Het periodiek systeem Fosfor (P)
Een serie artikelen over de verschillende elementen. De legoblokjes waarmee wijzelf, onze aarde en de materie van het universum is opgebouwd hebben allemaal hun eigen specifieke eigenschappen. In deze serie gaan we stap voor stap langs elk element en kijken we wat voor zinvolle zaken de wikipedia erover te zeggen heeft, met daarnaast een interessant filmpje van de universteit van Nottingham waarmee verschillende experimenten met het betreffende element worden gedaan.
Vandaag nummer 15 van de 118 elementen, Fosfor (P).
Toepassingen
Vroeger werd het giftige witte fosfor gebruikt voor lucifers. In het verleden is fosfor ook veelvuldig gebruikt om mensen te vermoorden. Later werd het minder giftige en brandbare rode fosfor gebruikt voor lucifers.
Tegenwoordig is fosfor vooral van belang in de landbouw voor de productie van kunstmest. Hiervoor worden geconcentreerde P4O10oplossingen als basis gebruikt. Andere gebieden waarin fosfor wordt gebruikt zijn:
- Fosfaten dienen als grondstof voor speciaal glas dat wordt gebruikt voor natrium lampen
- Calciumfosfaat wordt in China veel gebruikt voor de productie van vuurwerk
- Net als silicium wordt fosfor soms toegevoegd aan staal
- In de vorm van natriumtrifosfaat (Na5P3O10) wordt het gebruikt om de hardheid van water te verlagen
- Voor militaire doeleinden wordt fosfor gebruikt bij de productie van onder andere rookbommen
- Fosfor is van belang voor de ontwikkeling van wortels, voor de bloei en voor het rijpen van vruchten en zaden
- Met zwavel reageert het tot fosforpentasulfide dat een belangrijk industrieel chemisch tussenproduct is
En verder wordt fosfor toegepast bij het maken van bijvoorbeeld veiligheidslucifers, pesticiden en tandpasta.
In de biologie speelt fosfor een belangrijke rol. DNA en RNA bestaan voor een deel uit anorganisch fosfor en in de vorm van adenosine trifosfaat (ATP) is fosfor belangrijk voor de opslag en transport van energie. Ook botten bestaan voor een groot deel uit calciumfosfaat.