onweer

Krachtige flitsen met kort daaropvolgend enorme klappen kunnen ons ’s nachts soms behoorlijk wakker houden. Onweer is een raar en in Nederland niet zo gek vaak voorkomend verschijnsel. Maar als het voor komt, kan het door de enorme energie behoorlijke schade toebrengen. Kunnen we deze energie niet opvangen en gebruiken voor nuttige doeleinden?

Bliksem

Onweer is een weersverschijnsel waarbij een of meer bliksems waargenomen kunnen worden. Bliksems ontstaan door verschillen in elektrische lading in de atmosfeer, wat een elektrische ontlading tot gevolg heeft. Een bliksem kan binnen wolken plaats vinden, maak kan ook inslaan op de grond, waarna er een grote knal (de donder) te horen is. Over het hoe en waarom een bliksem in de grond zou inslaan is weinig met zekerheid te zeggen, omdat onderzoekers het hierover niet met elkaar eens zijn. Wel worden in Nederland nog steeds jaarlijks zo’n vijf mensen door de bliksem getroffen (aldus Wikipedia). Zeer ernstig voor deze slachtoffers; we hadden die energie voor veel betere dingen kunnen gebruiken!

Weinig zin

Aangezien we door afnemende hoeveelheden fossiele brandstoffen genoodzaakt zijn te zoeken naar duurzame bronnen, lijkt de energie die bliksems in zich hebben een aannemelijk alternatief om bruikbare energie op te wekken. Via de website van de NASA kunnen we er echter achter komen dat dit niet het geval is. Daar is te lezen dat verschillende mensen hier wel over hebben nagedacht, maar dat serieuze pogingen die energie af te vangen nog lang op zich zullen laten wachten. De reden hiervoor is dat het onpraktisch is om een aantal redenen, te weten:

• Een groot deel van de energie in een bliksem zit in de donder en het licht, wat niet zo simpel om te zetten is in elektrische energie.
• Maar zelfs al was het makkelijk om de energie af te vangen, dan nog had het weinig zin. De energie is namelijk slechts een fractie van een seconde aanwezig wat de totale energie vrij klein maakt. Het is hooguit genoeg om een 100-watt-lampje voor 6 maanden te laten branden. Dit heeft onder andere te maken met de ‘reis’ van de ontlading naar de grond die zeer inefficiënt is.
• Ook de opslag van deze energie is door de zeer korte ontlading erg onpraktisch.
• De bliksem slaat niet consequent in en is bovendien erg moeilijk te voorspellen. Dit maakt het moeilijk om er op te anticiperen.
• Bliksems zijn zo sterk dat het veel schade toe kan brengen. De apparatuur zou erg robuust moeten zijn waardoor de kosten enorm hoog worden. Bovendien is de bliksem gevaarlijk wat werken met bliksem een onaantrekkelijke gelegenheid maakt.
• Daarnaast zou de energie uit bliksems over een groot gebied afgevangen moeten worden, wat de kosten ook onpraktisch hoog maakt.

De conclusie van NASA luidt dan ook dat gezien deze wetenschappelijke, technische, economische en juridische problemen, het afvangen van energie uit bliksems niet praktisch is.

Lange termijn

Maar de ‘problemen’ die NASA noemt, zijn voor het grootste deel praktisch. En praktische problemen vragen om een oplossing. Ik bedoel: er worden miljoenen (miljarden?) gepompt in offshore energiewinning, er worden oorlogen gevoerd om olie, en ook onderzoek naar zonne- en windenergie wordt gesubsidieerd. Zou het dan over een aantal jaren niet het geval zijn dat de problemen die NASA noemt zijn afgenomen of niet meer van toepassing zijn? Zullen we ooit met drones door statisch geladen wolken kunnen vliegen om zelf ontladingen in deze wolken op te wekken en met een vliegtuig vol energie terug te keren op de begane grond, in plaats van de veel inefficiëntere  en onvoorspelbare manier van energietransport zoals een blikseminslag op de grond? Trouwens, waar zou er überhaupt een ontlading in de vorm van een bliksem moeten plaats vinden? Ik weet te weinig van dit onderwerp af om een voorspelling te kunnen geven, maar ik ben optimistisch over de lange termijn van deze vorm van energiewinning.