De hoofdvraag: Wat is nu of in de toekomst een groot probleem voor de bevolking van Nederland?
Het grootste probleem van Nederland is een té grote mate van individualisme is, en daardoor een gebrek aan collectieve beleving. Het is al lang geen nieuws meer dat we nog steeds met een individualistische tijdgeest te maken hebben, die al de nodige problemen heeft opgeleverd, wat qua achterliggend gedachtegoed nog steeds niet voldoende wordt behandeld. Hierdoor ontbreekt inzicht in de werkelijke maatschappelijke vraagstukken en daarmee ook de economische en financiële crisis waar we in zitten.
Belangrijker nog: het gebrek aan collectiviteit zorgt ervoor dat er bijna geen visie is te vormen waar voldoende Nederlanders zich in kunnen vinden om naar een bepaald doel te streven, wat vanuit een visie is vertaald.
Wat is het individualisme?
Individualisme is een filosofisch standpunt waarbij het belang van de gemeenschap niet boven het individu wordt geplaatst. Bij het individualisme staat het recht op zelfbeschikking centraal. Elk individu heeft het recht om zijn leven zelf in te vullen, zonder dat anderen hem gaan opdringen hoe deze zijn leven zou moeten leiden. Het individualisme heeft duidelijk haar valkuilen laten zien, waardoor we in een economische- en financiële crisis terecht zijn gekomen.
Hoe is dit ontstaan?
Mensen zijn steeds meer als individu in plaats van als groep in de samenleving komen te staan en er is sprake van een verzelfstandiging van het individu ten opzichte van de groep. Dit is nog steeds een uitwas van de ontzuiling, waar de babyboomers nog mee te maken hebben gehad. Een van de oorzaken hiervan is zijn industriële ontwikkelingen in de 20e eeuw, die ervoor hebben gezorgd dat er een toename kwam in de welvaart. Dit heeft er, samen met de democratiseringsbeweging in de jaren ’60, toe geleid dat bepaalde groepen in de samenleving onafhankelijker werden van elkaar. Arbeiders kregen meer rechten en vrouwen waren niet langer afhankelijk van hun man. Mensen die al individualistisch waren aangelegd grepen hun kans om zichzelf te ontplooien, wat ook steeds meer gemeengoed werd. Vervolgens werd deze wijze van denken weer steeds meer gemeengoed in de opvoeding van hun kinderen.
Is dit het grootste probleem? Nee. De individualisering is niet zozeer het grootste probleem, want dat is ongewenst en risicovol gedrag. Het is één van de achterliggende factoren die problematisch is: er is te weinig collectieve beleving. In Nederland worden we niet snel één met elkaar, tenzij er wordt gevoetbald door het Nederlands Elftal, het Koninginnedag is of we massaal invulling geven aan de tradities die wel in brede zin hebben standgehouden, zoals kerst en oud&nieuw. Maar daar houd het ook wel mee op, kort door de bocht gezegd.
We hebben ooit een belangrijke status gehad op economisch gebied, namelijk tijdens de Gouden Eeuw en we zijn een gidsland (geweest) op het vlak van homoparticipatie, het poldermodel en het softdrugsbeleid. Deze thema’s raken echter of gemeengoed (homoparticipatie) in ander landen of ze raken door nieuw inzicht achterhaald (poldermodel), waardoor er blijkbaar niet veel overblijft om als geheel trots op te zijn.
Dit is alleen erg als er niets nieuws bijkomt om alsnog collectief trots op te worden; en juist dat lijkt het geval te zijn in Nederland. Ook dit is verklaarbaar. Ik denk dat we het Calvinisme eens goed moeten analyseren of werkbaarheid en of het gezegde ‘doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’ nog wel zo praktisch is voor deze tijd. Voor nieuwe ideeën en manieren van werken zijn we afhankelijk van denkers en uitvinders, die daarvoor de ruimte nemen en zouden moeten krijgen. Maar daar moeten ‘we’ wel met z’n allen achter gaan staan.
Rednas
resumerend:
culturele activiteiten hebben terrein verloren? Groepsdoelen, samenwerking en betrokkenheid zijn nodig