Wat gebeurt er met de pensioengelden?
Premies gaan omhoog, pensioenuitkeringen omlaag. We gaan later met pensioen en de toekomstige pensioenen zijn onzeker. Hoe kan dat? We zijn wereldkampioen pensioensparen.
Zo begint de documentaire ‘Zwarte Zwanen’ over de pensioenindustrie. Cees Grimbergen interviewde bazen van pensioenfondsen en vermogensbeheerders en stelde daarbij kritische vragen in vrij openhartige gesprekken.
De pensioenpot
Het gaat over zo’n 870 miljard wat er in de pensioenpot zit. Dat is zo’n 60.000 per persoon, ongeacht afkomst, leeftijd of sociale status en het is meer kapitaal dan wat Nederlanders in hun huizen hebben zitten. Het is bedoeld om mensen ook na hun werkende leven een bepaalde levenstandaard te kunnen verzekeren. Wat wordt er gedaan met dat geld? Hoe stellen ze dat geld veilig?
Drie pijlers van de pensioen
De eerste pijler is de AOW. Deze wordt betaald door de staat d.m.v de inkomsten via de loonbelasting. De tweede pijler is hetgeen wat u opbouwt via u werkgever. Dat is een bepaald percentage over uw loon wat in een pensioenfonds wordt gestort. De derde pijler is hetgeen wat u persoonlijk regelt voor uw oude dagvoorziening.
Wat er in de docu naar voren komt is de verantwoordelijkheid die die fondsen hebben. De deelnemers vertrouwen erop op het fonds om het kapitaal te beheersen en te laten renderen, zodat ze in de toekomst er gebruik van kunnen maken.
Om dit te bereiken kan men gebruik maken van geldmarkten als obligaties en aandelen (bv. via hedgefondsen) of beleggingen in de reële economie (bv. via private equity) Dit is de geldindustie waar het geld rouleert, waar met kapitaal op zoek gegaan naar winst en daarvoor de geschikte mensen en partijen nodig hebben.
Beheerskosten
Een van de grootste pensioenfondsen is die van de ambtenaren, de ABP. Een topman van hun is uitgebreid en het woord en heeft het over hun beheerd vermogen van bijna 300 miljard. Dit is gigantische berg met geld die wordt verspreidt over duizenden partijen om het risico te spreiden. Elke belegging bedraagt daarbij vele miljoenen. Het gaat dus over grote bedragen met daarbij grote budgetten. En een vraag die gesteld wordt is wat er aan de spreekwoordelijk strijkstok blijft hangen.
In de docu wordt een anekdote verteld over de jongen en de pruimenboom van de buurman. De boom hangt vol met pruimen en de jongen denkt dat het niet zo erg is als hij een paar pruimen pakt, omdat er toch zoveel zijn. Dit gaat ook op voor het grote geld. Het gaat hierbij over zo’n enorme bedragen, dat beloningen van tonnen of miljoenen in het niet vallen, als er miljoenen of miljarden kunnen worden verdiend. In de docu wordt een bedrag van 4,5 miljard euro genoemd aan kosten om de pensioenfondsen te managen, want neer komt op een beheerspercentage van 0,5%.
Vragen
Een andere vraag die wordt gesteld of het geldsysteem niet zo ingewikkeld is geworden en dat het nog wel begrijpelijk en beheersbaar is. Men zou de suggestie kunnen maken dat mensen zelf hun pensioen gaan regelen. Maar er is dermate veel informatie, zoveel keuzes te maken, dat elke beslissing hierin een gok is. Vandaar dat (duurbetaalde) experts (schijnbaar) nodig zijn.
Waar de titel van de docu, zwarte zwanen, is door geinspireerd is het onwaarschijnlijke wat kan gebeuren. De economie is gebaat bij stabiliteit en een voorspelbaarheid. Economen maken modellen om het beheersbaar maken. Zolang dit zo is, is het pensioen veilig. Maar de toekomst laat zich moeilijk voorspellen en je zou kunnen stellen dat zekerheid maar schijn is. Maar een pensioen is de enige zekerheid die er is, dat we ook na ons werkende leven nog de rekeningen kunnen betalen. Waar zou men anders op moeten vertrouwen?
http://www.youtube.com/watch?v=6bNYHqzVPxU