De axolotl jaagt mede op elektrische signalen. Helaas valt zijn woongebied samen met Mexico Stad, een van de allergrootste steden ter wereld.

Voorouder mens had zesde zintuig

De gemeenschappelijke voorouder van de meeste vissen – waaronder zoogdieren als de mens – beschikte over het vermogen elektrische velden waar te nemen. Zou het mogelijk zijn dat de mens nog steeds over dit rudimentaire vermogen beschikt en zou dit zintuig door genetische manipulatie weer tot leven te wekken zijn?

De vis in ons
We zijn allen vissen. Wij mensen hebben meer gemeen met bijvoorbeeld de kwastvinnige coelacanth en  longvis dan deze dieren gemeen hebben met de lamprei, haai of een straalvinnige, zoals de kabeljauw. De recente ontdekking dat de gemeenschappelijke voorouder van de meeste vissen, waaronder hen die zich hebben ontwikkeld tot landdier, over een “zesde zintuig” beschikte, hebben dus ook gevolgen voor ons zelfbeeld

Voorouder kon elektrische velden waarnemen
Naar nu blijkt, was de eerste voorouder van verreweg de meeste gewervelde diersoorten (uitgezonderd kaakloze vissen als lampreien en dergelijke) een dier dat beschikte over het vermogen elektrische velden in zeewater waar te nemen door een lijn van zogeheten elektroreceptoren langs de huid van de zijkanten van het lichaam.

De axolotl jaagt mede op elektrische signalen. Helaas valt zijn woongebied samen met Mexico Stad, een van de allergrootste steden ter wereld.
De axolotl jaagt mede op elektrische signalen. Helaas valt zijn woongebied samen met Mexico Stad, een van de allergrootste steden ter wereld.


Axolotl kan ook velden waarnemen

Dit systeem is nog aanwezig in veel beenvissen. Ook de axolotl, een bedreigde salamandersoort die de pech heeft dat zijn leefgebied samenviel met het compleet volgebouwde meer dat nu Mexico-Stad is, beschikt over exact dit systeem. Uit embryologisch en genetisch onderzoek is nu bekend dat beide systemen zowel in lepelsteuren (straalvinnige vissen) als in de axolotl (immers een afstammeling van kwastvinnige vissen)  op dezelfde wijze functioneren. Ook de genen die hierbij betrokken zijn zijn homoloog (hebben dezelfde oorsprong). Dit wijst op een gemeenschappelijke evolutionaire oorsprong.

In reptielen en de diergroepen die daar uit voorgekomen zijn: de zoogdieren en de vogels, is dit systeem verdwenen, omdat het op het droge zinloos is. Voor de axolotl, die op kleine waterdieren jaagt in modderig water, is dit zintuig juist zeer nuttig.

De lepelsteur Polyodon spathula jaagt nog steeds met waarneming van elektrische signalen.
De lepelsteur Polyodon spathula jaagt nog steeds met waarneming van elektrische signalen.

Voorouder was diepzeehaaiachtige vis
De voorouder van zowel de meeste vissen als gewervelde landdieren (inclusief uiteraard amfibieën, zeereptielen en -zoogdieren) moet, concluderen de onderzoekers, daarom veel weg hebben gehad van een haai: een roofvis die in de diepzee leefde (waar nauwelijks licht is) en door middel van elektrische signalen op prooien joeg. De diepzee is een plaats die weinig last heeft van natuurrampen; diepzeeschepsels zouden de meeste rampen overleven. Zou onze voorouder hier een vernietigende uitsterfgolf hebben overleefd? Op zich een zeer aannemelijk verhaal.

Opmerkelijk genoeg is er een primitief zoogdier, het eierleggende vogelbekdier, dat ook over elektrische waarneming beschikt. Wel werkt dit systeem via de neus en niet via sensoren aan de zijkant van zijn harige lichaam.

Wel kunnen we ons afvragen welke functie dit systeem nu vervult. We weten immers dat de natuur een kei is in dingen hergebruiken. Zouden bepaalde voorgevoelens van bijvoorbeeld aardbevingen bij dieren als olifanten te maken kunnen hebben met het waarnemen van elektrische velden? Dit kan uiteraard ook op een heel andere manier gebeuren.
Zou dit systeem weer in mensen, bijvoorbeeld een toekomstige aquatische mensensoort, kunnen worden gereactiveerd? Stof voor veel toekomstig onderzoek.

Bronnen
Most Vertebrates — Including Humans — Descended from Ancestor With Sixth Sense, ScienceDaily (2011)
Melinda S. Modrell, William E. Bemis, R. Glenn Northcutt, Marcus C. Davis, Clare V.H. Baker, Electrosensory ampullary organs are derived from lateral line placodes in bony fishes. Nature Communications, 2011

8 gedachten over “Voorouder mens had zesde zintuig”

  1. We hebben al een 6e zintuig dat prima werkt mits je het niet verkalkt met fluoride, koolstofhoudende dranken en andere zooi en een beetje traint. Electrische velden is een van de dingen die je ermee zou kunnen leren zien.

      1. Electroreceptie (d.m.v. electroreceptoren) is het biologisch vermogen om natuurlijke electrische stimuli waar te nemen. Het is alleen waargenomen in aquatische en amfibische dieren, want water is een veel betere geleider dan lucht. Electroreceptie wordt gebruikt in electrolocalisatie (detecteren van objecten) en voor electrocommunicatie. Maar Germen heeft eerder een artikel ‘Huid zit vol met futuristische memristoren’ geschreven over dat bij (zout) zweet de electrische weerstand afneemt in de huid en over eventuele gevoeligheid voor zwakke electrische invloeden. Wat wordt verstaan met zesde zintuig zegt Wikiversity:
        http://translate.google.nl/translate?hl=nl&sl=en&u=http://en.wikipedia.org/wiki/Electroreception&ei=7mSmTsqvC4Sj-gbxlYmwDw&sa=X&oi=translate&ct=result&resnum=1&sqi=2&ved=0CCIQ7gEwAA&prev=/search%3Fq%3Dwikipedia%2Belectroreceptoren%26hl%3Dnl%26qscrl%3D1%26nord%3D1%26rlz%3D1T4ADSA_nlNL392NL393%26biw%3D1024%26bih%3D540%26site%3Dwebhp%26prmd%3Dimvns

  2. ach ja, die verdomde degeneratie bij de bedoelde evolutie ook!, ’t mos nie magge!

    overigens heb ik wel vernomen van lui welke persoonlijk in het hartstikke pikke donker het verloop van de elektrische leidingen waar hadden kunnen nemen.
    (proef zelf niet genomen)

    en zesde zintuig kwam ik ook nog wel tegen bij mensen hoor; in ieder geval iets wat zich als zodanig voordeed.
    Als ik ‘het aan m’n water voel’ is dat ook niet zoiets? :)

Laat een reactie achter