Dysprosium

Een serie artikelen over de verschillende elementen. De legoblokjes waarmee wijzelf, onze aarde en de materie van het universum is opgebouwd hebben allemaal hun eigen specifieke eigenschappen. In deze serie gaan we stap voor stap langs elk element en kijken we wat voor zinvolle zaken de wikipedia erover te zeggen heeft, met daarnaast een interessant filmpje van de universteit van Nottingham waarmee verschillende experimenten met het betreffende element worden gedaan.

Vandaag nummer 66 van de 118 elementen, Dysprosium (Dy).

Toepassingen

Doordat methoden om dysprosium te isoleren nog maar sinds relatief kort bestaan, is de industriële toepassing van dit metaal gering:

• Het is een goede neutronenvanger en beschikt over een hoog smeltpunt waardoor dysprosium geschikt is voor gebruik in nucleaire installaties.
• Gecombineerd met vanadium en andere lanthaniden wordt dysprosium gebruikt als lasermateriaal.
• Dysprosium(III)oxide kan gecombineerd met nikkel worden gebruikt voor het koelen van regelstaven in nucleaire installaties.
• Zouten van dysprosium worden in gasontladingslampen gebruikt om een specifieke kleurtemperatuur te bekomen.

De totale wereldproductie van dysprosium bedraagt minder dan 100 ton per jaar (2003).

Opmerkelijke eigenschappen

Dysprosium is een buigzaam en vervormbaar metaal en komt in twee modificaties voor. De α-vorm gaat bij 1663 K over in de β-vorm. Het reageert makkelijk met zuurstof tot een oxidelaag. In water en verdund zuur lost het op onder vorming van waterstof.

Het element gaat als driewaardig positief ion Dy³⁺ in oplossing en deze oxidatietoestand beheerst grotendeels de chemie.

Verschijning

Het aandeel van het element in de aardkorst bedraagt ongeveer 4,2 ppm. Net als andere lanthaniden komt het vooral voor in de mineralen monaziet en bastnäsiet. Het isoleren van dysprosium is lastig omdat het grote overeenkomsten vertoont met erbium en holmium.