Nationalisten zijn erg gehecht aan hun land. Ze vinden dat de belangen van het land waar ze onderdaan van zijn, voorop moeten staan. Extreme nationalisten vinden dat dit desnoods ten koste moet gaan van andere landen. Maar is dit de enige vorm van nationalisme denkbaar?
Positieve kanten van nationalisme
Voor politieke keuzes is het nuttig als een groep mensen dezelfde cultuur en identiteit delen. Dat is bij een etnostaat meestal het geval. De onderlinge solidariteit en het vertrouwensniveau is ook hoog. Daardoor kunnen etnostaten een efficiënte bureaucratie opzetten en lang vooruit plannen. Ook voor nationale projecten die veel geld kosten, maar op landelijk niveau veel voordelen opleveren, zoals een inpoldering of graven van een kanaal of spoorlijn. Ze zijn politiek doorgaans stabiel.
Kleinere staten erg nuttig
Kleine staten zijn goed toegesneden op de lokale omstandigheden. Zo is IJsland een dunbevolkt eiland met een gematigd toendraklimaat. Wetten die in IJsland erg nuttig zijn, bijvoorbeeld de bescherming van de traag groeiende bossen en bescherming tegen vulkaanuitbarstingen, zijn in het vruchtbare Nederland zinloos. IJsland heeft dan weer weinig aan regels wat betreft dijkbewaking, of riviervaart. Een hypothetisch rijk waar zowel IJsland als Nederland deel van uitmaken zou dus een probleem hebben bij het invoeren van wetten.
Nadeel van kleine staten: meer oorlogen
Het Europese Schiereiland is van oudsher één van de gewelddadigste gebieden op aarde. Dit komt doordat het schiereiland bijna altijd bezet is geweest door een lappendeken van staten en staatjes die voortdurend onderling oorlog voerden. In China is de periode van de Strijdende Staten een anomalie, in het Europese Schiereiland was juist vrede een uitzondering. Alleen het Romeinse Rijk bracht langdurige vrede. De rijken van Napoleon en van de nazi’s hielden het slechts enkele jaren uit. De reden dat het Europese Schiereiland zoveel rijkjes kent, heeft te maken met geografie. De vele schiereilanden en gebergten maken het gebied lastig om onder één gezag te brengen. Zie onderstaande video, gebaseerd op veldslagen genoemd op Wikipedia. Overigens is deze vergelijking niet helemaal eerlijk. Gebieden zonder een schrift, of een schrift dat we nog niet kunnen ontcijferen (zoals de quipu’s van de Inca’s en Afrika onder de Sahara) zijn ondervertegenwoordigd. Ook zijn de veelal van Europese afkomst zijnde deelnemers aan de Engelstalige Wikipedia vooral geïnteresseerd in dit schiereiland en minder in, zeg, de Riftvallei of de oorlogen tussen de Azteken en de Tarascanen.
Nationalistische Gulden Regel
In de ethiek is er de gulden regel: wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet. Deze regel is gebruikelijk in de persoonlijke ethiek, maar zou ook voor natiestaten kunnen gelden. Als een nationalist wil dat zijn eigen land groeit en bloeit, moet hij dat op grond van dit ethische principe, een ander land ook gunnen. Helaas is dit eerder de uitzondering dan de regel. Een verlicht staatsman die een gelijkwaardige deal sluit met de buren, wordt er al gauw van beschuldigd de belangen van zijn land in de uitverkoop te doen. Vaak wordt dit dilemma opgelost, door een internationale werkgroep de argumenten af te laten wegen.
Nationalisten houden meer rekening met de belangen van andere volken en landen
Aanhangers van internationalistische ideologieën, zoals vrije-markt liberalisme, racisme, islamisme, nazisme, panslavisme en marxisme-leninisme, verwerpen het idee van de natiestaat. Het liefst zien ze dat alle staten op worden geheven en dat er één groot wereldrijk komt met hun groep aan het bewind. Nationalisten houden er een meer evenwichtige kijk op na. Hun ambitie stopt bij de grens. Ze kunnen zich beter inleven in de wensen en belangen van andere staten dan internationalisten. Internationalisten en imperialisten voeren graag oorlog in andere landen. Nationalisten doen dat hooguit bij grensconflicten. Een oorlog is over het algemeen nogal destructief en kost veel levens. Maar weinig landen zijn na een oorlog beter af dan daarvoor. Dit verklaart waarschijnlijk, waarom Donald Trump ondanks zijn gezwollen “America First” retoriek, de minst oorlogszuchtige Usaanse president in decennia was. En idealistische presidenten vol heilig internationalistisch vuur de rest van de wereld naar de steentijd bombarderen.