Het periodiek systeem Lood (Pb)

Een serie artikelen over de verschillende elementen. De legoblokjes waarmee wijzelf, onze aarde en de materie van het universum is opgebouwd hebben allemaal hun eigen specifieke eigenschappen. In deze serie gaan we stap voor stap langs elk element en kijken we wat voor zinvolle zaken de wikipedia erover te zeggen heeft, met daarnaast een interessant filmpje van de universteit van Nottingham waarmee verschillende experimenten met het betreffende element worden gedaan.

Vandaag nummer 82 van de 118 elementen, Lood (Pb).

Klik hierop om naar de wikipedia versie te gaan waarbij je gemakkelijk naar de verschillende elementen kunt doorklikken

Toepassingen

Lood is schadelijk voor het milieu, om die reden is het gebruik ervan teruggedrongen, maar het gebruik in de bouw is (weer) toegestaan vanwege de recyclebaarheid[1].

Er zijn legio toepassingen:

  • De hoge buigzaamheid maakt lood geschikt om bij woningbouw kieren te dichten (loodslab). Van deze eigenschap wordt ook gebruikgemaakt in ramen van glas en lood, waarbij het stukje glas in een loden vatting opgesloten zit en de loodstrippen aan elkaar gesoldeerd worden.
  • In oplaadbare batterijen en accu’s wordt lood als elektrode gebruikt.
  • In brandstoffen kan loodtetraethyl worden gebruikt als octaan verbeteraar. In de EU is dat sinds 1999 niet meer toegestaan.
  • Lood kan worden toegepast in verf om het beter bestendig te maken tegen weersinvloeden. Sinds 1990 is dat in de EU niet meer toegestaan. Als pigment werd loodwit (loodoxide) veel toegepast.
  • Legering met tin voor orgelpijpen.
  • Lood is een belangrijke component van letter-metaal, dit zijn legeringen van lood met tin (1-20%) en antimoon (2-30%). Deze werden vanaf midden 15e eeuw tot ver in de 20e eeuw gebruikt om loden letters te gieten en veel ander typografisch materiaal.
  • In de elektronica als soldeerverbinding in een legering met tin en soms ook zilver, bijvoorbeeld 60% lood, 38% tin en 2% zilver.
  • In de legering woodsmetaal voor diverse toepassingen.
  • Bladlood is dun lood dat kan worden als waterkeringen in muren en boven kozijnen. Het wordt vooral gebruikt in de buitenlucht, waar het vaak wordt blootgesteld aan temperatuurwisselingen.
  • Ballastlood voor veel verschillende doeleinden.

Omdat lood goede bescherming biedt tegen gammastraling worden loden omhulsels vaak gebruikt om radioactieve bronnen veilig te bewaren.

Laag-alfalood straalt niet meer alfadeeltjes uit dan 0,02 alfadeeltjes per cm2 per uur. Het is meestal oud lood of lood uit bepaalde mijnen en zeer waardevol voor de computerchipindustrie.

Opmerkelijke eigenschappen

Lood is een zacht, buigzaam en kneedbaar donker-blauw-grijs metaal dat bij kamertemperatuur een slechte geleider van elektriciteit is. Het is zeer corrosiebestendig, zelfs tegen geconcentreerde oplossingen van zwavelzuur. Door lood te legeren met antimoon of andere metalen kan het harder worden gemaakt.

Bij 7,2 K wordt lood een supergeleider.

Lood is het zwaarste element dat stabiele isotopen heeft, hoewel bismut-209 door zijn zeer lange halveringstijd ook als stabiel kan worden beschouwd. Zwaardere elementen vervallen uiteindelijk naar lood. Een deel van het lood is dus ontstaan uit deze elementen.

Verschijning

Ongebonden lood is vrij zeldzaam in de aardkorst. Veelal wordt het aangetroffen in ertsen die naast lood ook zinkzilver en koper bevatten. Het meest voorkomende loodhoudende mineraal is galena dat ruim 86% lood bevat. Andere mineralen die als loodbron worden gebruik zijn cerussiet en anglesiet. Een andere – steeds belangrijker wordende – bron van lood is de recycling van afgedankte loodhoudende materialen. De inzamelingsgraad van lood is 95%, hoogste onder alle non-ferro metalen.