Een foute inschatting leverde zes wetenschappers jaren celstraf op. Terecht? Bron: Nature

Wetenschappers in de gevangenis wegens mislukte voorspelling

Een zestal Italiaanse seismologen is door de rechtbank veroordeeld tot zes jaar celstraf wegens dood door schuld. Ze hadden volgens de rechter niet op tijd gewaarschuwd voor de aardbeving in de buurt van het middeleeuwse stadje l’Aquila. Dit omstreden vonnis zorgde voor de nodige opschudding onder wetenchappers, want deze veroordeling schepte een precedent. Moeten wetenschappers zich zorgen maken?

Een foute inschatting leverde zes wetenschappers jaren celstraf op. Terecht? Bron: Nature
Een foute inschatting leverde zes wetenschappers jaren celstraf op. Terecht? Bron: Nature

Dood door schuld
De veroordeling in dit geval was des te mer schrijnend, omdat het hier om een omstreden geval ging. Aardbevingen zijn namelijk bericht moeilijk te voorspellen. Vaak zijn er zwermen voorschokken, maar deze hoeven niet altijd te leiden tot een aardbeving. Seismologen kampen met het duivelse dilemma dat ze mensenlevens willen redden door op tijd te waarschuwen, maar ook willen voorkomen dat ze een vals alarm afgeven. Als mensen meerdere keren “voor niets” worden geëvacueerd, zijn ze minder geneigd om mee te doen aan een volgende evacuatie, want een evacuatie betekent verlies van tijd en dus geld. Met mogelijk dodelijke afloop die keer. Duidelijk is dat de seismologen bij de fatale serie aardschokken rond l’Aquila achteraf gezien de verkeerde beslissing hebben gemaakt. De nabestaanden, die vaak een groot deel van hun familie hebben verloren in de verwoestende aardbeving,  zijn razend, omdat de wetenschappers en een overheidsfunctionaris hem hadden verzekerd dat er niets aan de hand was, omdat de voorschok de energie van de hoofdaardbeving zou hebben verminderd. Hun woede is voorstelbaar. Maar is ze ook terecht?

Afwegen risico’s
Als we te maken hebben met nu nog onvoorspelbare fenomennen, zoals aardschokken, is een risicoanalyse letterlijk van levensbelang. Hierbij moeten we de kans maal de gevolgen afwegen tegen de kosten om voorbereidingen te treffen. Het probleem met risico’s is dat ze  onvoorspelbaar zijn. Aardbevingen voorspellen is dus op dit moment Russische roulette, hoewle er enkele methoden bekend zijn waarmee verhoogde activiteit in de breukzone tussen twee aardschollen is vast te stellen. Ook als de seismologen overvoorzichtig waren geweest, en een evacuatie hadden gelast, had de publieke opinie ze veroordeeld. Misschien was er zelfs wel een rechtszaak aangespannen door een gedupeerde ondernemer wegems omzetverlies.

Gevaarlijk precedent
De Italiaanse rechter die deze zes wetenschappers heeft veroordeeld, heeft hiermee de wetenschap of de openbare veiligheid geen go0ede zaak bewezen. Als gevolg van deze uitspraak zullen maar weinig mensen seismoloog willen worden en zich op allerlei manieren in gaan dekken. Ook zullen er zeer conservatieve afwegingen worden gedan. In de VS heeft de uitgebreide schadeclaimcultuur al geleid tot veruit de duurste gezondheidszorg ter wereld. Van wetenschappers kan wel gevraagd, ja zelfs geëist worden dat ze zich aan de wetenschappelijke methode houden, maar als er geen wetenschappelijke methode bestaat om met zekerheid ergens een uitspraak over te doen, is het onzinnig mensen hiervoor te veroordelen.

Aansprakelijk stellen voor gevolgen fundamenteel onderzoek
Ook aan andere rechtszaken is dan te denken. Bekend zijn de rechtzaken van gevangenen in Japanse interneringskampen tegen de Japanse staat. Echter ook Japan kent de nodige slachtoffers door de inzet van de atoombommen in Hiroshima en Nagasaki. Dit vonnis zou de weg openen voor deze nabestaanden om de ontwikkelaars van de atoombom (postuum, in veel gevallen) voor de rechter te slepen. Omdat de gevolgen van wetenschappe;lijek ontdekkingen, vooral op fundamenteel gebied, verreikend zijn en onvoorspelbaar, zou dit iedere wetenschapper als een zwaard van Damocles boven het hoofd hangen. Hiermee zou alle wetenchappelijke vooruitgang stoppen of anoniem verlopen, via netwerken als Tor. Dat moeten we niet willen.

Bron
Nature Magazine (2012)

2 gedachten over “Wetenschappers in de gevangenis wegens mislukte voorspelling”

  1. Salomons wijsheid? Als er schuld is en voor moet worden betaald zijn rechters en wetenschappers beiden verplicht tot arbeid tot de schuldboete is betaald aan de wezen.

Laat een reactie achter