Het onaanzienlijke, met uitsterven bedreigde bloeiende plantje Paris japonica heeft bijna het grootste genoom ter wereld.

Groot genoom vertraagt evolutie

Ben je jaloers op de amoebe, het plantje Paris japonica en de pad, wegens hun veel grotere hoeveelheid DNA dan die van de mens? Niet doen. Evolutionair gezien is een groot genoom namelijk niet altijd een voordeel. Integendeel, zo blijkt…

Het onaanzienlijke, met uitsterven bedreigde bloeiende plantje Paris japonica heeft bijna het grootste genoom ter wereld.
Het onaanzienlijke, met uitsterven bedreigde bloeiende plantje Paris japonica heeft bijna het grootste genoom ter wereld.

Levende fossielen hebben enorm genoom
We kennen op aarde de nodige organismen waarvan de evolutie lijkt stil te staan, de zogeheten levende fossielen. Zo is er de coelacanth, een kwastvinnige diepzeevis waarvan werd gedacht dat deze groep tientallen miljoenen jaren geleden al uit was gestorven. Een ander klassiek voorbeeld is de brughagedis, die zo afwijkt van de andere reptielen dat het dier zijn eigen familie en orde heeft. Of neem de longvis, een met amfibieën (en dus ons) verwante vissoort die in de woestijn in leven kan blijven door lucht te ademen met zijn zwemblaas. Bij ons heet de zwemblaas overigens “long”.  Het is een groepje genetici opgevallen dat deze levende fossielen een in verhouding heel groot genoom hebben. Zo heeft de Ethiopische gemarmerde longvis een genoom van 132,8 miljard genetische ‘letters’ of baseparen, meer dan veertig keer de omvang van dat van de mens: 3,2 miljard. De zeer giftige kogelvis heeft dan weer het kleinste genoom, 0,4 miljard baseparen. Reden voor genetisch onderzoekers om het verband tussen evolutiesnelheid en grootte van het genoom te onderzoeken.

Groot genoom betekent minder soorten en minder evolutie
Hoewel er in een groot genoom meer mutaties optreden, wat ook logisch is – er is domweg meer DNA waarin een mutatie kan voorkomen – zijn er toch minder soorten aanwezig in soortenfamilies waarin een groot genoom de regel is. Klaarblijkelijk hindert een groot genoom de soortvorming. De onderzoekers hebben ook uitgezocht waarom. De genetische variatie tussen de (weinige) soorten die zich in families met een groot genoom vormden, bleek veel kleiner dan die in soorten met een klein genoom. Ze denken daarom dat zich langzaam soorten afsplitsen omdat er nauwelijks genetische verandering optreedt in een groot genoom. Klaarblijkelijk worden de mutaties meer gerepareerd dan in soorten met een klein genoom.

Bron
Bianca Sclavi en John Herrick, Slow evolution of vertebrates with large genomes, arxiv.org (2011)

8 gedachten over “Groot genoom vertraagt evolutie”

  1. Maar het is theorie dat door het grote genoom de kans op uitsterven toeneemt. Want in de praktijk overleeft de diepzeevis Coelacanth al tientallen miljoenen jaren? De longvis kan zich prima aanpassen in de woestijn, en de Japanse bloem Paris Japonica is dit jaar nog onderzocht op zijn genoomgrootte. Kleine foutjes vallen in het niets, het lijkt alsof ze willen zeggen: ik ben goed zoals ik ben en ik blijf zoals ik ben. Als ze uitsterven komt dat misschien door de omgeving, bijvoorbeeld de radioactieve straling in Japan. Maar er zijn zoveel soorten die met uitsterven worden bedreigd, ook in schone en klimaatgunstige landen als Nederland en waarvan de soorten een kleiner genoom hebben.
    Alle planten die bedreigd worden of zeldzame planten kunnen beschermd worden en bijvoorbeeld in botanische tuinen worden geplaatst. Als ik daar mag wandelen, goed, dan zal ik niet jaloers zijn en ben ik zelfs blij, voor hun.

    1. Het lukt wel als je levensomstandigheden gunstig houdt, de soort in bescherming neemt, goede voorlichting geeft, er zelf voor wilt zorgen en in deze tijden kunnen ze zelfs DNA bewaren voor toekomstige technieken.
      Om je helemaal positief te stemmen: onkruid vergaat (ook) niet?

  2. Ik heb mijn hele tuin vol staan met kleurige bloemen en vreemde planten, allemaal onkruid. Daar heb ik voor gekozen, omdat de gecultiveerde soorten vaak gewoon zwakker zijn. Natuurlijk haal ik de rotzooi er wel tussenuit, maar het resultaat mag er wezen, mijn open tuin is voor iedereen toegankelijk, en de mensen vinden hem mooi. De kinderen uit de buurt maken er slingers van paardebloemen van. Dieren zoals egels, maar ook verschillende soorten insecten, vlinders, en katten natuurlijk, schuilen en spelen dat het een lustoord is. Van het vroege voorjaar, tot het late najaar en de winter, groeit er altijd wel iets. Sommigen vinden mij ook onkruid, maar daar ben trots op, onkruid vergaat inderdaad niet, en het is soms stekelig. Mijn kwaaie dronken buurman liep eens zwalkend, mijn twee en halve meter hoge distelplant in. Bloed prikken was niet meer nodig, die plant heeft drie centimeter lange stekels. Met of zonder groot genoom, bij mij zijn ze allemaal welkom……..

    1. Die IJslanders mocht ik sowieso al, prachtvolk. Ik heb werkelijk een hele emmer vol paardenbloemzaad, maar niemand wil hem hebben, haha. Nou, ik vind dat er geen onkruid is, volgend voorjaar ligt mijn grasveld vol met dat zaad. Oh ja……., ik vergeet mijn buurman ook niet bij het inzaaien……..

      1. Ik heb via mijn moeder een heel rustig stukje grond op de Bergse Plassen in Rotterdam. Je kan er alleen komen met de boot, en het is volledig afgesloten van de drukte van de stad.
        Mijn moeder onderhoudt de tuin altijd, maar vele soorten onkruid laten we gewoon doorgroeien.
        Via mijn ouders en de mensen waarmee wij de Bergse Plassen delen heb ik heel veel begrip gekregen voor de natuur. Ik vind dat er geen ”onkruid” bestaat. Wie zijn wij om te bepalen wat de natuur zijn pracht geeft. Als we onkruid defineren door het overwortelen van andere planten in de omgeving, is de mens dan niet een onkruid? Wij slopen zoveel om ongehinderd door te kunnen gaan met het profiteren van de wereld.

        Elk deel en elk aspect van alles wat wij kennen behoort tot diezelfde natuur als die wij zo graag overwinnen. Ik ben niet instaat die drang te stoppen en de mens te laten leven met de natuur. Dat is de individuele keus van elke persoonlijkheid.
        Ik kan slechts trachten het begrip van natuur en leven bij elk mens een plek in het hart te geven.
        Koester de wereld, koester het leven maar bovenal, leef de wereld.

        1. Ha Milan, mooi gebied daar op dat eilandje in de Bergse Plassen. Ik heb in de buurt daar gewoond tot mijn 17e, maar in mijn herinnering was het richting Hilgersberg, Laag Zestienhoven meen ik, dan langs de Gordelweg, en de Kleiweg op. In ieder geval, veel plezier hier op visionair.

Laat een reactie achter