Vrijstaat op zee
Steeds meer mensen hebben het helemaal gehad met de bemoeizucht en aperte domheid van politici. Vandaar dat enkele steenrijke libertariërs plannen smeden om te komen tot een drijvende staat, die volkomen onafhankelijk opereert van de grootmachten op het land. Is een staat op zee, een drijvende vrijstaat dus, interessant? Wat zijn de strategische gevolgen? Een geopolitieke analyse.
Waarom een drijvende vrijstaat op zee?
Hoewel continentale machten een steeds groter deel van de zee voor zich opeisen, bijvoorbeeld door de exclusieve economische zone op te rekken tot tweehonderd zeemijl (plm. 360 km), behoren nog steeds grote delen van de zee tot niemand. Terra nullius dus. Een onderzeese nederzetting, gevestigd buiten de exclusieve economische zones van bestaande staten zou zich dus onafhankelijk kunnen verklaren (tot de bestaande staten de wet veranderen). Wel heeft deze nederzetting geen recht op de omringende zeebodem. Hier zou dus letterlijk het recht van de sterkste gelden.
Volgens het internationale zeerecht vaart een schip onder een bepaalde vlag en geldt op het schip het recht van het land onder welks vlag het vaart. Ook is de kapitein de hoogste gezagsdrager op het schip. Maar wat als het schip onder geen enkele vlag vaart, of onder de vlag van een zelfuitgeroepen staat? De jure zou het dan gaan om een nieuwe jurisdictie die haar eigen wetten zou kunnen bepalen.
Verenigde Staten
Op dit moment is de overheersende militaire macht de Verenigde Staten. De reden hiervoor is dat dit land door een goed ontwikkelde economie en gunstige geografische factoren de zeeën beheerst. Alleen in het centrum van de Euraziatische landmassa is de greep van de VS zwak, wat Vladimir Putin de kans geeft om zijn greep op de ex-Sovjetrepublieken in Centraal Azië te verstevigen. Op zee is de VS daarentegen heer en meester en een op te richten vrijstaat kan dus maar beter op goede voet staan met ’s werelds machtigste land. Hierbij helpt dat de oprichters van de vrijstaat doorgaans Amerikanen zijn, afkomstig uit de bovenklasse. Aan de andere kant zal het Pentagon waarschijnlijk niet erg blij zijn met onberekenbare, zwaarbewapende vrijbuiters op een terrein dat de VS als het hare beschouwt.
Waarvan zou de Zeestaat kunnen bestaan? De voordelen
Bedrijven, gevestigd op de Zeestaat hebben als voornaamste voordeel dat niet betaald hoeft te worden voor het enorme leger aan improductieven (ambtenaren, uitkeringstrekkers, gesubsidieerde clubjes) waar staten als Nederland wel veel geld aan besteden. Elke inwoner van de Zeestaat (vermoedelijk vooral jonge, goedopgeleide mannen uit landen als India en China en idem vrouwen uit Iran) zal productief zijn en werken, niet gehinderd door neurotische veiligheidsinspecteurs. Daardoor kunnen de belastingen veel lager zijn dan op het vasteland.
Een tweede voordeel is dat bedrijven op de Vrijstaat zich weinig aan hoeven te trekken van copyright, patentwetgeving, milieuwetgeving, arbeidsrecht, zedenwetgeving en dergelijke. Wil je bedrijf bijvoorbeeld een supermens ontwerpen, een nieuw type kernreactor ontwikkelen zonder gezanik van de IAEA of experimenteren met genetisch gemanipuleerde hyperintelligente octopussen om de vraag te beantwoorden hoe het is om te communiceren met een intelligente levensvorm die vrijwel niets gemeen heeft met de mens, dan is dit the place to be. Daar staat tegenover dat de meer controversiële activiteiten de woede op zullen wekken van de VS, dus dat in de praktijk de vermende “vrijheid” uiterst beperkt zal zijn. Tenzij de Vrijstaat dingen ontwikkelt die in het Amerikaanse belang zijn, maar waar de Amerikaanse wetgeving belemmeringen opwerpt.
Op zee zijn grondstoffen te winnen uit zeewater, wat veel energie zal vergen, of uit de zeebodem. Zo bevinden zich enorme voorraden mangaanknollen op de zeebodem. Als de stad wordt geïnstalleerd in de subtropen, brengen drijvende zonnepanelen een hoog rendement op. Het zeewater maakt koeling namelijk eenvoudig (en kan de afvalwarmte zelfs benutten om extra energie me op te wekken), wat deze locatie aantrekkelijk maakt.
En de nadelen
Op zee moet letterlijk elke vierkante meter worden gecreëerd uit het niets. Wel zijn de totale kosten per vierkante meter, enkele tientallen euro’s, lager dan de grondprijs in verreweg de meeste stedelijke gebieden. Natuurlijk stelt bouwen op zee, zoals zeewaardigheid, stormbestendigheid etc. speciale eisen, terwijl heien juist niet nodig is.
Het meest voor de hand ligt het om de Zeestaat in de subtropen neer te leggen, het liefst in een gebied waar het continentale plat zich nog uitstrekt omdat dit toegang tot de zeebodem vergemakkelijkt. De diepere abyssale vlakte is twee tot drie kilometer diep, wat zeer drukresistente diepzeeapparatuur noodzakelijk maakt. Wel zijn er maar een beperkt aantal plaatsen waar dit kan: immers de locatie moet verder dan 200 zeemijl uit de kust liggen en tegelijkertijd tot het continentale plat behoren het liefst in de buur van zwakke of weinig agressieve staten. Het Seasteading Institute denkt daarom in eerste instantie aan de kust van West-Afrika, Brazilië of de Galápagos Eilanden ten westen van Ecuador.
Ook kan het interessant zijn de stad neer te leggen in een gebied waar veel dichtbevolkte stedelijke gebieden zijn. Dat maakt de kust van Californië of de Chinese Zee de meest interessante plaatsen. Die laatste lokatie heeft als nadeel dat de Chinezen niet blij zullen zijn met deze usurpatie van wat zij als hun binnenvijver beschouwen en de Zeestaat dus bescherming zal moeten zoeken van de Amerikaanse marine (wat weer een nieuw spanningsveld op zal leveren met China).
Conclusie
De Zeestaat is alleen levensvatbaar als zij onder de facto bescherming staat van de Amerikaanse marine. Alleen als de Zeestaat zich bezig houdt met “klein kattenkwaad” zoals controversieel onderzoek en dingen doet waar de Amerikanen zelf geen vuile handen mee willen maken, kortom: nuttig is voor de Amerikanen, heeft de Zeestaat toekomst. Als de Zeestaat een pro-Amerikaanse bondgenoot wordt is een locatie in de buurt van de Amerikaanse of West-Europese kust interessant.
