeveelheden ook een noodzakelijk sporen-element. Het emaille van de tand bestaat uit hydroxyapatiet kristallen met een schroefdislocatie in het midden. Deze kristallen zijn dus schroefvormig gegroeid. De as van de schroef is een zwakke plek waar door bacteriële werking tandbederf kan optreden. Wanneer fluoride ionen worden aangeboden in het drinkwater of in de tandpasta, hechten die zich op de zwakke plek en blokkeren die. Het gevolg is minder tandbederf. Er werd echter (onder andere) door de Belgische overheid een studie uitgevoerd naar de relevantie en giftigheid van fluoride in water en tandpasta. Over het algemeen wordt het afgeraden om gefluorideerde producten te gebruiken.[1]

Het periodiek systeem Zuurstof (O)

2 reacties / Scheikunde, Wetenschap / Door / 18 september 2012

Een serie artikelen over de verschillende elementen. De legoblokjes waarmee wijzelf, onze aarde en de materie van het universum is opgebouwd hebben allemaal hun eigen specifieke eigenschappen. In deze serie gaan we stap voor stap langs elk element en kijken we wat voor zinvolle zaken de wikipedia erover te zeggen heeft, met daarnaast een interessant filmpje van de universteit van Nottingham waarmee verschillende experimenten met het betreffende element worden gedaan.

Vandaag nummer 8 van de 118 elementen, Zuurstof (O)

Klik hierop om naar de wikipedia versie te gaan waarbij je gemakkelijk naar de verschillende elementen kunt doorklikken

Waar komt zuurstof veel voor?
Zuurstof is na waterstof en helium het meest voorkomende element in het heelal. Ook op aarde is het moeilijk een plaats te vinden waar zich geen zuurstof in de een of andere vorm bevindt: onze atmosfeer bestaat voor 21% uit moleculaire zuurstof, de gesteenten in de aardkorst bestaan uit metaaloxiden, silicaten (SiO2 en metaal-SiO4 verbindingen) en carbonaten (zouten van metaalionen en CO32-)en ook water is een verbinding van zuurstof en waterstof. Zuurstof is extreem reactief en komt in zuivere vorm alleen op aarde voor, hoewel enkele verre ijsmanen, zoals de Saturnusmaan Rhea, ook over een extreem dunne zuurstofatmosfeer beschikken.

Wat zijn de eigenschappen van zuurstof?
Zuivere zuurstof is bij kamertemperatuur een behoorlijk reactief gas. Antioxidanten, stoffen die door zuurstofradicalen beschadigde moleculen (vrije radicalen) wegvangen zijn voor levensvormen in een agressieve zuurstofatmosfeer dan ook van levensbelang: twee vitamines, vitamines C en E, zijn antioxidanten. De sterke reactiviteit komt omdat zuurstof een klein atoom is waarvan de tweede elektronenschil bijna geheel gevuld is (op twee elektronen na). Dit maakt zuurstof ook sterk elektronegatief: de kern van zuurstof trekt gedeelde elektronenparen sterk aan. Daarom zijn zuurstofgroepen in een molecuul vrijwel altijd negatief geladen. De reden dat zich zogeheten waterstofbruggen kunnen vormen in bijvoorbeeld water en water geen gas is, maar een vloeistof. Zuurstof kan twee bindingen vormen.

 
Toepassingen
Zuurstofgas in zuivere vorm wordt veel toegepast in lasapparatuur en in de medische wereld voor de behandeling van mensen met ademhalingsproblemen. Ook in de luchtvaart en bij het (diep)duiken is het niet meer weg te denken (zie nitrox en trimix).

Vloeibaar O2 vindt toepassing in de ruimtevaart en bij grootverbuikers. Als chemische grondstof is het ook bijzonder belangrijk, bijvoorbeeld voor de gecontroleerde oxidatie van ethyleen naar ethyleenoxide (over een zilverkatalysator). Dit industriële proces levert een belangrijke grondstof voor de polymeerindustrie

Zuurstofgas is onmisbaar voor vele organismen op aarde, immers zonder O2 zou er nergens op aarde aerobe dissimilatie plaats kunnen vinden. Op zeeniveau bestaat de lucht voor ongeveer 21% uit zuurstofgas. Vermits het biochemisch proces van levende wezens hierop is aangepast, is dit een optimale hoeveelheid voor het lichaam in goede conditie te houden. Zodra men zich echter naar de bergen verplaatst, zal de luchtdruk, en de hoeveelheid zuurstofgas in eenzelfde volume lucht, iets dalen. Het kan dan gebeuren dat levende wezens ademhalingsproblemen krijgen.