brexit

Na de Brexit wordt Ierland geografisch min of meer gegijzeld door de Britten. Copyright: Visionair.nl

Waarom het Verenigd Koninkrijk de grote winnaar van Brexit is

In de Nederlandse main stream media wemelt het van de doemverhalen over de gevolgen van de Brexit voor het Verenigd Koninkrijk. Het ultieme doemscenario zou de harde Brexit zijn. Maar klopt dit wel?

Harde Brexit voordelig voor de Britten
Het Verenigd Koninkrijk is een netto importeur van fysieke goederen. Dit geeft het Verenigd Koninkrijk een ijzersterke onderhandelingspositie met de Europese Unie, omdat hun beste optie zonder onderhandeling, de harde Brexit, meer kosten voor de Europese Unie zal meebrengen dan voor de Britten. Immers, de Britten kunnen naar believen hun importtarieven laag houden of opschroeven naar het maximum wat door de Wereldhandelsorganisatie is toegestaan. Als netto-importeur vormen ze een een aantrekkelijke partij voor de rest van de wereld om vrijhandelsverdragen mee te sluiten. De voornaamste export van de Britten naar de Europese Unie is aardolie[1]. Door importtarieven voor Britse aardolie in te stellen, zal de Europese Unie zich enorm in haar eigen vlees snijden, namelijk nog afhankelijker worden van Rusland en het Midden Oosten. Dit zullen ze dus niet doen. Omgekeerd kunnen de Britten vrij gemakkelijk vervangers vinden voor Nederlandse snijbloemen of groenten, of Duitse auto’s (wegvoertuigen vormen met 40 miljard pond per jaar de grootste import uit de EU).  Als EU-lid waren de Britten geboden aan de handelsverdragen die de EU met de rest van de wereld had gesloten. Zo worden de Europese boeren beschermd door heffingen op producten als kaas, wijn, olijfolie en kip van buiten de Europese Unie. Hierdoor betalen de Britten meer voor landbouwproducten uit de rest van de wereld. Er is nu de mogelijkheid om vrijhandelsverdragen te sluiten met bijvoorbeeld Mercosur, Japan, NAFTA en ASEAN, zonder dat de machtige landbouwlobbies van continentaal Europa de onderhandelingen bemoeilijken. Het is dus de vraag of prijzen in Britse winkels inderdaad hoger worden. Mogelijk is dus zelfs het omgekeerde denkbaar.

Na de Brexit wordt Ierland geografisch min of meer gegijzeld door de Britten. Copyright: Visionair.nl
Na de Brexit wordt Ierland geografisch min of meer gegijzeld door de Britten. Copyright: Visionair.nl

Het opslokken van Ierland
De grootste handelspartner van Ierland is het Verenigd Koninkrijk. Een tweede reden voor Ierland om verbonden te blijven met het Verenigd Koninkrijk is de landgrens met het Britse Noord-Ierland en verder natuurlijk de geografie. Ongeveer negentig procent van de Ierse import en export loopt via de zeeroute Dublin-Holyhead op het eiland Groot-Brittannië en vervolgens over land richting de Kanaaltunnel. Dat geeft de Britten een sterke onderhandelingspositie om Ierland te pressen om de EU te verlaten in ruil voor een Britse douane-unie. [3] Zeker als de plannen voor een vaste-oeververbinding tussen Schotland en het Ierse eiland doorgaan. Niet dat de Ieren hier erg blij mee zullen zijn – het ressentiment tegen de voormalige kolonisator zit diep – maar ze zullen weinig keuze hebben.

Lange termijn vooruitzichten voor de Britten erg gunstig
Uit economische analyses blijkt dat de economische macht van het Verenigd Koninkrijk die van Duitsland zal evenaren, of zelfs overvleugelen. Dit ligt voornamelijk aan de sterk groeiende bevolking van het Verenigd Koninkrijk, waar die van Duitsland krimpt[2]. Ook is het Verenigd Koninkrijk nu niet meer gedwongen aan EU-verdragen, maar kan een selectief migratiebeleid voeren.

Bronnen
1. Statistics on UK-EU trade, British House of Commons Library, 2020
2. UK could remain a top-10 global economy in 2050 – despite Brexit, Price Waterhouse Coopers, ongedateerd (op basis van een rapport uit 2017)
3. Brexit: The return of the UK land bridge dilemma, Tony Conelly (opinieartikel), RTÉ, 2020

De bevolkingsdichtheid in Europa. Let op de dichtbevolkte Noord-Europese laagvlakte.

Een brexit: de gevolgen

Nu de kruitdampen zijn opgetrokken en de Britten zich in een kleine meerderheid hebben uitgesproken tegen het lidmaatschap van de Europese Unie, is het tijd op de balans op te maken. Was dit een verstandig besluit van de Britten, of het domste wat ze hadden kunnen doen?

De bevolkingsdichtheid in Europa. Let op de dichtbevolkte Noord-Europese laagvlakte.
De bevolkingsdichtheid in Europa. Let op de dichtbevolkte Noord-Europese laagvlakte en Zuid- en Midden-Engeland. Klik voor een vergroting.

Geopolitiek van Groot-Brittannië
Groot Brittannië beslaat het grootste deel van de Britse Eilanden, waaronder het gehele eiland Brittannië en het noordoosten van Ierland. Het dichtstbevolkte en rijkste deel, en hiermee het hart van Groot-Brittannië wordt gevormd door de laaggelegen, vruchtbare Theemsvlakte in Zuid Oost Engeland met de hoofdstad Londen. Het Verenigd Koninkrijk is een eilandstaat, waarvan het voortbestaan afhankelijk is van controle over de omringende zeeën. Dat betekent: voorkomen dat er een machtige concurrent opstaat die een sterkere vloot kan bouwen dan de Britse. Vandaar dat de Britten er in de loop van hun geschiedenis altijd naar hebben gestreefd om de Europese machten elkaar in evenwicht te laten houden.

De Europese Unie als exportmachine van Duitsland
De dichtbevolkte Noord-Europese laagvlakte wordt beheerst door één staat: Duitsland. Duitsland bevond zich eeuwenlang in de hoek waar de klappen vallen, omdat het land geen veilige, natuurlijke grenzen heeft. Dit dwong de Duitsers tot de spreekwoordelijke efficiëntie. De vruchtbare laagvlakte met de brede, diepe rivieren maakte hoge bevolkingsdichtheden en zware industrie mogelijk. Mede omdat er de nodige delfstoffen, voornamelijk steen- en bruinkool, onder Duitsland liggen. Het gevolg: industrie vormt de backbone van Duitsland, zowel economisch als mentaal. Duitsland produceert twee maal zoveel goederen als het zelf consumeert. Het gevolg is dat Duitsland een structureel productieoverschot heeft, en dus een enorme exportmarkt nodig heeft.
Duitsland ontwikkelt zich, economisch gezien, steeds meer als de manufacturing hub van Noord-Europa. Fabrieken en toeleveranciers raken steeds meer met elkaar vervlochten.

Zuid-Europese schulden en Britse diensten
Deze exportmarkt vormt de rest van de EU, vooral Zuid-Europa maar ook de Britse Eilanden. De Zuid-Europeanen betaalden deze exporten met geleend geld, want na de invoering van de euro konden ze niet meer devalueren en geld bijdrukken. Vandaar dat ze nu diep in de schulden zitten. De Engelsen kunnen toch nog een positieve betalingsbalans vasthouden, omdat ze veel verdienen met financiële dienstverlening aan de rest van het continent. Enter de Londense City. Kortom: de Europese economie is in ernstige mate ontwricht.

De gevolgen van een brexit: de voordelen
Een brexit belemmert de stroom van producten, diensten en mensen van en naar de Britse Eilanden. Dat is voor sommige groepen, voornamelijk laaggeschoolde werknemers en ondernemers die voor de lokale markt produceren, erg gunstig. Vandaar dat deze massaal voor een brexit stemden. Ook ondernemers die gehinderd werden door de EU-bureaucratie slaken nu een zucht van verlichting. Creatieve Britse uitvinders, zoals Dyson, kunnen nu weer vol enthousiasme aan de slag, om niet gehinderd door EU-regels  nieuwe producten te ontwikkelen.

Nadelen
Voor mensen die populair zijn op de arbeidsmarkt, zoals hooggeschoolden en jongeren, is de Brexit een uitermate vervelende ontwikkeling. Zij kunnen nu een stuk moeilijker in de rest van Europa aan de slag. Ook de Londense City kreunt en steunt. Er is straks geen verschil meer tussen de UK en bijvoorbeeld Dubai of Singapore, waardoor veel banken en financiële dienstverleners zullen verhuizen naar Amsterdam of Frankfurt. Ook migranten uit Oost-Europa zullen naar alle waarschijnlijkheid op termijn uit het Verenigd Koninkrijk moeten vertrekken. Hun banen komen weer tot beschikking van de Britse laaggeschoolden, en niet-EU immigranten. Deze kosten meer, en leveren over het algemeen een lagere kwaliteit werk af dan de Oost-Europeanen.

Gibraltar
Op de Britse exclave Gibraltar (hierboven in zijn geheel te zien) heerst nu een mineurstemming. Grote buur Spanje probeert al eeuwen gretig de steile rots, op vijftien kilometer afstand van Marokko, in te lijven. De 30.000 Gibraltarezen,die bijna allemaal tegen de Brexit stemden, maken zich ernstig zorgen voor de gevolgen. De afgelopen jaren hebben ze al hun inventiviteit gebruikt om te overleven en met succes. De economie van het schiereilandje groeide met maar liefst 6% per jaar in de crisisjaren, mede door goedkope sigaretten en casino’s, waar die in Spanje kelderde. De Spanjaarden ruiken nu hun kans om het in hun ogen door de Britten afgetroggelde rots weer terug onder Spaanse heerschappij te brengen en stellen voor, een gemeenschappelijk beheer over Gibraltar in te stellen. Uiteraard voelen de Gibraltarezen daar niets voor. De EU zal de Gibraltarezen niet meer beschermen en als Spanje, net als dictator Franco eerder deed, de grens bij La Linea afgrendelt, wordt het zonder Spaanse sigarettenkopers en gokkers weer armoede op Gibraltar.

Schotland en Noord-Ierland stemden geheel in meerderheid voor Remain, blauw.
Schotland en Noord-Ierland stemden geheel in meerderheid voor Remain, blauw.

Schotse onafhankelijkheid en Ierland
De Schotten stemden in meerderheid tegen de brexit, omdat de EU regio’s actief steunt, het zogenoemde ‘Europa van de regio’s’. Meer EU betekent meer autonomie voor Schotland. De brexit is voor de Schotten dan ook reden een nieuw onafhankelijkheidsreferendum te gaan organiseren. Ook in Noord-Ierland, waar de bevolking in meerderheid tegen een brexit stemde, is men not amused over deze uitslag. Er komt waarschijnlijk weer een grens met slagbomen tussen Noord-Ierland en de rest van het eiland en met de gulle EU-subsidies is het dan ook afgelopen. De kans is dan ook groot, dat de Noord-Ieren bij Ierland willen gaan horen.

Eigen immigratiebeleid
De Britten hebben nu wel hun vrijheid terug. Dat betekent, dat ze een meritocratisch immigratiebeleid kunnen voeren. Dus alleen immigranten met gewilde vaardigheden gaan toelaten.

Ook hoeven de Britten geen bijdrage meer te betalen aan de EU, al zal de EU waarschijnlijk de Britten afpersen om extra betalingen te gaan doen.

Met de grootste dwarsligger uit de Europese Unie zullen Europese toppolitici waarschijnlijk stilletjes een zucht van verlichting slaken. Wel zullen ze nu maatregelen moeten nemen om te voorkomen dat de Europese Unie verder uiteenrafelt. Een Groot-Brittannië dat wankelt onder een zware recessie, en/of wordt geteisterd door separatisme,  zou Brussel daarom erg goed uitkomen. Vermoedelijk zullen de EU-politici daarom niet al te toeschietelijk zijn jegens de Britten.