Het periodiek systeem Protactinium (Pa)

Een serie artikelen over de verschillende elementen. De legoblokjes waarmee wijzelf, onze aarde en de materie van het universum is opgebouwd hebben allemaal hun eigen specifieke eigenschappen. In deze serie gaan we stap voor stap langs elk element en kijken we wat voor zinvolle zaken de wikipedia erover te zeggen heeft, met daarnaast een interessant filmpje van de universteit van Nottingham waarmee verschillende experimenten met het betreffende element worden gedaan.

Vandaag nummer 91 van de 118 elementen, Protactinium (Pa).

Klik hierop om naar de wikipedia versie te gaan waarbij je gemakkelijk naar de verschillende elementen kunt doorklikken

Ontdekking

Tijdens het bestuderen van de vervalreeks van uranium-238 ontdekte Kasimir Fajans en Otto Göhring in 1913 het kortlevende isotoop234mPa (halveringstijd van 1,17 minuut) en noemde dat brevium (afgeleid van brevisLatijn voor kort). Die naam werd veranderd in protoactinium door een groep wetenschappers onder leiding van Otto Hahn toen zij 231Pa ontdekte. Gelijktijdig werd dezelfde ontdekking gedaan door de Britse wetenschappers Frederick Soddy en John Cranston. In 1949 werd de naam veranderd in protactinium. “Protoactinium” of de verkorte versie daarvan “protactinium” betekent “voor actinium” en verwijst naar het feit dat actinium een vervalprodukt is van het radioactieve protactinium.

In 1927 lukte het Aristid von Grosse om 2 mg Pa2O5 te produceren. Zeven jaar later isoleerde hij hieruit protactinium door het oxide te vervangen door jodide en het vervolgens in hoog vacuüm over een verhit element te leiden.

In 1961 was de United Kingdom Atomic Energy Authority in staat om 125 gram 99,9% zuivere protactinium te produceren uit 60 ton afvalmateriaal in een uit 12 stappen bestaand proces. In totaal kostte dat 500 duizend dollar en gedurende enkele jaren was het de enige bron van protactinium. Voor onderzoeksdoeleinden werd het verkocht tegen 2800 dollar per gram.

Toepassingen

Door de schaarste, hoge radioactiviteit en giftigheid zijn er geen industriële toepassingen voor protactinium. Op kleine schaal wordt het toegepast bij fundamenteel onderzoek.

Opmerkelijke eigenschappen

Protactinium is een actinide met een metallieke glans en is redelijk stabiel aan de lucht. Bij temperaturen onder 1,4 kelvin vertoont het supergeleidende eigenschappen.

Verschijning

In het mineraal uraniet wordt protactinium in een concentratie van ongeveer 0,1 ppm aangetroffen. Sommige uranietbronnen in Zaïre bevatten hogere concentraties, tot 3 ppm.