Zes extreemste maatschappijen ooit, en onze is er een van

Wat hebben onze westerse maatschappij nu, de salafisten, het Japan van de Tokugawa’s, het Britse Rijk, IJsland in de middeleeuwen en Qin-China met elkaar gemeen? Welnu, dit zijn de zes extreemste maatschappijen ooit.

Samurai (hier op een 19e eeuwse houtblokets van Utagawa Kuniyoshi) stonden bekend om hun onvoorwaardelijke loyaliteit. De totale focus op loyaliteit als ethische kwaliteit maakte het Japanse keizerrijk een van de zes meest extreme maatschappijen.
Samurai (hier op een 19e eeuwse houtblok ets van Utagawa Kuniyoshi) stonden bekend om hun onvoorwaardelijke loyaliteit. De totale focus op loyaliteit maakte het Japanse keizerrijk een van de zes extreemste maatschappijen ooit.

Zes extreemste maatschappijen, voor alle zes morele waarden

Er zijn vijf, of zes, ethische waarden die in elke maatschappij in een bepaalde combinatie leidend zijn. Zie daarvoor ons eerdere Visionair artikel over de Five Foundations. Dit zijn, in het Engels, (avoidance of) Harm (voorkomen van leed), Fairness, Ingroup (loyaliteit), Authority (respect voor gezag en de wet), Purity (zuiverheid) en Freedom. In de meeste maatschappijen spelen de combinaties van meerdere waarden een belangrijke rol. Zo kende de Azteekse maatschappij een combinatie van de waarden Autoriteit, Zuiverheid en Loyaliteit. Het Nederland van de jaren zeventig van de vorige eeuw kende dan weer een combinatie van Vrijheid, Zorg en Integriteit. Maar toch zijn er enkele maatschappijen geweest die slechts een van de zes ethische waarden voorop stelden, tot in het extreme.

Met vijf van deze zes maatschappijen liep het slecht af. En de zesde? Welnu, daar in leven wij. We hebben dus reden om ons zorgen te maken.

Niet-kwetsen als hoogste waarde

Op dit moment is de deugd van “do not harm” de overheersende morele standaard. Onwelgevallige feiten, meningen en dilemma’s worden rücksichtslos hieraan onderworpen. Extreme uitwassen hiervan zijn bijvoorbeeld Black Lives Matter, de heisa rond de illegale immigranten in het kamp Moria op het Griekse eiland Lesbos en de obsessie met micro-agressies. Dit werkt nogal verstikkend en verlammend. Ons voortbestaan als beschaving staat hierdoor op het spel, omdat voor de stabiliteit en overleving belangrijke deugden als Loyaliteit en Hiërarchie aan de kant worden geschoven. Ook, tegelijkertijd, verstikt de overdreven nadruk op “do not harm” de voor wetenschap en techniek zo belangrijke Vrijheid. Dus, kunnen we op tijd een evenwicht vinden tussen de zes deugden dat ons voortbestaan niet bedreigt?

Laat een reactie achter