orgaandonatie

Nederland kent een enorm tekort aan donororganen. Slechts een klein deel van de bevolking heeft een donorcodicil ingevuld en slechts een klein deel van alle sterfgevallen levert een bruikbaar donororgaan op.
Een levende orgaandonor is in veel opzichten ideaal. Waarom niet iemand die het leven van een medemens heeft genomen dwingen om het leven van een ander mens te redden?

Situatie met donororganen penibel
In Nederland overlijden honderd mensen per jaar die op de wachtlijst staan voor een donororgaan.

De reden is dat er maar weinig sterfgevallen zijn waarbij het lichaam nog in een goede conditie is. De belangrijkste doodsoorzaken: hart-vaatziekten en kanker, zijn ouderdomsziekten waarbij het lichaam van de patiënt na een langdurig ziekbed is gesloopt en in het geval van kankerpatiënten is bezaaid met tumorcellen. In feite komen vooral verkeersslachtoffers in aanmerking voor transplantaties. Echter: door de boeteregen en allerlei maatregelen om de verkeersveiligheid te bevorderen worden dit er steeds minder. Kortom: we kampen met een structureel tekort aan donororganen.

Steeds meer wanhopige patiënten met een de-facto doodvonnis gaan op zoek naar een nier of ander donororgaan in een arm land. De donor, vaak nauwelijks geschoold en afkomstig uit een achtergestelde groep, ontvangt maar een klein deel van het geld dat de Nederlandse patiënt betaalt. Het meeste geld verdwijnt in de zakken van tussenpersonen. Kortom: een schrijnend geval van uitbuiting van arme mensen; alleen als vrijwel alle geld bij de donor terecht zou komen zou er iets voor deze constructie te zeggen zijn.

Een nier of stuk lever voor een leven
In Nederland worden per jaar rond de 150 moorden gepleegd. Verreweg de meeste moorden vinden door één dader plaats. Het gaat hier meestal om jonge mannen in een uitstekende lichamelijke conditie. Kortom: een uitstekende bron van donororganen in een goede conditie.

Ethici zullen dit een ernstige schending van de lichamelijke integriteit noemen. Dat klopt. Gedwongen orgaantransplantatie is dat zeker. Echter: een moord is een nog veel ernstiger inbreuk op de lichamelijke integriteit. Ook de jarenlange vrijheidsbeperking die een gevangenisstraf inhoudt, is een schending van de mensenrechten. Elke bestraffing betekent het schenden van rechten van de veroordeelde. In tegenstelling tot andere straffen redt deze straf een leven: heeft dus netto een positief effect. Het enige positieve effect van gevangenisstraf is dat een misdadiger een paar jaar geen ellende kan aanrichten.

Therapeutische waarde
Voor nabestaanden van het slachtoffer kan het goed zijn om te weten dat in ieder geval de moordenaar ook een lichamelijke prijs betaalt voor zijn misdaad en dat in ieder geval de dood van zijn of haar dierbare niet tevergeefs is geweest (de reden dat nabestaanden vaak toestemming geven voor transplantatie). Ook kan dit de moordenaar (als dit geen psychopaat is) helpen om in het reine te komen met de schuldgevoelens, die deze in veel gevallen heeft door zijn daad.