oost-europa

Armoede, zoals in deze sloppenwijk in de Bulgaarse hoofdstad Sofia, komt veel voor in Oost-Europa.

Discriminatie Oost-Europeanen dom en kortzichtig

Al jaren doet de Nederlandse staat krampachtig haar best Oost-Europeanen te weren uit Nederland. Ook partijen als de PVV doen er alles aan om de immigratie van mensen uit het voormalige Oostblok te stoppen. Niet alleen onrechtvaardig, het is bovendien ook dom.

Oost-Europa: vrijheid en armoede
Na de val van het IJzeren Gordijn konden de Oost-Europeanen voor het eerst in hun leven kennismaken met een iets democratischer bestuursvorm. De laatste jaren gaat het vooral in de landen die zijn toegetreden tot de Europese Unie wat beter, maar de armoede in vooral Roemenië en Bulgarije is nog steeds schrijnend. De salarissen in deze twee landen liggen op ongeveer een tiende van die in Nederland en het pensioenstelsel is, voorzichtig uitgedrukt, heel wat minder riant dan dat van de gemiddelde babyboomer. Geen wonder dus dat een groot deel van de jonge mensen in deze landen weggetrokken is als arbeidsmigrant naar het westen. Er is bijvoorbeeld een grote Bulgaarse gemeenschap in Spanje. Polen trekken meer naar de Britse Eilanden en Duitsland.

Armoede, zoals in deze sloppenwijk in de Bulgaarse hoofdstad Sofia, komt veel voor in Oost-Europa.
Armoede, zoals in deze sloppenwijk in de Bulgaarse hoofdstad Sofia, komt veel voor in Oost-Europa.

Harde, goed geschoolde werkers die zich graag aanpassen
Het onderwijs in Oost-Europa is vergelijkbaar met het onderwijs hier. Het alfabetisme en opleidingsniveau is dan ook vergelijkbaar met dat in Nederland of zelfs, na de onderwijsvernieuwingen hier, iets beter. Alhoewel gesprekken met Bulgaren me hebben geleerd dat door bezuinigingen op onderwijs en rampzalige hervormingen naar West-Europees model, de jongste generatie slechter onderwijs krijgt.

Kortom: het gaat om vindingrijke, goed opgeleide mensen die in een arme, harde samenleving zijn opgegroeid. Vooral Polen staan bekend om hun grote werklust. Desondanks worden ze op niet erg gastvrije wijze opgevangen en werden vaak zwaar uitgebuit door malafide uitzendbureaus. Dit staat in schril contrast met de ontvangst die Turkse en Marokkaanse immigranten in de jaren zeventig kregen – en waar we heel wat minder voor in ruil hebben gehad dan van de Polen en Hongaren.

Het Poolse succesverhaal
Omdat grote groepen Polen in West-Europa werkten, hebben ze geleerd in een hoge prestatie-omgeving te werken. Toen ze terugkwamen naar Polen namen ze hun ervaring mee. Ze gebruikten dit om ook in Polen zelf bedrijven op te zetten die werken volgens westerse standaarden. Polen wordt nu in hoog tempo een rijk land. In Turkije zie je nu overigens hetzelfde effect. Turken die werkervaring in West-Europa hebben, richtten bouwbedrijven op die nu goede zaken doen in Noord-Irak en Syrië.

Arbeidsmigratie oplossing personeelstekort hier en armoede daar
Nu willen ook de Roemenen en Bulgaren hetzelfde bereiken. Vooral de jongere generatie wil graag een goed bestaan opbouwen. De babyboomers gaan nu massaal met pensioen, dus er is de komende jaren heel veel werkgelegenheid hier. De Nederlandse bedrijven snakken naar hooggekwalificeerd personeel.

Gezien het abominabel slechte onderwijs en rabiaat anti-westerse mentaliteit in islamitische landen – de dichtstbijzijnde bron die in aanmerking komt is daarom India of Zuid-Amerika – zijn Zuid- en Oost-Europa de meest logische plaats om personeel te werven. Het resultaat: meer winsten en dus welvaart hier. En daar, want de meeste emigranten willen graag terug naar hun geboorteland en zullen dus investeren in huizen en bedrijven. Of hun familie geld sturen.

Pan-Europese criminaliteitsbestrijding
Sinds de toelating van de Baltische staten tot de EU is de criminaliteit daar flink gedaald. De reden: de criminelen hebben hun terrein massaal naar West-Europa verlegd. Terecht maken veel West-Europeanen zich zorgen. De oplossing is hier niet de grenzen af te sluiten voor arbeidsmigranten – boeven hebben geen verblijfsvergunning nodig – maar een goede pan-Europese samenwerking om boeven snel op te pakken, uit te kleden en stevig te straffen.

De Sberbank, de grootste bank van Oost-Europa, is in feite een front van de Russische overheid.

Oostenrijkse banken op omvallen; Rusland slaat toe

Oostenrijkse banken verleenden jarenlang goedkope hypotheken aan Oosteuropese huizenbezitters. Door de koersstijgingen komen deze nu zwaar in de problemen; de banken wankelen. Gefundenes Fressen voor de Russen, die zo weer veel invloed krijgen in Oost-Europa.

Wende levert veel voordeel op voor Oostenrijk
Gedurende vele decennia vervulde Oostenrijk de weinig benijdenswaardige rol van kapitalistische voorpost achter het IJzeren Gordijn. Het land, zeker het dichtstbevolkte gedeelte rond Wenen, wordt voor het grootste deel omringd door landen die onder communistisch bestuur stonden: Tsjechië en Slowakije (in die tijd nog één land), Hongarije en (toen nog) Joegoslavië. Als je als toerist naar, zeg, Hongarije wilde, moest je urenlang wachten op een immens grote parkeerplaats terwijl je visum door norse Hongaarse grenswachten werd gecontroleerd en je auto van binnen en buiten uit werd gekamd. Uiteraard ondergingen vrachtwagenchauffeurs, TIR-deelnemers uitgezonderd, een nog strengere controle.
Deze ligging werd na de Wende een voordeel en al helemaal, toen Oostenrijk lid werd van de eurozone. Het IJzeren Gordijn verdween en Wenen werd weer zoals vanouds het economische centrum van de regio.

De Sberbank, de grootste bank van Oost-Europa, is in feite een front van de Russische overheid.
De Sberbank, de grootste bank van Oost-Europa, is in feite een front van de Russische overheid.

Hypotheek met lage rente in Zwitserse franken blijkt een dure vergissing
Oostenrijkse banken konden met weinig moeite grote hypotheken slijten aan Hongaarse, Tsjechische en Slowaakse huizenbezitters. Vooral hypotheken in Zwitserse franken waren populair. Door het zeer strenge monetaire beleid van deze steenrijke Alpenstaat is de rente en inflatie daar laag. Geen wonder dus dat meer dan de helft van alle hypotheken in Polen, Hongarije, Roemenië en Kroatië niet in de lokale munt, maar in euro of Zwitserse frank is afgesloten[1].

Dat hieraan ook minder prettige kanten zaten bleek in 2008 tot 2010. De Oosteuropese economie raakte oververhit en prijsde zichzelf uit de markt. Investeerders haalden hun kapitaal in paniek terug. Onder meer de Hongaarse forint kelderde als een baksteen. De Polen en de Hongaren hadden nu een groot probleem, want hun “goedkope” hypotheek in Zwitserse franken was nu plotseling veel duurder geworden. geworden. De Hongaarse regering, met de rug tegen de muur, moest daarom wel de schulden voor een belangrijk deel laten afschrijven door een moratorium op gedwongen verkoop te zetten[2]. De Oostenrijkse banken hadden weinig andere keus dan hiermee akkoord te gaan, maar dit verlies moesten ze uit eigen zak betalen. En omdat een groot deel van het kapitaal van de banken in Hongaarse hypotheken zat, staan deze bijna op omvallen.
In de andere Oosteuropese landen, waar de banken hun “briljante” zakenmodel ook uit hadden gerold, spelen vergelijkbare problemen.

Russen grijpen hun kans
Rusland is in de meeste Oosteuropese landen (m.u.v. Servië en Bulgarije)  weinig populair. De Russen worden gezien als bezetters. De gevoelens ten opzichte van Rusland lijken m.a.w. sterk op wat veel oudere Nederlanders ten opzichte van Duitsland voelen. Russische pogingen om een voet aan de grind te krijgen hadden dan ook weinig succes.

Een uitgelezen kans voor grote oosterbuur Rusland, die door de olie-export zwemt in het geld. De Russische centrale bank (lees: het Kremlin)  is voor meer dan de helft eigenaar van twee Russische banken: VTB en Sberbank, die ook de twee grootste banken in Oost-Europa zijn. Deze proberen nu geruisloos de Oostenrijkse banken over te nemen en hiermee enorme financiële invloed in Oost-Europa te krijgen. De wankelende positie van Oostenrijkse banken als Erste Bank en Adria Bank maakt ze rijp voor overname tegen een zacht prijsje.
Per saldo hoeft dit niet eens zo slecht uit te pakken. Een grotere Russische betrokkenheid in Oost-Europa brengt de economische integratie van Rusland en de EU dichterbij. Hiermee zouden de EU en Rusland samen de sterkste handelsregio ter wereld vormen.

Bronnen
1. Europe’s Next Problem: Swiss Franc Denominated Mortgages, Seeking Alpha (2010)
2. Foreclosure Moratorium Slows Home Price Declines in Hungary, WSJ.com (2010)
3. Austria Facing Banking Collapse: Is This Another 1931 Credit-Anstalt Financial Crisis?
4. Russian banks target Eastern Europe, Financial Times (2011)