Hoe zou de aarde er over een kwart miljard jaar uitzien? Gaat Europa aan de zwerf of breekt ons continent in stukken? Geologen houden nu rekening met twee kort geleden ontdekte onderaardse superpluimen. Ze hebben uitgerekend hoe de continenten ongeveer verdeeld raken en komen tot opmerkelijke uitkomsten.
Onze continenten bewegen met enkele centimeters per jaar. Om de paar honderd miljoen jaar vormen ze een of meerdere supercontinenten. Geologen weten aan de hand van overblijfsels van gemagnetiseerde rots hoe de continenten in het verleden lagen. Sommigen hebben geprobeerd uit de tegenwoordige bewegingen van de platen af te leiden hoe het toekomstige supercontinent er uit gaat zien. Reuze handig voor beleggers in land met een zeer lange-termijn visie.
Afrika ligt op ramkoers met Europa en ook Australië drukt tegen Indonesië aan. Volgens de populairste projecties zal de Pacifische Oceaan zich sluiten en zullen Azië en Noord Amerika samensmelten, laster gevolgd door Zuid Amerika en Antarctica, waarbij zich het toekomstige supercontinent Novopangaea vormt. In een alternatief scenario zal niet de Stille Oceaan, maar de Atlantische Oceaan zich weer sluiten en botsen Noord Amerika en Afrika, waarbij zich Pangaea Proxima vormt.
Dit beeld is onjuist, zo toonde geoloog Masaki Yoshika aan. Deze modellen houden geen rekening met de gevolgen van twee superpluimen in de mantel 2800 km onder Afrika en de zuidelijke Stille Oceaan. Beide pluimen lijken de aardkost er boven één a twee kilometer op te heffen. Voldoende om de beweging van aardschollen sterk te beïnvloeden. Deze hotspots hebben zich honderden miljoenen jaren geleden gevormd en zijn mogelijk zelfs overblijfselen van de oermantel van de aarde, volgens een recente studie. In dezelfde studie wordt ook verondersteld dat deze hotspots verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van grote vulkanische gebieden die massale uitstervingsgolven opwekten.
In een nieuw model, dat hij met collega Madhava Santosh ontwikkelde, worden deze superpluimen wel meegenomen. Volgens hun berekeningen buigen deze twee pluimen Antarctica en Zuid-Amerika tegen, waardoor Zuid-Amerika op het zuidelijk halfrond blijft en Antarctica in de buurt van de zuidpool.
Bronnen
1. Masaki Yoshida en Madhava Santosh, Future supercontinent assembled in the northern hemisphere, Terra Nova (2011) (paywall)
2. Masaki Yoshida, Future supercontinent assembled in the northern hemisphere: Insight from a numerical model of mantle convection
Dat is belangrijk om te weten, want op deze manier komt er geen supercontinent. Dat zou namelijk fataal zijn voor alle leven op Aarde. In ieder geval voor het landleven, omdat anders er zich anders een enorm grote woestijn zou vormen in het midden van dit supercontinent. Veroorzaakt doordat de huidige zeestromingen die het koude en warme water over de Aarde distribueren, niet meer aanwezig zouden zijn. Als zich geen nieuw supercontinent vormt, blijven de zeestromingen in basale vorm bestaan en zullen de nieuwe continenten zich niet omvormen tot grote zandbakken.
Klopt. Behalve het ‘fatale’ gedeelte waar je het over had. Het leven zal inderdaad flink verdunnen, maar de kustgebieden zullen hoogstwaarschijnlijk nog leefbaar zijn…
Afrika en Europa zullen ook versmelten zo te zien.
Waarsschijnlijk ontstaat er dan een hele lange bergketen.