Yttrium

Een serie artikelen over de verschillende elementen. De legoblokjes waarmee wijzelf, onze aarde en de materie van het universum is opgebouwd hebben allemaal hun eigen specifieke eigenschappen. In deze serie gaan we stap voor stap langs elk element en kijken we wat voor zinvolle zaken de wikipedia erover te zeggen heeft, met daarnaast een interessant filmpje van de universteit van Nottingham waarmee verschillende experimenten met het betreffende element worden gedaan.

Vandaag nummer 39 van de 118 elementen, Yttrium (Y).

Toepassingen

• Met europium gedoteerde yttriumverbindingen, YVO₄:europium en Y₂O₃:europium worden als fosforescenten toegepast in kleurentelevisies voor de rode pixels.^[1]
• Yttrium-ijzer granaten blijken effectieve filters voor microgolfstraling en zijn zeer goede geleiders van akoestische energie.^[1]
• Yttrium-aluminium granaten hebben een hardheid van 8,5 op de hardheidsschaal van Mohs en kunnen daarmee gebruikt worden als edelsteen.^[1]
• In legeringen met aluminium en magnesium waarmee de sterkte van deze metalen aanmerkelijk toeneemt
• Als katalysator bij de polymerisatie van etheen
• Een andere belangrijke toepassing van yttrium is in YAG-lasers. Hierin vormen yttrium-aluminium kristallen waarbij een klein deel van de yttriumatomen is vervangen door neodymium een belangrijk onderdeel.

Recentelijk is onderzoek gedaan naar het gebruik van een isotoop van yttrium in cytostatica. Patiënten met een bepaalde vorm van non-Hodgkin lymfoom lijken baat te hebben bij behandeling met ibritumomab tiuxetan (handelsnaam Zevalin): radioactief ⁹⁰Y met een halveringstijd van 2,46 dagen, is gekoppeld aan monoclonale antilichamen die gericht zijn tegen specifieke antigene determinanten van de tumorcellen. Na binding van de antilichamen aan de tumorcellen zal de radioactiviteit zich dus in het tumorweefsel kunnen concentreren, waardoor schade aan ander, gezond weefsel, zoveel mogelijk wordt beperkt.

Opmerkelijke eigenschappen

Yttrium wordt net als scandium meestal tot de lanthaniden gerekend. Onder normale omstandigheden is het metaal vrij stabiel, maar als fijn verdeeld poeder kan het makkelijk ontbranden in aanwezigheid van zuurstof.