azie

De Russische staat komt steeds meer in de greep van een schimmige groep, die onder meer president Vladimir Poetin tot haar sympathisanten kan rekenen. Hun doel: de totale overheersing van Eurazië, en hiermee de wereld. Het buitenlandbeleid van Poetin volgt hun ideologie nauwkeurig. Wie zijn Aleksandr Gel’evich Dugin en zijn trawanten?

“Geboorte van het Russische fascisme”
Het is begin jaren negentig. Het IJzeren Gordijn is net met donderend geraas gevallen. Heel de wereld is in de ban van glasnost en perestrojka. Heel de wereld? Nee. In conservatieve KGB-kringen, de groep waar later Vladimir Poetin zijn machtsbasis in zou vinden, zijn ze heel wat minder blij met de ondergang van het Sovjetimperium en zint men op de herleving van het Russische imperium in haar oude glorie. Een van de mensen die niets zag in het liberalisme was de journalist Aleksandr Dugin. Als overtuigd traditionalist, zocht hij intellectueel houvast in de bestaande politieke ideologieën en vond dit eerst in het fascisme: “genuine, true, radically revolutionary and consistent, fascist fascism”. Dugin schrijft het in Russische leger- en overheidskringen zeer invloedrijke boek Fundamenten van Geopolitiek – hierover later meer.

Inspirator voor Putin
Dugin sloot zich aan bij de agressief nationalistische en anti-joodse organisatie Pamyat (Russisch, schakel Google Translate in) en schreef mee aan het politieke programma van de heropgerichte communistische partij. Daarna volgde een bonte zwerftocht langs diverse nationalistische en conservatieve organisaties. Uiteindelijk komt hij in het vaarwater van Putin’s partij Verenigd Rusland en treedt toe tot diens  groep adviseurs. In ex-KGB’er Putin vindt hij een geestverwant. Putin werkt systematisch aan de heroprichting van het groot-Russische rijk. Hij slaagde er in om de orde in Rusland te herstellen en het land te veranderen in een oliestaat. Met de rest van de economie gaat het heel wat minder. Zo is de ooit zo trotse Russische ruimtevaartindustrie bijna ineengestort, getuige de vele falende lanceringen van Russische ruimtevaartuigen. Meer succes boekt Putin met het aanhalen van banden met voormalige Sovjetrepublieken. Zo is hij er in geslaagd, in de strategisch belangrijke republieken Georgië en Oekraïne pro-Russische regeringen aan de macht te brengen. Ook in Centraal Azië groeit de Russische invloedssfeer.  De Amerikanen zijn hier niet blij mee maar kunnen weinig doen: hun vloot, waarmee ze de wereldzeeën beheersen kan weinig uitrichten in de Euraziatische landmassa. Vandaar dat de Russen zonder veel moeite de pro-Amerikaanse regering van Georgië konden platwalsen met hun leger.

Dugin vat zijn ‘vierde politieke theorie’ samen.

Eurazië-beweging
Eurazië, de landmassa waar Europa en Azië deel van uitmaken, is zowel in oppervlakte als in bevolking verreweg het belangrijkste continent. Eurazië is het thuis van driekwart van de wereldbevolking, die op iets meer dan een derde van de aardoppervlakte woont. Eurazië heeft ook een zeer overheersende invloed op het aangrenzende Afrika. Als Eurazië deel uit zou maken van één staat of blok staten, dan zou dit het machtigste land ter wereld vormen. Het plan van Dugin is om een Euraziatische bond te vestigen waarin Rusland samenwerkt met buurvolken zoals de Turkische volken in Turkije zelf en Centraal Azië, India, de Arabische staten, Duitsland en Frankrijk. China met haar enorme bevolking is veel te groot om in de Russische invloedssfeer te brengen en moet dus worden omringd door Russische bondgenoten. Het ultieme doel van de Eurazië-beweging is een einde te maken van de hegemonie van de Atlantici (de VS en haar bondgenoten) en Eurazië de sterkste staat ter wereld te maken. Dugin beschreef deze plannen in het in Rusland zeer invloedrijke boek  Osnovy geopolitiki: Geopoliticheskoe budushchee Rossii (The Foundations of Geopolitics: The Geopolitical Future of Russia). In dit boek staat haarfijn beschreven hoe Rusland door gebruikte maken van de overvloedige bodemschatten, dit doel kan bereiken. Het is duidelijk waar Putin zijn ideeën vandaan haalt.

Vierde politieke theorie
Een zeer heterogene staat als het gedroomde Eurazië  moet samen worden gebonden door een politieke ideologie.
Dugin heeft al een concept bedacht voor een “Vierde politieke theorie”, die volgens hem de opvolger wordt van het liberalisme, fascisme en communisme. Deze theorie zal gebaseerd zijn op het Heideggeriaanse concept “Dasein”, ruwweg de menselijke essentie. Iedere persoon heeft, stelt Dugin, een zekere identiteit, die sterker is dan later opgelegde identiteiten als het individu (liberalisme), klassenbewustzijn (communisme) of ras/staat (nationaalsocialisme resp. fascisme). De samenwerking moet volgens Dugin niet tot stand komen door ideologie, maar door gedeelde geopolitieke belangen, waarbij het Dasein maximaal tot zijn recht kan komen. Zoals wel voor meer van Dugins denkbeelden geldt, blinkt het concept niet uit in helderheid, wat vermoedelijk ook de bedoeling is, maar veel Russen en Centraalaziaten vinden Dugin een genie. Vooral groepen buiten Rusland die nu ernstig in de verdrukking zijn gekomen, zoals de seculiere legertop in Turkije, willen graag samenwerken met de Euraziëbeweging. Ook Centraal-Aziatische leiders, die de hete adem van de islamisten in hun nek voelen, zijn daarom graag bereid mee te doen. Uiteraard zullen de Russen, die Dugin als uitverkoren messianistisch volk ziet, hierin een leidende rol spelen. In het volgende artikel in dit drieluik de richting waarin Rusland zich nu beweegt, en de invloed van Dugins ideeën daarop.