hypotheken

De banken bleven in 2009 en 2010 alleen overeind omdat de overheid ze steunde. Waarom kan de overheid zelf geen geld uitlenen aan particulieren? Daar zitten namelijk enorme voordelen aan.

Niemand leent goedkoper dan de overheid
De overheid kan voor heel weinig rente lenen, goedkoper dan welke andere partij ook, omdat de overheid niet snel failliet kan gaan. En gaat de overheid failliet, dan loopt het meestal ook slecht af met andere kredietverstrekkers. Kortom: de overheid is kredietwaardiger dan alle andere leners. Dat is ook de reden dat pensioenfondsen en andere institutionele beleggers graag overheidsobligaties kopen. De overheid is minder goed in problemen oplossen. Weliswaar is de overheid erg machtig, maar er is voor overheidsdienaren geen prikkel om zo goed mogelijk hun werk te doen. Er is ook geen concurrentie, behalve in de vorm van oorlog met een andere overheid en door de kiezer, die politici die er een potje van maken gewoonlijk afstraft. Tenzij ze lid van het CDA zijn uiteraard. Kortom: de overheid kan beter geen bedrijf beginnen. Waarom is het dan toch een goed idee als de overheid hypothecaire leningen verstrekt?

Overheid als hypotheekverstrekker: hoe?

De belastingdienst heeft een zeer nauwkeurige kijk op de financiële situatie van belastingbetalers. Zo moeten banken en werkgevers precies opgeven hoeveel mensen verdienen en wat er op hun bankrekening staat. Dat geldt ook voor roerende en onroerende goederen. Auto’s staan ingeschreven in het kentekenregister, boten en vliegtuigen zijn registergoederen en huizen en land staan uiteraard geregistreerd bij het kadaster. Kortom: een schat aan gegevens waarmee uitstekend een kredietwaardigheidscheck is uit te voeren.

Banken en zogeheten financiële deskundigen doen je anders geloven met hun gegoochel, maar er is niet buitengewoon veel slimheid of vakkennis voor nodig om een hypotheek te verstrekken. Je hebt een vakkundig taxateur nodig (de overheid voert i.v.m. de OZB toch al routinematig woningtaxaties uit), een flinke zak met geld (zoals we hebben gezien kan de overheid spotgoedkoop lenen) en de nodige gegevens om  iemands kredietwaardigheid te checken. Uiteraard moet de overheid maar een bepaald percentage van het huis financieren. Je kan dan bijvoorbeeld denken aan driekwart van de marktwaarde van het huis.

Ook moet de lening van de overheid preferent zijn. Dat wil zeggen dat de vordering van de overheid voor andere vorderingen gaat. Als een hypotheeknemer geen aflossing meer kan betalen en het huis in de verkoop gaat, wordt eerst de hypothecaire lening van de overheid afgelost.

De voordelen: overheid denkt meer lange termijn dan bedrijven
De Nederlandse overheid bestaat al ruim vierhonderd jaar en is in principe meer lange-termijn gericht dan een beursgenoteerde onderneming. De bestuurders van deze ondernemingen zijn voornamelijk bezig zichzelf te verrijken en bonussen binnen te harken. Veel verder dan de volgende benoemingsronde reikt hun perspectief dus niet. Dat betekent dat de overheid in staat is om lange-termijn verplichtingen aan te gaan en ook lange termijn te denken.

De Nederlandse overheid is alleenheerser over het Nederlandse grondgebied (enkele woonwagenkampen en achterstandswijken, pardon, prachtwijken, uitgezonderd) en heeft in principe het lange-termijn belang van de Nederlanders voor ogen. Uit onderzoek is bekend dat linksdenkenden weliswaar niet erg goed zijn in ondernemen, maar uitstekende bankiers zijn door hun natuurlijke wantrouwen tegen kapitalisme. De ASN Bank en de Rabobank overleefden de kredietcrisis met vlag en wimpel.

Inkomstenbron voor de overheid; benutting reservecapaciteit
De overheid beschikt al over de infrastructuur en het personeel om deze klus er bij te doen. De benodigde investeringen zijn dus minimaal. Op dit moment is er meer dan vijfhonderd miljard euro aan hypotheken uitgeleend. Stel, de overheid gaat dit bedrag voor driekwart financieren en een renteopslag van een procent boven de courante rente op staatsobligaties te hanteren. Een rentepercentage (juni 2011: 3,3+1%) waar de meeste hypotheeknemers Wodan, Ishtar of de Grote Moedergodin op hun blote knietjes zouden danken. Dit zou de overheid 7,5 miljard euro per jaar aan inkomsten opleveren. Banken kunnen veel kleiner worden, waardoor ze de overheid niet meer kunnen chanteren. Plus de bonus dat mensen die een huis willen kopen dat ook in een recessie kunnen doen.