adeldom

Nederlanders moeten zich erg schamen over de Zwarte Piet-traditie, vindt de Amerikaanse monopolist Facebook. Opmerkelijk genoeg zijn er in Nederland twee nog veel racistischer instituten, die onverkort kunnen functioneren: adeldom en het koningshuis.

Erfelijk adeldom
Al ver voor de Romeinse tijd bestond het instituut adel. De edele bezit op basis van afkomst een vooraanstaande positie. Er is in Nederland maar één manier om toe te treden tot de adel. Op basis van de geboorte in een aanzienlijke familie, of door de verheffing van deze familie tot het adeldom, aldus de Wet op de Adeldom. Dit geldt ook voor het koningshuis, al zijn hier de regels marginaal soepeler. Een persoon kan toetreden tot het koningshuis, als een lid van het koningshuis met deze trouwt, aldus de Wet Lidmaatschap Koninklijk Huis. Het bekendste voorbeeld is vanzelfsprekend de vrouw van de Nederlandse koning Willem IV,  de Argentijnse Máxima Zorreguieta. Leden van het koninklijk huis treden automatisch toe tot de adel.
Dit maakt zowel het adeldom als in iets mindere mate het koningshuis racistische instituten. Een van de afschuwelijke elementen van het leven onder de Duitse nazi-dictatuur waren de Neurenberger rassenwetten. Onderdeel hiervan was het bijhouden van een afstammingsregister. Kwamen er in je familiestamboom bijvoorbeeld zwarten, Slaven of, het ergste scenario, joden voor, dan was je geen raszuivere Germaan en waren topposities voor je uitgesloten. In Nederland kennen we nog steeds elementen van deze Neurenberger rassenwetten. Ik doel nu op het door de Hoge Raad van Adel uitgegeven adelsregister. Voor de sneuneuzen die net buiten de boot vielen, maar er toch bij willen horen zijn er het “blauwe boekje” van het zelfbenoemde “Nederlands patriciaat” en een lijstje van “aanzienlijke” Haagse families.

Adel belangrijker dan het op het eerste gezicht lijkt
Vaak wordt gedacht dat adeldom alleen een folkloristisch karakter heeft. Dit is onjuist, zoals ook al blijkt uit de expliciete wetgeving op dit gebied en het bestaan van de Hoge Raad van Adel. Dit blijkt eveneens uit de forse boetes op het “valselijk” voeren van de titel jonkheer, graaf of hertog volgens artikel 435, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht: een geldboete van de tweede categorie. Deze bedraagt maximaal € 4350 in 2020.Een even hoge straf als staat op het vals voeren van bijvoorbeeld een academische titel of jezelf preesenteren als advocaat.

De ongeveer tienduizend “edellieden” zijn oververtegenwoordigd op elitaire en prestigieuze posities die vaak met de “deep state” worden geassocieerd. Diplomaten, ministers en hoge ambtenaren zijn vaak van adel, hoewel hun aandeel langzamerhand wel vermindert.

De gevolgen
Als de politieke elite geboorte en afstamming ziet als een wettig argument om aan een groep een beschermde status toe te kennen, verliest deze hiermee haar morele recht om discriminatie op afkomst te verbieden. Er zal pas een einde aan racisme komen als iedere Nederlander daadwerkelijk gelijk is voor de wet. Nu is dat niet het geval. Ben je geboren als nakomeling van staatshoofd Willem IV, dan betekent dat een levenslang emolument van enkele tonnen per jaar. Ben je geboren in een adellijk geslacht, dan mag je je graaf of baron noemen, terwijl dat ondergetekende en waarschijnijk ook u, hooggeboren lezer, op maximaal enkele duizenden euro’s boete komt te staan.

Afschaffen of hervormen?
In feite kennen we al vormen van meritocratische adel. Een doctorstitel verdien je (meestal) door enkele jaren ploeteren aan een promotieonderzoek. Dit geldt ook, in mindere mate, voor de ingenieurstitel van weledelgestrenge schrijver dezes. Bij de jaarlijkse lintjesregen worden geregeld mensen die (volgens de overheid) een bijzondere prestatie hebben neergezet, geslagen tot ridder in bijvoorbeeld de orde van Oranje Nassau. Waarom niet de uitvinder van een oplossing voor het zwerfplastic in zee tot Baron-Beschermer van de Schone Oceaan benoemen, of een moedige ex-moslim dissidente tot Hertogin van het Vrije Woord?