toeval

Waarom worden sommige mensen extreem rijk terwijl anderen op een houtje blijven bijten? We hebben in een vorig artikel gezien dat spaarzaamheid het nodige verklaart, maar er is meer. Wat is het geheim achter het succes van mensen als Bill Gates of Freddy Heineken?

De kunst van het op de juiste moment geboren te worden
We kennen allemaal de verhalen van krantenjongens, tegenwoordig: schooljongens en studenten, die door hard werken, zakeninstinct en een briljante inval miljonair worden. In de negentiende eeuw waren dat bijvoorbeeld oliebaron John Rockefeller en bankier J.P. Morgan, in de twintigste eeuw zijn de succesverhalen van Bill Gates en de pioniers van dot com bedrijven als Google en Amazon bekend. Het laatste grote voorbeeld is Facebook-oprichter Marc Zuckerberg.

Bofkont Bill
Was Bill Gates een soort Einstein, een soort zeldzaam genie dat in staat was door briljante uitvindingen zo schatrijk te worden? Nee, blijkt uit onderzoek. Mensen als Bill Gates  bevinden zich domweg op de juiste tijd op de juiste plaats. Door stom toeval:  de vereniging van moeders gebruikte het geld van een benefietverkoop om een Teletype Model 33 ASR terminal te kopen, plus blokken met toegangstijd op een mainframe – zat hij op één van de weinig Amerikaanse scholen die over een computer – in die dagen zeer zeldzaam en duur – beschikten. Daardoor kon hij als een van de weinige mensen programmeren voor het nieuwe type personal computer dat IBM op de markt bracht.

Omdat er net op dat moment nieuwe technieken ter beschikking kwamen, kon een klein bedrijfje razendsnel uitgroeien tot een gigant. Was Bill Gates tien jaar later geboren, dan had de man hooguit een softwarebedrijfje voor verzekeraars gehad of had hij gewerkt voor een andere softwaregigant. De kans om nu met een besturingssysteem voor computers tachtig procent van de markt te veroveren, zoals Gates lukte, is vrijwel nul. Je zal dan, zoals Google met het Android platform deed, een compleet nieuw apparaat moeten uitvinden.

Natuurlijk beschikken mensen als Gates en de veelgeprezen oprichter van Apple Inc., Steve Jobs, over een behoorlijk grote dosis commerciële vaardigheden en innovatievermogen. Gates is ook zeer intelligent, met een IQ rond de 150. Dit IQ is echter niet overweldigend veel groter dan dat van veel andere  andere ondernemers. Ongeveer 1 op de 1100 mensen heeft een IQ van 150 of hoger. Het zijn de gelukkige omstandigheden van zijn middelbare-schooltijd die de belangrijkste bijdrage leverden.

De les
We hoeven als maatschappij niet de rol van toeval in de verdeling van rijkdom nog verder te bevorderen. Daarom is een progressief belastingstelsel, of flat tax met een stevige belastingvrije voet, een must. Wel moeten visionairen ruim baan krijgen om baanbrekende bijdragen te leveren aan de nieuwe technieken. Op dit moment zien we zogenaamde Kondratieff-golven die samenhangen met industriële revoluties. Wellicht kan de overheid de komst van de volgende Kondratieffgolf wat versnellen door anticyclisch te investeren. De enorme jeugdwerkloosheid vertegenwoordigt in feite een enorme slapend kapitaal. Tijd om dat af te tappen en Europa weer de leidende technologische grootmacht in de wereld te maken. En wie weet komt er dan een Europese Bill Gates…

Lees ook
Grotere ongelijkheid door toeval