Ooit was Groot-Brittannië een wereldmacht. Kan CANZUK, een acroniem voor de ‘anglosfeer’ Canada, Australië, Nieuw Zeeland en de UK, de volgende grote federatie worden?
Geschiedenis van CANZUK
De federatie op zichzelf heeft nooit bestaan. In 1920 beheersten de Britten het grootste koloniale rijk aller tijden, met 26% van de landoppervlakte van de wereld. CANZUK vormde hier de kern van. Sindsdien is dit rijk afgebrokkeld tot het eiland Brittannië en wat kleine eilandjes en enclaves elders in de wereld. Wat bleef, was de Engelstalige bevolking in Canada, Australië, Nieuw Zeeland en natuurlijk Usa. Geen wonder dus, dat na de Brexit, veel Britten terugverlangen naar de jolly good old days van het Britse Rijk, en dit weer, in afgeslankte vorm, weer tot leven willen wekken. Per slot van rekening is de Britse koningin Elizabeth nog steeds officieel het staatshoofd in deze vier landen. In 2015 werd de organisatie CANZUK International opgericht. Het doel: vrij personenverkeer en handelsverkeer tussen de vier landen.
Het idee is populair, vooral in de drie ex-kolonies. Ongeveer driekwart van de bevolking daar is voorstander. In Groot-Brittannië is dit percentage lager, ongeveer gelijk aan het percentage dat in de EU wilde blijven. Vermoedelijk zal nu de deur naar de EU dicht is geslagen, het percentage voorstanders flink stijgen. In het Britse parlement is nu de meerderheid voorstander van CANZUK. [2]
Maar hoe groot is CANZUK precies?
De bevolking van CANZUK is ongeveer twee keer zo groot als die van het Verenigd Koninkrijk zelf. Weliswaar is dit aantal is met 2,2% van de wereldbevolking in verhouding niet heel indrukwekkend, maar de enorme oppervlakte is dat wel. Deze bedraagt namelijk 12,2% van de totale landoppervlakte[1]. Zelfs als we de Britse, Australische en Nieuw Zeelandse claims op 4/5 deel van Antarctica buiten beschouwing laten.
Hoewel het Verenigd Koninkrijk de kleinste van de vier staten in oppervlakte is, is het wel de dichtst bevolkte, en daarmee economisch gezien de invloedrijkste. Ook is het Britse leger het grootste leger van de vier. Kortom: CANZUK zou een redelijk machtig blok vormen, per saldo ongeveer even machtig als de EU.
Hoe groot is de kans van slagen?
Volgens critici is CANZUK een dagdroom van conservatieven. Zij wijzen erop dat de deelstaten steeds verder van elkaar afdrijven. En ook steeds grotere verschillen kennen in wetgeving en economie.
Maar de steun onder de bevolking in de beoogde lidstaten is ondertussen hoog. Een petitie haalde meer dan 200.000 ondertekenaars. Ook verschillende opiniepeilingen, aangehaald op de CANZUK site, wijzen op een structurele steun van 75-80% voor het idee.
Wat zijn de gevolgen?
CANZUK komt neer op een herleving van het Britse Rijk in een afgeslankte en afgezwakte vorm op een meer gelijkwaardige basis. Dit zou de positie van de Britten ten opzichte van de EU behoorlijk versterken. Ook zou het zo economisch aantrekkelijker worden voor Ierland om tot deze groep toe te treden. Maar de Ierse bevolking voelt daar minder voor[4]. Bovendien zou ook de Chinese druk op Canada, Australië en Nieuw Zeeland verminderen[5]. Deze landen merken wel dat ze in hun eentje toch wel erg eenzaam zijn. En dat na vier jaar Trump, Usa niet altijd een betrouwbare bondgenoot is. Ook andere anglofone landen zullen graag toe willen treden.
Kortom: CANZUK zou de Britten nog meer de winnaars van Brexit kunnen maken.
Bronnen
1. UC Irvine, Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia, International Studies Quarterly, 41(3), 1997
2. Canzuk International
3. New Zealand is Britons’ favourite country, YouGov poll, 2020
4. Should a United Ireland join CANZUK?, Irish Central, 2020
5. CANZUK — Could it be Britain’s new EU?, DW, 2020