Democratie kan gered worden met meritocratie

Er zijn op dit moment de nodige bezwaren tegen de manier waarop in Nederland politiek wordt bedreven. Kan de meritocratie de democratie redden, en maken dat we goede vakministers krijgen?

Op dit moment in de Nederlandse geschiedenis is het vertrouwen in politici historisch laag взять займ бесплатно на карту . Voor het grootste deel komt dat omdat ministers en andere bestuurders niet op grond van capaciteiten belangrijke posten neer worden gezet maar als gevolg van handjeklap en vriendjespolitiek. maar dit kunnen wij niet alleen de politici zelf aanrekenen. Wij als kiezers kiezen blijkbaar ook keer op keer voor de vorm boven de inhoud. Wij zien onvoldoende in, dat het land besturen vakwerk is en dat ook ministers grondig kennis moeten hebben van waarop zij actief zijn.

Zogeheten multitalenten als minister Sigrid Al Qaq-Kaag (D66) die als minister van buitenlandse zaken matig tot redelijk functioneerde, maar volstrekt disfunctioneel is als minister van financiën, en duidelijk ook weinig interesse heeft in deze portefeuille, blijken rampzalig uit te pakken voor de bestuurlijke kwaliteit. Een wat ongelukkige keuze dus van de minister-president. Waarschijnlijk wilden ze bij de vorige werkgever van Rutte, Unilever, hem niet langer hebben wegens gebrek aan talent op het gebied van human resource management.

Dit zijn natuurlijk excessen, zelfs naar historisch Nederlandse normen, maar het zijn symptomen van het feit dat ons landsbestuur niet op meritocratische wijze is georganiseerd. De reden dat bijvoorbeeld Hugo de Jonge zo succesvol is – in carrière maken, als bestuurder is hij zoals bekend disfunctioneel-, komt omdat hij veel aandacht aan zijn uiterlijk en beeldvorming besteedt. In China pakt men dat duidelijk beter aan. Wat is het geheim van de veel betere kwaliteit van bestuurders in China? De Amerikaanse politicoloog Daniel Bell heeft zich in deze vraag verdiept. Zijn conclusies zijn weinig vleiend voor de westerse democratie.

China, meritocratie in de praktijk

China is duidelijk geen democratie zoals wij die hier in het Westen kennen. China is een de facto eenpartijstaat, waar de communistische Partij van China de lakens uitdeelt. Er bestaan weliswaar zeven andere partijen, maar deze “accepteren de leidende rol van de CPC” en vervullen specialistische en ondersteunende rollen op deelgebieden (zo richt de Jiu San Vereniging zich op wetenschap en technologie).

Anders dan in Nederland kan je in China alleen een carrière maken als je ondergeschikten jou aanbevelen voor bevordering. De klassieke techniek om in de rest van de wereld vooruit te komen, trappen naar beneden en likken naar boven, werkt in China dus averechts. Iedere Chinese bestuurder, inclusief president en partijvoorzitter Xi Jinping zelf, begon onderaan, als gewoon lid van de communistische partij. Ook bestaat er een bureaucratische procedure die je kan vergelijken met beoordelingsrapporten in bedrijven. Hier wordt gekeken hoe de kandidaat het heeft gedaan op de agendapunten die de partij belangrijk vindt, zoals het uitvoeren van partijtaken, discipline, onkreukbaarheid en ideologische zuiverheid.

Alle machtsposities bepaald door de Chinese communistische partij

Het centrale probleem voor iedere grote organisatie, inclusief de communistische Partij van China, is het rekruteren en het promoveren van talent. Met talent wordt hier bedoeld: mensen die het beste functioneren op een bepaalde positie. Hiervoor heeft de Chinese communistische partij de machtige Afdeling Organisatie van de Chinese communistische partij in het leven geroepen.

De macht van deze organisatie is enorm en strekt zich ook uit over het bedrijfsleven. dat wil zeggen dat bijvoorbeeld de topman van Philips ook door deze organisatie wordt aangewezen als Philips een Chinees bedrijf was geweest. blijkt deze organisatie vooral op lokaal niveau erg vatbaar zijn voor corruptie en nepotisme. Zo slaagden machtige partijbonzen als Li Peng en Zhu Rongji er in om hun zoon op machtige en lucratieve posities benoemd te krijgen.

Dit systeem is helaas erg corruptiegevoelig en moeten we dus in Nederland zeker niet overnemen. Dit kunnen we beter vervangen door een cybernetisch systeem, waarbij je bepaalde punten kan verdienen en de mensen met de hoogste scores het meeste in aanmerking komen voor bepaalde functies. Een goed alternatief zal ook zijn om het klassiek Chinese systeem van examens hier een belangrijke rol bij te laten spelen.

Hoe zou meritocratie de democratie kunnen verbeteren?

In zijn boek beveelt Bell aan om strategieën te kiezen om meritocratie in de democratie te introduceren. het eerste idee is het meest controversieel en houdt in dat stemmen een verschillend gewicht krijgen. Zo zou de stem van iemand met een universitaire opleiding die succesvol is in het zakenleven veel zwaarder tellen dan de stem van een werkloze of iemand met een strafblad. Het nadeel hiervan is natuurlijk duidelijk. De elite zal de spelregels dusdanig veranderen dat zij altijd meeste stemmen krijgen en houden. Daarom denk ik persoonlijk dat dit een slechte optie is.

De tweede mogelijkheid en denk ik op de aantrekkelijkste is om de Eerste Kamer te vervangen door een meritocratisch college. dit was ook min of meer de gedachte achter het bestaan van de Eerste Kamer maar helaas is dit verwaterd en is de Eerste Kamer ook een instrument voor partijpolitiek geworden. De Eerste Kamer in Nederland wordt getrapt gekozen door de provincies.

Als we de Eerste Kamer voortaan niet door politici maar door branches in het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties laten kiezen, zal de Eerste Kamer een meer meritocratisch karakter verkrijgen. Zo is een groot probleem in de politiek dat mensen met kennis van exacte wetenschap en techniek zwaar ondervertegenwoordigd zijn. Dit geldt ook voor arbeiders en vaklieden. als bijvoorbeeld vakbonden als FNV, organisaties van ondernemers en van bijvoorbeeld gepensioneerden, studenten en werklozen hun eigen vertegenwoordigers aan kunnen wijzen, het liefst via een getrapt systeem, kan je er zeker van zijn dat er meer deskundigheid aanwezig is dan nu.

De derde mogelijkheid die door Daniel Bell wordt genoemd is een democratische basis en een meritocratische top. dat komt erop neer dat iedere kiezer gelijke stemrechten heeft, maar dat degene die het beleid gaan uitvoeren op meritocratische, niet democratische, wijze worden gekozen. critici noemen dit verlichte despotisme. Ook hier geldt dat een belangrijk nadeel is dat de elite zichzelf aan de macht zal willen houden en niet op democratische wijze weggestuurd kan worden. Daarmee verwijder je een van de meest krachtige voordelen van de democratie, namelijk het zelfreinigende vermogen. zoals het voorbeeld van China laat zien is corruptie een voortdurend en groot gevaar. Niet voor niets heeft sterke man Xi Jinping op corruptiebestrijding de absolute nadruk gelegd. Hoewel er zeker harde kwalitatieve eisen mogen worden gesteld aan leiders, moeten deze kunnen worden weggestuurd door de bevolking.

Bron

Daniel A. Bell, The China Model: Political Meritocracy and the Limits of Democracy, Princeton University Press, 2015, 318pp., ISBN 9780691166452.hoe doe

4 gedachten over “Democratie kan gered worden met meritocratie”

  1. In Nederland hebben we een indirecte democratie, waardoor wij inderdaad een lobbycreatie hebben gekregen. In Amerika kan iedereen zich echter verkiesbaar stellen, alleen maak je de meeste kans al je lid bent van 1 van de grote partijen. Een democratie zonder al te veel huisvorming lijkt mij nog steeds het beste. Misschien moeten huizen eens in de zoveel tijd wel opnieuw opgebouwd worden.

    Ik zie een meritocratie eerder als tegenhanger van het kapitalisme ipv de democratie. Politieke macht is natuurlijk 1 ding, maar de moet ook een ondersteunende economische macht hebben als land. Om economie op te bouwen is een meritocratisch model beter. Mensen kunnen zo verdienen aan verdienstelijk handelen. En de burger kan stemmen over wat verdienstelijk handelen is en bepalen op dat vlak het beleid.

    Het gaat er dus juist om welke functie nou juist het verdienstelijkst is, niet wie de eer heeft op een functie te staan. Die Chinezen snappen er wat dat betreft geen bal van. Met Oeigoeren snappen ze er ook al niks van. Chinezen krijgen langzamerhand net zoals de Russen rechts extremistische trekjes.

    1. Dat komt omdat Chinezen zeggen een commune te willen en zo wordt dat ook verkocht in China. Maar het is een communisme zonder tolerantie tegenover andersdenkenden. Dan kom je gewoon op rechts uit. Chinezen en ook Russen kunnen geen keuze maken tussen communisme en nationalisme en daarom slaan ze op ten duur over naar extreem rechts.

      Als ik een clubje begin en ik wil alleen mensen met een geel hesje en iedereen moet geel worden dan heb ik op ten duur ruzie met alle rode hesjes. Dan had ik net zo goed meteen kunnen zeggen alle rode hesjes moeten weg!

      1. En waarom die chinezen zo slecht in hun marxistische kunde zitten is mij een raadsel. Iedereen kan bedenken als je mensen alleen gaan aanbevelen voor een functie mensen die keuze gaan structureren dus wat krijg je dat mensen een klasse genereren die constant voorgedragen wordt. Je crieert als het ware een rechtse laag. Volgens mij was Marx juist voor het opheffen van de klassen, niet het absoluteren van 1 klasse. Ze snappen in China dat verschil blijkbaar niet nationalisme en communisme(volgens Marx) zijn in princiepen twee tegenpolen.

Laat een reactie achter