Uitkering levert meer op dan werken
In Nederland brengt een uitkering meer op dan werken voor het minimumloon. Vele thuiszittende mensen die graag willen werken, kiezen voor een uitkering omdat dit per saldo meer oplevert dan werken. Hoe komt dit, en wat kunnen we er aan doen?
Extra toeslagen
Op papier is een uitkering, zoals de bijstandsuitkering of Wajong-uitkering, rond de 650 euro tot 950 euro, inderdaad lager dan het minimumloon. In de praktijk blijkt dit behoorlijk tegen te vallen, vooral voor alleenstaande ouders. Dit komt voornamelijk door twee redenen. De eerste reden is dat mensen met een uitkering allerlei inkomensafhankelijke voordelen genieten. Zo kan iemand met een uitkering kwijtschelding van de gemeentelijke lasten vragen (al gauw plm. 80 euro per maand voordeel), ontvangt deze de volle huursubsidie (tot 350 euro per maand) en zorgtoeslag (rond 60 euro per maand).
Arbeidskosten
Een tweede reden waarom werken vaak geen goed idee is, zijn de (vaak hoge) kosten die bij werken komen kijken. Zo verwacht een werkgever dat de werknemer er “representatief” uitziet. Dit betekent het kopen van duurdere kleding, zoals een maatpak. Reken hierbij op enkele tientjes per maand. Sociale activiteiten met collega’s kosten geld. Ook vervoer van en naar de werkplek is een fikse kostenpost. Veel werkgevers verwachten ook dat de werknemer over een eigen auto beschikt. Auto’s zijn duur: denk al gauw aan 300 euro per maand of (veel) meer. Voor werkende ouders, alleenstaand of tweeverdieners, is het plaatje nog minder rooskleurig. Zij moeten dure kinderopvang inhuren.
Verdere nadelen
Er zijn ook bijkomende nadelen. Omdat de werkende veel minder vrije tijd heeft, moet hij of zij tijdsbesparende producten kopen, bijvoorbeeld kant en klaarmaaltijden, en extra diensten inkopen, denk aan een hoveniersbedrijf. Ook kan de werkende minder gebruik maken van aanbiedingen in winkels. Bijstandsgerechtigden tot 27 jaar kennen verder een wachtperiode van een maand voordat de uitkering in gaat. Verliezen zij eenmaal de bijstandsuitkering, bijvoorbeeld door een tijdelijke baan, dan duurt het een volle maand voordat ze weer geld krijgen.
Dichten van de armoedeval
Het huidige kabinet van VVD en PvdA combineert helaas de slechtste strategieën uit socialistische en liberale hoek. De liberalen willen voorkomen dat er misbruik van het uitkeringsstelsel wordt gemaakt, socialisten wilen dat de zwakken beschermd worden. Het gevolg is dat alle initiatief doodgedrukt wordt en van oorsprong vindingrijke mensen worden veranderd in doelloze, passieve lieden. De beste oplossing is uiteraard, dat de stelregel “werken altijd moet lonen” leidend moet worden. Dit betekent bijvoorbeeld dat de abrupte overgang van bijstand naar werk geleidelijker moet verlopen. De zieligheidstoeslagen moeten bijvoorbeeld verdwijnen; in plaats hiervan moeten uitkeringen voldoende verhoogd worden. Bijverdiensten moeten niet meer, zoals nu, 100% op de bijstandsuitkering worden gekort, maar slechts, bijvoorbeeld, 75%. De beste en simpelste manier om dit probleem op te lossen is vanzelfsprekend een basisinkomen voor iedereen.