Universeel coronavaccin wordt eind 2021 uitgetest

Wat wij ‘het’ coronavirus noemen, SARS-CoV-2, is in feite maar één van de ontelbare coronavirussen. Maar wat, als we een universeel coronavaccin zouden ontwikkelen, dat beschermt tegen alle coronavirussen? Van verkoudheid tot MERS en SARS, en, natuurlijk, SARS-CoV-2? Het goede nieuws is: dit vaccin is nu ontwikkeling en komt einde van 2021 in de klinische testfase.

Coronavirussen, en zeker SARS-CoV-2, muteren snel. Van de coronavirussen die verkoudheid veroorzaken, is bekend dat ze al binnen enkele maanden de immuni8teit doorbreken. Vandaar dat we nooit langdurig immuun worden tegen verkoudheid. Ook het SARS-CoV-2 virus heeft deze vervelende eigenschap, zo blijkt. Uit de literatuur is bekend dat patiënten in de Braziliaanse stad Manaus, een tweede keer werden besmet door een ondertussen gemuteerde variant. Langdurige groepsimmuniteit, en ook vaccinatie die deze opwekt, is dus helaas een sprookje met de vaccins van nu. Vandaar, dat een groep onderzoekers zich vastgebeten heeft in een zeer ambitieuze taak. Het ontwikkelen van een vaccin dat beschermt tegen álle coronavirussen. En dit lijkt gelukt te zijn, al moet het vaccin nog klinisch getest worden.

Een universeel coronavaccin klinkt te mooi om waar te zijn. Toch is dit vaccin in ontwikkeling. Bron: CDC, USA
Een universeel coronavaccin klinkt te mooi om waar te zijn. Toch is dit vaccin in ontwikkeling. Bron: CDC, USA

Universeel coronavaccin reageert op virusmantel

Coronavirusdeeltjes bestaan uit drie delen: de spike-eiwitten aan de buitenkant, de eiwit/vet mantel die het bolletje omvat met hierin het virus-RNA. De spike-eiwitten muteren snel. Vandaar dat het virus snel de weerstand doorbreekt die ontstaat door een vaccinatie of een eerdere besmetting. Daarom richten de onderzoekers die proberen een universeel coronavaccin te ontwikkelen, zich op delen van het viruseiwit die niet veranderen. Deze zijn vooral in de nucleocapside-eiwitten van de virusmantel te vinden. Het virus muteert daar weinig, want één fout betekent het uiteenvallen van de virusmantel. Voor een universeel anti-coronavaccin is het daarom het slimste, om naar deze manteleiwitten te kijken. En wel in het bijzonder naar de delen van die eiwitten die nauwelijks muteren.

De zoektocht naar een universeel vaccin is niet nieuw. Zo zijn er tientallen griepvarianten, die elk jaar afwisselen. Eén van de auteurs, Koff, is nauw betrokken bij een onderzoeksgroep die naar deze vaccins zoekt. Nu is hij met zijn groep overgestapt op de ontwikkeling van een universeel coronavirus-vaccin. Ze verwachten dat als ze meer middelen krijgen dan nu, ze halverwege 2021 aan de testfase kunnen beginnen.

Bron

Koff en Berkley, A universal coronavirus vaccine, Science  19 Feb 2021: Vol. 371, Issue 6531, pp. 759, DOI: 10.1126/science.abh0447