Nieuw perspectief op stoppen met roken

Een nieuwe invalshoek om te stoppen met roken, de in Groningen ontwikkelde Leer Abstinentie Theorie (LAT), biedt een andere kijk op roken dan de bestaande stopmethodes. Karin Menninga, die deze theorie mede ontwikkelde en nu heeft uitgetest, promoveert vandaag (17 januari 2013) aan de faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen.

In de LAT staat het leren over roken en niet-roken centraal. In de huidige praktijk wordt ex-rokers vaak aangeraden risicosituaties waarin ze vroeger rookten te vermijden. Maar de LAT gaat er juist vanuit dat deze situaties nodig zijn om het roken echt af te leren. Ook als zo’n situatie tot terugval leidt, is niet meteen de hele stoppoging mislukt, maar is het een ervaring die kan bijdragen aan het fundamenteel anders naar roken en niet-roken leren kijken. Want daar gaat het uiteindelijk om bij stoppen met roken: het ondergaan van een psychologische verandering. Menninga: “Je transformeert van de staat van een roker naar de staat van een niet-roker. Dat gebeurt door het leren. Je bent pas echt van het roken af als je uitgeleerd bent. Dat is een proces, niet één stoppoging.”

roken
Bron afbeelding: Wikipedia

Het is inmiddels halverwege januari, en de eerste aspirant niet-rokers die bij de jaarwisseling hun peuk afzwoeren, zijn alweer bezweken voor de sigaret. Want hoewel vele rokers jaarlijks een stoppoging ondernemen, vallen de meesten weer terug in hun oude rookgedrag. Hooguit een op de zeven rokers die verder geen hulpmiddelen gebruikt, is na een jaar nog gestopt. Als ze gebruik maken van bijvoorbeeld counseling of nicotinekauwgom loopt dat percentage op tot maximaal dertig procent. En hoewel er langs die lijnen nog steeds ontwikkelingen zijn blijft het percentage ex-rokers dat terugvalt nog steeds hoog.

Langdurig en moeiteloos gestopt blijven
Menninga presenteert in haar proefschrift een nieuw theoretisch perspectief, de Learning Abstinence Theory, waarin elementen van reeds eerder gebruikte theorieën worden gecombineerd met nieuwe elementen. We gaan ervan uit dat je de juiste dingen moet leren om gestopt te blijven. Deze dingen leer je in situaties waarin je vroeger rookte (zgn. risicosituaties). Wat je nu precies leert in zo’n situatie, hangt af van de bril waarmee je naar de situatie kijkt. Heb je er vertrouwen in dat je kunt stoppen met roken? Of geloof je misschien dat je het roken stiekem nog heel erg nodig hebt? Of voel je je goed over jezelf omdat je net een compliment kreeg? Deze ‘states of minds’ bepalen wat je nu precies leert in een risicosituatie. Daarnaast is het belangrijk om te weten of je op de goede weg bent naar het einddoel: zonder moeite en het liefst voor altijd van de sigaret afblijven. Menninga: “Als je merkt dat je stoppoging vruchten begint af te werpen en je het roken steeds minder nodig hebt, motiveert dit om vol te houden. Hiervoor is het belangrijk dat je feedback krijgt over de voortgang van je stoppoging.”

Vallen en opstaan
Essentieel in de methode is dat stoppen wordt beschouwd als een proces van vallen en opstaan, waarbij elke keer dat een roker in de verleiding wordt gebracht om te roken wordt beschouwd als een leermoment. Soms heeft een ex-roker maar één leermoment nodig om moeiteloos gestopt te blijven, anderen meer. Om voorgoed te stoppen moet een stopper drie dingen zelf merken/leren:

  1. dat roken geen voordeel heeft, bijvoorbeeld niet nodig is om met stress om te gaan;
  2. dat hij zelf in staat is om niet te roken;
  3. dat het leven zonder roken voordelen heeft en goed en zinvol is.

Vanuit het LAT perspectief moet begeleiding bij stoppen met roken zich dus vooral richten op het ondersteunen van het juiste leerproces. In principe kan dat met behulp van een coach via internet, maar ook huisartsen of stoppoli’s zouden hier in de toekomst iets mee kunnen.

Menninga: “Nu is het vaak zo dat een stopper na toch weer het eerste trekje zegt: ‘Alles is mislukt’, en misschien een tijd wacht voor hij weer een nieuwe poging durft te wagen. Dit geeft een enorme druk op de stoppoging en alleen dat al kan ervoor zorgen dat je het gevoel hebt dat je hebt gefaald. Door met een andere bril naar je stoppoging te kijken en jezelf niet meteen de grond in te boren als het niet meteen lukt, maakt het het allemaal wat meer ontspannen.”

Begeleiding
Menninga, zelf niet-roker, volgde onder andere het rookgedrag van 323 ex-rokers, die zes maanden of korter gestopt waren. Ze vulden drie keer een uitgebreide vragenlijst in: bij aanmelding, na drie maanden en na zes maanden. Het bleek dat rokers die zichzelf nu slechter af vonden dan toen ze nog rookten vaker terugvielen na 1 en na 6 maanden. Onderdeel van de LAT-theorie is dat als stoppers onzeker zijn of hun stoppoging wel goed gaat, de moed hen in de schoenen zakt. Ook al roken ze maanden niet, als ze denken dat ze slechter af zijn dan toen ze nog rookten of andere tekenen denken te zien dat het niet goed gaat met de stoppoging, dan geven ze het op. Menninga: “Het is dus belangrijk feedback te krijgen over je voortgang. Als je ziet dat je vooruit gaat, blijf je gemotiveerd om vol te houden.”

Menninga hoopt dat de LAT-theorie een nieuwe basis zal leggen voor een nieuwe kijk op stoppen met roken. Vanuit de LAT gezien ‘doen’ rokers niet langer een stoppoging, maar beginnen zij aan een proces van het afleren van roken. Menninga: ‘Nu vallen nog steeds heel veel ex-rokers terug. Het zou toch mooi zijn als de inzichten uit de LAT op termijn zouden leiden tot minder terugval, daar is het toch allemaal om te doen’.

Bron: RUG.nl

18 gedachten over “Nieuw perspectief op stoppen met roken”

  1. Ik merk ook dat de site soms niet goed werkt. Foutmeldingen kunnen doorgegeven worden aan het infoadres.

    Ik ben ook roker, en heb de ‘mindset’ niet om te stoppen. Ik had over de Carr methode gelezen, waar deze LAT een afgeleide van lijkt, maar het heeft mij niet overtuigd. M.a.w. ik rook lekker door. Ik heb een concept artikel met de claim dat de schadelijkheid van roken wordt overdreven. Want welk percentage van rokers gaan dood door roken? De gevallen van bv. longkanker zijn procentueel vrij laag. Niet roken is beter, maar ik zie het als een vrijheid die ik heb, en risico’s komen ook uit andere hoeken.

    Die vrijheid staat trouwens wel nogal onder druk. Waar we het hebben over lobby’s, valt me op dat de tabakslobby de strijd verliest. Terecht overigens, want ik zou ook niet willen dat mijn kinderen gaan roken.

    1. Ik rook al vanaf mijn twaalfde, de jongst gestorvene was mijn vader. Die stierf op 74 jarige leeftijd aan een bloedprop, stevige roker. De rest rookte ook stevig en werd toch gemiddeld ruimschoots meer dan tachtig. De enige die stierf aan longkanker, rookte helemaal nooit, ze had asbest ingeademd. Ik rook ook bewust. Krijg ik te horen dat ik longkanker heb, dan weiger ik welke behandeling dan ook. Wordt het ondraaglijk, dan stap ik er zelf wel uit, geen zin in gesteggel met wie dan ook. Ik heb genoeg gezeur in mijn leven gehad, ik beslis wat ik doe. Mijn gedachte in deze is, “Het meest ongezonde dat je kan overkomen is geboren worden, want van leven ga je dood.” Oh ja, ben al dertig jaar niet meer op vakantie geweest, maar de Dela biedt reizen met warme vakantiebestemmingen, hahaha. :)

  2. Roken op zich is niet erg, roken van al die chemische en giftige zooi die men tegenwoordig in de tabak stopt, daar ga je dood aan.

    Trouwens, als wereldwijd het roken verboden wordt, dan is mijn stelling dat het ergens goed voor is… Daarnaast zijn al die ‘doodsbedrijgingen’ een vorm van subliminale boodschap, met dat verschil dat ze open en bloot op de verpakking staan. Wat er gebeurt is dat de roker zichzelf onbewust associeert met het doodgaan aan roken.
     
    Jaren was ik op zoek naar het voordeel van roken (pure tabak bedoel ik dan). Hier is het:
     
    ‘Tobacco and misteltoe – two substances that biophoton researchers find bring tumorous cancer cells
    back into balance)’.
     
    Ik duik hier verder in en als dit inderdaad juist is zoals ik vermoed – waarom wereldwijd iets verbieden als je er veel geld aan kunt verdienen??? -  dan meld ik dat…:)
    http://www.oursounduniverse.com/articles/FLUIDarticle.pdf
     
     
     
     
     

  3. De sigaar, het is wel weten wat je rookt! Want waar rook is is vuur (licht), daar weet de koude politiek niets van af…. De tabaks cultuur is best wel bijzonder met veel geschiedenis…. Men kan ook medicinale planten toevoegen in de juiste verhoudingen. Waarom gebeurd het nog zo weinig? ;)

  4. @R. Boerman: je slaat de spijker… waarom verbieden als het belachelijke winsten op kan leveren en de criminaliteit+sterfgevallen door slecht spul drastisch naar beneden helpt bij legalisering..
    Waarom is Alcohol en tabak wel legaal (in bewerkte en vol met toegevoegde rommel, maar niet toegestaan is zelf produceren zij het in zeer beperkte mate (tabak, alcohol niet)) en wiet (geen junk ooit bekend die ervoor een autoradio stelen zal) verboden…
    Sterker nog, Ons “staatshoofd” verbied ons “bij gratie god” (citaat grondwet) om een produkt van diezelfde god te verbouwen…, wie is er dan rijp voor de tbs kliniek vraag ik me af???
     
    Letterlijk de grondwet: Wij Beatrix( grootheidswaanzin??) bij gratie god`s (godsdienst waanzin???) verbieden u dus om eea dat diezelfde god zou hebben bedacht te verbouwen, gebruiken is toegstan volgens diezelfde wet overigens.
    Drugs gebruiken is volgens de wet toegestaan, het bezit ervan niet dus.
    Iemand?
     
     

    1. Wat dat zogenaamde ‘staatshoofd’ betreft: daar ben ik vanaf: http://www.ikclaimmijnnaam.nl
      Naam claimen waarmee je vervolgens de Natuurlijk Persoon los koppelt van de Mens van Vlees en Bloed die je in feite bent.
      Met de geboorte is aangifte gedaan. Verplicht. Geboorte akte is ondertekent door ambtenaar en vader. Dus door twee mensen/personen ondertekent dus CONTRACT! En daarom mag jij je leven lang belastingen betalen. Omdat jou vader verplicht was een contract af te sluiten met de staat…
      Over de grondwet gesproken: check artikel 94. Daarna artikel 4 en 6 van de UVRM. Goed lezen en je bent VRIJ!!!
      Daarnaast voor mensen met hypotheek: http://www.ont-moeting.eu
      Have fun…

      1. @Robert: Hoewel offtopic wil ik hier toch even op ingaan. Ik snap niet helemaal wat je hiermee wilt zeggen / bereiken. Wat lessen over Sociale en Politieke filosofie (of een goed boek daarover) zullen je waarschijnlijk kunnen vertellen waarom je onder een ‘sociaal contract’ valt. Zie voor een voorproefje dit wikipedia artikel. Allicht begrijp ik je verkeerd hoor, maar met de plichten die je hebt binnen een staat, komen ook de rechten die je hebt. Als je je van dit ‘contract’ af wilt scheiden, zul je ook je rechten moeten laten vieren. Dat wil zeggen: geen zorg meer, geen gas water licht, maar fundamenteler misschien ook geen identiteit of veiligheid. Natuurlijk kun je twisten over de plichten (en rechten) die met het ‘contract’ komen, daar sta je helemaal vrij in, maar het contact zelf ontkennen is naar mijn idee wat apart. Of laat ik het anders zeggen: ik kan me zo snel geen ander systeem voorstellen. Wat voor alternatief heb je in gedachten?

        1. Op het moment toen ik geboren werd, wilde ik helemaal geen contract met de staat hebben. Dat heeft mijn vader verplicht af moeten sluiten. En dat is volgens de UVRM art.4:
          Artikel 4 – Niemand zal in slavernij of horigheid gehouden worden. Slavernij en slavenhandel in iedere vorm zijn verboden.
           
          Daarnaast hebben we deze nog:
           
          Artikel 6 Een ieder heeft, waar hij zich ook bevindt, het recht als persoon erkend te worden voor de wet.
           
          En natuurlijk onze eigen grondwet art 94:
          Binnen het Koninkrijk geldende wettelijke voorschriften vinden geen toepassing, indien deze toepassing niet verenigbaar is met een ieder verbindende bepalingen van verdragen en van besluiten van volkenrechtelijke organisaties.
           
          Begrijp je? Ik heb als MENS dus het RECHT op het hebben van een PERSOON. NIET de PLICHT die de NL oveheid aan elke ouder oplegt en daarmee dus haar mensen in slavernij houdt. En dat is weer in strijd van art 4 UVRM.
           
          Duik er eens in, claim je naam en koppel de MENS los van de PERSOON en je hebt met de Nederlandse wetgeving niets meer te maken. En nee, ik heb geen uitkering en maak GEEN gebruik van het systeem.

  5.  prof Hanan Frenk van de Universiteit van Tel Aviv
    Frenk behoort tot een groep onderzoekers die grote twijfels hebben bij de theorie, dat rook gedrag wordt veroorzaakt dan wel onderhouden door de substantie nicotine in tabak. Eerder is het volgens hen aan te nemen dat nicotine nauwelijks een rol speelt, maar dat mechanismen van primaire en secundaire conditionering ten grond slag liggen aan sterke gewoontevorming, die door sommige rokers wordt ervaren als een ‘dwang’.
    Het is deze materie die uitvoerig zal worden belicht in de lezingen van Frenk.
    De voorkeur voor leertheoretische verklaring van rookgedrag boven farmacologische verklaring is zeer omstreden in de medische, farmacologische en verslaving wereld, te meer omdat enorme belangen zijn verweven met het onderhouden van een farmacologische verklaring. (De industrie maakt vele nicotine houdende preparaten om de roker te ‘helpen’ bij stoppen. Op basis van de farmacologische verklaring is de ‘verslaving’ aan nicotine een grond voor vele claims tegen de tabaksindustrie, waarvan talloze advocatenkantoren hun hoofdinkomen maken, etc).
    De theorievorming over tabak en nicotine is dan ook van groot belang voor vooruitgang in het denken over het gebruik van stoffen die ‘verslavend’ worden geacht, zoals alcohol, cocaïne of de opiaten.
    http://www.cedro-uva.org/misc/frenk.ne.html
    Hannan Frenk schreef dit boek dat gratis te lezen ente downloaden is:
    A Critique of Nicotine Addiction (Neurobiological Foundation of Aberrant Behaviors)
    http://bookos.org/book/1211743
     
    Als nicotine veslavend is, dat wordt immers door bijna iedereen bewwerd, waarom bestaan er dan gelegenheidsrokers? Waarom hebben gelegenheidsrokers geen ontwenningsverschijnselen? Waarom worden er nicotinevervangende middelen (pleisters,pillen) in de markt gezet om te stoppen met roken als nicotine een verslavende stof is naar men beweert?
    En als men dan toch een poging doet om te stoppen met roken wat gebeurt er dan eigenlijk? De zo gevreesde ontwenningsverschijnselen behelsen niet meer dan een haast onmerkbare sensatie die gepaard gaat bij het nicotine-zuiveren van het lichaam. Dit neemt hooguit 3 tot 4 dagen in beslag.
    Zou het niet zo kunnen zijn, dat verslaving aan nicotine gewoonweg niet bestaat. Maar dat dit ons ingeprent is door de tabaksindustrie,en de medische wereld die daar belang bij hebben.
     

  6. In tabak zitten honderden stofjes, waarvan vast niet alleen nicotine verslavend is. 
    Dat de detoxtijd van nicotine maar drie dagen is, wil alleen zeggen dat het spul snel door het lichaam wordt verwerkt, het is zeker wel verslavend: rook maar eens een dag niet en ‘s-avonds een sjekkie, al je receptoren staan te juichen en te trillen! En laten we de psychologische verslaving niet vergeten: wanneer je al decennia rookt, ben je die handelingen zo gewend (peukie met een bakkie koffie, na het eten, rook je klem in de lunchpauze, op het station: de “zwakke” momenten, het moment dat je niets te doen hebt en normaliter een sigaret zou opsteken. Ook het jezelf toekennen van een sigaret als beloning (ik heb net de kamer gestofzuigd, nu heb ik een lekker sigaretje verdiend) is een grote valkuil. 
    Ik denk dat Karin Menninga wel een punt heeft: wanneer je accepteert dat je niet meer rookt, lukt dat prima, het is een gedeelte van een mindsetting: als ik heb gestofzuigd, beloon ik mijzelf met iets smerigs, ongezonds en het is duur. De beloning is hetzelfde, het uitgangspunt niet.
    Nicotinepleisters en kauwgom zullen voor sommigen helpen de behoefte aan een sigaret te doen verminderen, mijn idee van deze hulpmiddelen is dat je juist je verslaving in stand houdt en de fabrikanten en apothekers varen er wel bij! (Weer dat kutgeld, let er maar eens op: alles, maar dan ook werkelijk alles draait om geld).

  7. @yellowzifnab: als ik jullie goed begrijp zeg je vrijwel hetzelfde als searano. Ik neem aan dat wat hij de ‘leertheoretische verklaring’ noemt hetzelfde is als wat jij de ‘psychologische verslaving’ noemt.

    @searano: Ja het zou kunnen. De vragen die je aan het eind stelt, zeggen naar mijn idee alleen niet zoveel. Het feit dat een stof verslavend werkt, hoeft niet te betekenen dat het altijd verslavend werkt of in elke dosis. Heroïne is verslavender dan alcohol. Gamen of seks kan ook verslavend zijn. Wat het misschien wel aantoont is dat er inderdaad een ‘psychologische’ factor mee speelt. Ik denk zelf dat dat ook voor een deel te maken heeft met ‘weakness of will’, maar dat is weer een andere discussie.

Laat een reactie achter