derde industriële revolutie

Hoe laat je de economie groeien in de laatste fase van een energietijdperk? Dat is een belangrijke vraag die Jeremy Rifkin aan anderen en zichzelf stelt. Rifkin is een Amerikaanse econoom en auteur die zich bezighoudt met de impact van technologische en wetenschappelijke ontwikkelingen op de economie.

Rifkin stelt dat we het einde naderen van het industriële tijdperk gebaseerd op fossiele brandstof. Dit geldt ook voor de technologie en onze samenleving die hierop gebaseerd zijn. Klimaatverandering is een andere belangrijke factor die Rifkin noemt waar we rekening mee dienen te houden. Klimaatverandering heeft onder andere grote gevolgen voor de landbouw en daarmee onze voedselvoorziening. Het gevolg van dit alles is dat de olieprijs omhoog gaat, de werkloosheid toeneemt en de schulden stijgen. Kortom: onze beschaving verkeert in een crisis.

Energie en communicatie
Volgens Rifkin hebben we een nieuwe economische visie nodig waarbij we over de hele wereld met elkaar samenwerken om deze globale problematiek met urgentie aan te pakken. Alleen hoe doe je dat? Volgens Rifkin is het van belang om naar eerdere grote economische revoluties te kijken en daarvan te leren. Rifkin stelt dat er 2 factoren van belang zijn: 1) energie en 2) communicatie. Tijdens een grote economische revolutie zal de wijze waarop de energievoorziening georganiseerd is veranderen. Nieuwe energiesystemen zijn noodzakelijk om complexere samenlevingen mogelijk te maken. Bij nieuwe energiesystemen heb je ook nieuwe communicatiesystemen nodig om deze te beheren.

Als voorbeeld noemt Rifkin het introduceren van (openbaar) onderwijs tijdens de eerste industriële revolutie in de VS en Europa om een beroepsbevolking te krijgen die kon lezen en/of schrijven. Tijdens de eerste industriële revolutie werden de werkzaamheden complexer en werd analfabetisme een steeds groter probleem.

Voor een grote economische revolutie is het noodzakelijk dat er een revolutie op het gebied van energie en een revolutie op het gebied van communicatie plaatsvindt. Beide revoluties dienen vervolgens met elkaar samen te vallen en daarmee elkaar te beïnvloeden. Of anders gezegd: er dient een kruisbestuiving van beide revoluties plaats te vinden om een industriële revolutie te krijgen.

Nieuwe industriële revolutie
Momenteel staan we volgens Rifkin aan de vooravond van een nieuwe industriële revolutie. Het internet speelt hierbij een essentiële rol voor de communicatie en op het gebied van energie zijn er volop ontwikkelingen gaande om duurzame energiebronnen te kunnen benutten. Duurzame energiebronnen als windenergie en zonne-energie. Rifkin noemt dit ‘gedistribueerde’ energiesystemen waarbij je thuis en op andere plekken je eigen energie kunt opwekken via bijvoorbeeld zonnepanelen. Ook internet is een gedistribueerd systeem. Een gedistribueerd systeem is een systeem wat is opgesplitst in verschillende componenten die gelijktijdig kunnen functioneren. Met de opkomst van nieuwe energiesystemen zien we een verschuiving van de afhankelijkheid van 1 kolencentrale naar bijvoorbeeld windmolenparken waarbij elke windmolen zelfstandig energie opwekt.

Het internet maakt het mogelijk om met miljarden mensen over de hele wereld te kunnen communiceren zonder dat er een centraal gezag is die dit allemaal reguleert. Het is voor het eerst in de mensheid dat dit mogelijk is. Deze trend je zie ook weer terug bij de energieopwekking. Het wordt steeds gemakkelijker om je eigen energie op te wekken. Deze ontwikkelingen zitten nog in de beginfase en zullen nog verder uitgekristalliseerd moeten worden. Rifkin denkt dat dit zal gebeuren tijdens een nieuwe industriële revolutie die onvermijdelijk zou zijn.

Als adviseur voor de EU heeft Rifkin advies gegeven hoe we als Europa een leidende rol zouden kunnen vervullen in de aanloop naar de derde industriële revolutie. In onderstaande video wordt dit nader uitgelegd.

Bronnen
Video TEDxBrainport 2012 – Jeremy Rifkin – Leading the way to the third industrial revolution
Jeremy Rifkin, artikel Engelstalige Wikipedia