mentale toestand

Mihaly Csikszentmihalyi is een van oorsprong Hongaarse psycholoog, die in de Verenigde Staten carriere maakte bij verschillende universiteiten. Zijn werk ging over concepten als geluk en creativiteit, met als belangrijkste resultaat het flow model. Hij schrijft dat mensen het gelukkigst zijn, wanneer ze in staat van opperste concentratie zijn en volledig opgaan in de activiteit of handeling waarmee ze bezig zijn. Dit kan plaatsvinden wanneer een persoon op de top van zijn kunnen (skill) werkt, en ook nog zeer uitdagend (challenge) is.

Het flow model
In het flow-model van Csikszentmihalyi wordt de emotionele toestand weergegeven, waarin iemand zich kan bevinden gedurende het uitvoeren van een taak of activiteit. Dit gebeurt aan de hand van de twee factoren ´uitdaging´(challenge level) en ´vaardigheid´ (skill level), die tegen elkaar worden uitgezet. Van hieruit omschrijft hij acht emotionele gemoedstoestanden waarin iemand kan verkeren.

Het tegenovergestelde van de eerder genoemde flow is apathie, of totale passiviteit. Er is nauwelijks interesse, motivatie, of emotionele activiteit, je bent gereduceerd tot een zombie.
Naast apathie staat verveling, wanneer het wel vaardigheid vereist, maar er geen uitdaging is. Wanneer er weinig vaardigheid nodig is, maar wel een gemiddelde uitdaging, dan zou er zorgen (worry) kunnen ontstaan [over een resultaat]. Wanneer de uitdaging nog hoger is, zou de mentale activiteit kunnen doorslaan naar in angst (anxiety). Bij een gemiddelde skill level, en hoge challenge is er opwinding (arousel) door een verhoogde prikkeling [van het zenuwstelsel]. Een hoge skill level, met een gemiddelde uitdaging is er sprake van een gecontroleerde situatie, omdat het vaardigheidsniveau hoger is dan de uitdaging om een bepaalde taak uit te voeren. Een hoge skill level met weinig uitdaging dan is er door de gebrek aan druk en andere emotionele activiteit en kan een persoon zich bevinden in een ontspannen toestand.

Een persoonlijke ervaring met het flow model
Tijdens het schrijven van dit artikel werd het heen en weer geslingerd tussen verschillende gemoedstoestanden. De arousal van een interessant onderwerp. De worry om er iets origineels te maken, wat wel klopt. Controle om de gevonden informatie tot een artikel te smeden. De flow was een enigszins aanwezig (ik heb dit in een avond geschreven, waar ik met sommige artikelen meerdere dagen bezig ben), maar niet helemaal, omdat dit ook voor mij een nieuwe weergave is, van wat iets wat mij gedeeltelijk bekend is. Ik heb heen en weer moeten flippen tussen een handvol verschillende sites, om tot dit resultaat te komen, waarbij ik me realiseerde, dat het een beetje buiten mijn kunnen ligt (ik ben namelijk geen ervaren schrijver, noch psycholoog, red.).

In de onderstaande qoute wordt beschreven hoe de flow bereikt kan worden;

1. De uitdagingen waarvoor je gesteld wordt, zijn in balans met je vaardigheden (de uitdaging is niet onhaalbaar voor je vaardigheden, maar vergt wel dat je alles inzet wat je hebt);
2. Het samenkomen van actie en bewustzijn (wanneer je alles uit de kast moet halen word je aandacht volledig in beslag genomen. Er is geen aandacht voor andere zaken meer mogelijk. Alle aandacht gaat naar de relevante prikkels);
3. Er zijn duidelijke doelen en directe feedback over de voortgang (je weet op elk moment, meer intuïtief dan bewust, hoe je ervoor staat);
4. Er is volledige concentratie op wat je op dat moment doet (je dwaalt niet af naar het heden of verleden, je bent in het hier en nu);
5. Er is een voortdurend gevoel dat de situatie onder controle is en geen angst de controle te verliezen;
6. Je bent je niet meer bewust van jezelf, het zelfbewustzijn verdwijnt, je verliest jezelf en hebt het gevoel deel uit te maken van een groter geheel;
7. De ervaring van tijd is vervormd in flow: de tijd kan zowel sneller verlopen als langzamer. (maar dan vooral langzamer in de zin van ‘tijd genoeg om alle complexe handelingen uit te voeren’)
8. Er is sprake van een autotelische ervaring: de activiteit wordt niet verricht met het oog op toekomstige beloningen, maar simpelweg omdat ze als activiteit bevrediging schenkt. De aandacht is ook gericht op de activiteit en niet op het doel.

bron

Tot slot nog een Ted filmpje van Csikszentmihalyi;