Auto's worden steeds minder populair onder jongeren. Die geven hun geld liever uit aan immateriéle dingen.

Materialisme steeds meer achterhaald

De huidige economische theorie is gebaseerd op schaarste. Hoe groter de vraag, hoe kleiner, en duurder, het aanbod. De realiteit is steeds meer anders. Hoe kunnen we een economisch model ontwikkelen dat in lijn is met de nieuwste wetenschappelijke inzichten?

De onzin van schaarstetheorieën
Keer op keer horen we van zogeheten deskundigen, dat grondstoffen en energie steeds schaarser worden. Inderdaad kost het steeds meer energie om bepaalde grondstoffen te winnen. De grondstoffen op zich, echter, zijn bepaald niet schaars. Neem nu bijvoorbeeld goud. Ongeveer drie-miljardste deel van de aardkorst bestaat uit goud. Dit is niet veel, maar als al dit goud op één plaats als taartpunt zou worden geconcentreerd, zou een halve vierkante kilometer van de aardoppervlakte uit puur goud bestaan. En dan reikend tot de aardkern. Goud is niet erg nuttig, maar koolstof is dat wel. Dit zeer nuttige element, waaruit onder meer diamant, grafeen en alle levende wezens bestaan, is werkelijk overal om ons heen in enorme hoeveelheden. Samengevat: aan de atomen ligt het niet. Die zijn er genoeg, en kunnen we gemakkeljk hergebruiken. Waar ligt het dan wel aan?

Energie dan misschien. Inderdaad staan de kranten bol van oprakende fossiele energie. De Nederlandse gasbel is rond 2030 leeg, menig olieveld is al uitgeput en ook de makkelijk winbare steenkool raakt schaars. Echter: elke dag komt de energie met bakken tegelijk uit de hemel. Een uurtje zonneschijn levert meer energie dan het wereldenergieverbruik in een jaar. Leggen we één procent van het aardoppervlak vol met zonnepanelen, bijvoorbeeld tien procent van de Sahara, dan levert dit voldoende energie om deze en komende generaties duurzaam van alle benodigde energie te voorzien. Winnen we uit zeewater uranium en thorium en stoken we dit op in kweekcentrales, dan is er met het huidige energiegebruik nog letterlijk voor miljarden jaren energie.

Auto's worden steeds minder populair onder jongeren. Die geven hun geld liever uit aan immateriéle dingen.
Auto’s worden steeds minder populair onder jongeren. Die geven hun geld liever uit aan immateriéle dingen.

Kunstmatige schaarste
De vraag is onontkoombaar. Als de grondstoffen en energie letterlijk voor het oprapen liggen, waarom is er dan nog steeds zoveel armoede? Het antwoord: technieken om grondstoffen en energie te winnen zijn zeer gecentraliseerd. Als er geen grootschalige oliewinning zou zijn, zouden Nederlanders en Belgen houtvergassers of biogasmotoren gebruiken in hun auto’s, en zouden elektrische auto’s veel populairder zijn dan nu. Vuilnisbelten zouden veel meer dan nu, massaal afgegraven worden en omgezet in waardevolle grondstoffen, zoals nu in derde wereldlanden noodgedwongen gebeurt. Technieken die een echte doorbraak vertegenwoordigen, zoals 3D printen, werden tot voor kort met patenten afgeschermd (pas in 2014 is het SLS patent vervallen, waardoor er open source SLS metaalprinters kunnen worden gebouwd). Ruimtelijke ordening wetgeving maakt de woningbouw in onder meer Nederland en België veel te duur, waardoor woonlasten vier keer hoger zijn dan nodig. De rijkste bron van zowel energie als grondstoffen, het zonnestelsel buiten de aarde, ligt buiten bereik omdat het Ruimteverdrag inzet van kernreactoren als raketmotor verbiedt en zelfs geen beperkte eigendomsclaims op hemellichamen buiten de aarde erkent. Zonder deze wettelijke obstakels, was er een race naar de ruimte geweest, waarbij de eerste ertsmijnen in de planetoïdengordel al decennia operationeel waren geweest. Onze smartphonms waren dan niet geproduceerd met coltan afkomstig van kindslaven uit Oost-Kongo, maar van zeldzame elementen van Psychre of Kleopatra.

Overvloed onontkoombaar; materialisme achterhaald
Toch is ondanks deze armoedegenererende wetten en regels, een enorme, onstuitbare technische revolutie aan de gang. Dingen zoals encyclopedieën, telefooncentrales, spelletjes en platenkasten die een paar decennia geleden samen tienduizenden euro’s kostten, maken nu onderdeel uit van een eenvoudige smartphone. Kortom: bezit wordt steeds meer gemeengoed en de culturele trek die bezit vooropstelt, het materialisme, is hiermee steeds meer achterhaald. De jongere generaties hebben dit als geen ander door. Jongeren willen geen auto meer bezitten, maar delen een auto. Ze kopen niet, maar huren. De nieuwe rijkdom van de toekomst wordt aandacht (mensen kunnen immers niet bijgemaakt worden), netwerken en ideeën. Grond kan als enige niet worden bijgemaakt. Netwerken van co-creators worden de ware scheppers van rijkdom. Wat bedrijven als Facebook waardevol maakt is niet hun exclusiviteit, maar het grote aantal deelnemers.

Kan ruimtevaart de greep van de elite behouden?
Bestaande elites controleren nu fossiele brandstof, mijnen en dergelijke. Met de opkomst van zonnepanelen nu en straks: plasmavlamscheiders, waar mee afval is te verwerken, wordt het nu fysiek steeds meer onmogelijk om dit soort activiteiten centraal te controleren. De uitzondering is ruimtevaart, wat op dit moment miljardeninvesteringen vereist. Maar ook hier breekt crowdsourcing aan. Microsatellieten kosten maar enkele duizenden euro’s. De eerste werkende 3D printer is al gelanceerd en er zijn plannen in de maak om met 3D printers ruimtekolonies te bouwen. Een handige groep hackers kan in de nabije toekomst, mogelijk nu al, in principe een zichzelf vermenigvuldigende mijnrobot ontwikkelen, die op een near earth asteroïde kan worden losgelaten. In principe is er dan na enkele jaren genoeg machinerie in de ruimte aanwezig om een grootschalige ruimtekolonie te scheppen.

1 gedachte over “Materialisme steeds meer achterhaald”

  1. “Jongeren willen geen auto meer bezitten, maar delen een auto.”

    Germen, welke bron heb jij hiervoor geraadpleegd?
    Ben erg benieuwd in verband met een afstudeeronderzoek.

    Groet,

    Omar

Laat een reactie achter