liberal arts and sciences

• Je gaat naar school, je leert een vak en je vindt hiermee werk. Zo ging dat vroeger misschien, tegenwoordig richten veel hogescholen en universiteiten zich niet meer louter op de specifiek opgeleide student. Iedere hbo of wo studie heeft tegenwoordig de mogelijkheid tot het volgen van een minor in het curriculum opgenomen, waarbij de student zelf kan kiezen een iets andere richting te volgen dan zijn major. Voor sommige studenten is dit echter niet genoeg: zij zijn zo breed geïnteresseerd dat zij op zoek gaan naar een studie die het mogelijk maakt jezelf nog breder op te leiden. Universiteiten gaan steeds meer met dit soort trends mee en opleidingen die discipline-overstijgend zijn groeien als kool. Het toppunt van brede opleidingen waar zogenaamde generalisten hun hart op kunnen halen zijn waarschijnlijk toch wel de Liberal arts colleges. Erg interessant voor de student die echt van alle markten thuis is en van alles wel wat af weet of af weten wil. Maar is zo’n brede opleiding nou wel ideaal? Hieronder een antwoord van Ruben, die zelf Liberal Arts & Sciences studeert aan de Universiteit Utrecht.

Zoals terug te vinden op de pagina van de opleiding zelf, is Liberal Arts and Sciences (voor het gemak afgekort tot LAS) bedoeld voor nieuwsgierige jonge mensen die hun studie niet willen beperken tot één vakgebied. Het is niet alleen voor hen die hongeren naar kennis; het is een studie die levensenthousiastelingen zou moeten aantrekken en zou moeten opleiden tot volwaardige academici die in staat zijn wetenschappelijke en maatschappelijke vraagstukken te benaderen door kennis van meerdere disciplines te combineren. Door bruggen te slaan, letterlijk, tussen op het eerste oog niet te combineren vakgebieden. Een van de enkele kernvakken die de opleiding kent –  genaamd De Denkacademie – heeft dit bruggen slaan (zgn. connective thinking) dan ook als doel en tot kunst verheven.

Dat klinkt allemaal groots en prachtig. De leerdoelen van de opleiding zijn niet mis, zo ambitieus, maar de realiteit blijft soms achter bij de verwachting. Voor mij, als LAS-student, was het een gepuzzel om aan alle uiteenlopende vereisten voor het studietraject te voldoen. Bovendien was het een worsteling met mijzelf; toen ik met de studie begon had ik geen flauw idee wat ik zou willen worden in een later leven. En als ik dan al iets bedacht had wist ik bij Sint Thomas van Aquino (beschermheilige van de studenten) niet hoe ik er  zou willen komen. De les: het is verstandiger om met LAS te beginnen als je al enigszins weet wat je wilt, wat je interessant vindt en waar je na je studie graag zou eindigen. Natuurlijk kan het roer altijd nog zesmaal om en kun je je bijvoorbeeld zelfs na een afgeronde studie Portugese Taal en Cultuur nog helemaal laten omscholen tot econometrist, als je maar genoeg gemotiveerd bent en er hard voor werkt – maar dat terzijde. Ik kan niet vaak genoeg benadrukken hoe belangrijk het hebben van een zeker eindbeeld voor ogen is, absoluut bij LAS. Hoe abstract dat beeld ook is, het is nog altijd beter dan werken en studeren zonder dat het een hoger doel of grotere ambitie dient.

Onder druk heb ik ervoor gekozen me te specialiseren in Politieke Geschiedenis en Internationale Betrekkingen. Daar heb ik geen spijt van, alhoewel ik vroeger vaak genoeg dacht ermee op te houden omdat mijn studiehouding en -ervaringen verre van het geschetste LAS-ideaalbeeld waren. Maar nu merk ik dat ik ‘dat vak over psychologie’ soms op een onverwachte manier kan gebruiken bij het bestuderen van politieke praktijken en zal een studiegenoot inzien hoe belangrijk de wiskunde voor de beeldende kunst is. Om maar wat te noemen.  Soms gaat dat bruggenslaan wat geforceerd; in niet elke krachtenbundeling der wetenschappelijke theorieën en kennis gaat een succesformule schuil. Maar een interessant, verrassend inzicht kan verschijnen als bijvoorbeeld LAS-studenten met als specialiteiten Neurobiologie, Wijsbegeerte, Geschiedenis en Milieuwetenschappen zich buigen over het vraagstuk van de menselijke vrije wil. Deze en andere LAS eindwerkstukken zijn hier te vinden.

Het uitgroeien tot een individu dat thuis is in de zogenaamde zeven vrije kunsten (het Trivium en Quadrivium; het onderwijsmodel uit de Oudheid waarop LAS voor een deel gebaseerd is), is niet gemakkelijk. Maar uiteindelijk is het de moeite zeker waard.

Toevoeging van Niek:

Ik ben zelf sinds afgelopen jaar ook afgestudeerd LASser, met als hoofdrichting Wijsbegeerte. Het biedt erg veel vrijheid, maar zoals uit het verhaal van Ruben duidelijk wordt: het is niet makkelijk om met deze vrijheid om te gaan. Toch denk ik dat er onder de lezers van Visionair.nl veel mensen zijn die deze opleiding zouden hebben gevolgd als het in hun tijd bestaan zou hebben. Ken of ben je iemand die binnenkort zijn of haar VWO-diploma gaat halen of anderszins opzoek is naar een opleiding aan de universiteit, en die breed geïnteresseerd is? Dan zou ik diegene zeker aanraden eens naar een open dag te gaan van een van de Liberal Arts colleges die Nederland rijk is.