Esperanto, een taal die een wereld opent

Gemakkelijk internationale vrienden maken, goedkoop op wereldreis, internationaal flirten… Het kan en gebeurt allemaal met Esperanto.

Esperanto is een taal die zeer regelmatig is en daardoor gemakkelijk is te leren. Gemakkelijker dan welke nationale taal dan ook. Met 15 minuten per dag gedurende een half jaar is de taal door eenieder onder de knie te krijgen.
Wat de taal verder bijzonder maakt is dat ze politiek neutraal is. Esperanto is niet verbonden aan een bepaald gebied, of afhankelijk van een politieke of economische machtspositie. Dit zorgt ervoor dat sprekers met verschillende moedertalen op gelijkwaardige voet met elkaar kunnen communiceren via het Esperanto.

De vlag van Esperanto is het internationale symbool van deze taal
De vlag van Esperanto is het internationale symbool van deze taal

Sommige mensen die wel eens van Esperanto gehoord hebben, zijn in de veronderstelling dat het Esperanto zijn beste tijd al heeft gehad. Of ze denken dat de taal mislukt zou zijn. Vandaar wat informatie over het ontstaan en de ontwikkeling van de taal tot nu toe om te laten zien dat Esperanto continue groei heeft doorgemaakt en ook vandaag de dag nog springlevend en zeer bruikbaar is.

De taal is in 1887 gelanceerd door de Poolse oogarts Ludwig Lejzer Zamenhof. Hij dacht dat als mensen met elkaar konden communiceren in een gemakkelijk te leren taal die nationaliteit overstijgt dit bestaande spanningen tussen hen zou kunnen verminderen.

De taal werd vervolgens verspreid over verschillende landen en in 1905 werd in Frankrijk de eerste internationale bijeenkomst met Esperanto georganiseerd. Hier kwamen Esperantosprekers van over de hele wereld op af. Deze succesvolle bijeenkomst liet zien dat Esperanto ook in de praktijk prima werkte als communicatiemiddel tussen mensen met verschillende moedertalen. Vanaf dat jaar tot op de dag van vandaag zijn er continu jaarlijks vele internationale Esperantobijeenkomsten georganiseerd waar Esperantisten van over de hele wereld elkaar ontmoeten. Met uitzondering van de jaren van wereldoorlogen. In de tweede wereldoorlog werden Esperantisten actief vervolgd door zowel Hitler en Stalin omdat ze vaak over veel buitenlandse contacten beschikten en gemakkelijk informatie van buiten konden krijgen. Alle directe afstammelingen van Zamenhof zijn omgebracht door Hitler in de concentratiekampen. Esperanto als taal wist deze zware repressie echter te overleven.
De taal werd in 1954 officieel erkend door Unesco. Esperanto is aan het begin van het nieuwe millennium doorgedrongen in de top 100 van wereldwijde talen. In 2007 is Esperanto officieel erkend door de “Council of Europe” en was het de 32ste taal die voldeed aan het Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen: Leren, Onderwijzen, Beoordelen, ook wel bekend als het A1 tot C2 systeem wat binnen Europa gehanteerd wordt. Op wikipedia is het momenteel de 29ste taal als er wordt gekeken naar het aantal beschikbare artikelen.  Als mensen beseffen dat er wereldwijd bijna 7000 verschillende talen zijn dan is dit een enorme prestatie van het Esperanto, zeker als de relatief jonge leeftijd van de taal hierbij wordt meegenomen en het feit dat Esperanto nooit door een overheid ondersteunt is met financiën en andere middelen zoals bijna alle nationale talen. De taal is altijd van burgers voor burgers over de hele wereld geweest.

Inmiddels wordt Esperanto door bijna 2 miljoen mensen gesproken in meer dan 120 landen over de hele wereld. Een internationaal reisnetwerk met de naam “Pasporta Servo” maakt het voor Esperantosprekers mogelijk om goedkoop op wereldreis te gaan langs andere taalgenoten.
Ook de toekomst van Esperanto ziet er goed uit. Vooral het internet heeft zich ontpopt als een ideale partner van het Esperanto. De website lernu.net illustreert dat de Esperanto gemeenschap dankbaar gebruik maakt van dit medium. Op deze site kunnen mensen vanuit meer dan 30 talen (o.a. Russisch, Chinees en Nederlands) het Esperanto leren. De website krijgt maandelijks meer dan 120.000 hits van over de hele wereld, wat laat zien dat er vele mensen zijn die vandaag de dag Esperanto leren. Kortom, Esperanto is een springlevende taal met een bloeiende internationale cultuur die dagelijks nieuwe sprekers verwelkomd.

Uit eigen ervaring kan ik beamen dat Esperanto meer dan de moeite waard is om te leren. Vijf jaar geleden heb ik de taal naast mijn studie in een klein half jaar geleerd. Op internationale bijeenkomsten ben ik interessante mensen tegengekomen uit een diversiteit aan landen zoals o.a. Argentinië, China en Slowakije. Mensen die open en avontuurlijk in de wereld staan en je een echt beeld van hun land kunnen geven. Via facebook, skype en andere internettoepassingen onderhouden we contact.
Verder ken ik verschillende mensen die dankzij het Esperanto een internationale liefdesrelatie zijn begonnen. En ook zelf heb ik mijn Noorse vriend via een Esperanto bijeenkomst in Duitsland leren kennen.
Wat Esperanto voor mij zo bijzonder maakt is de openheid en toegankelijkheid van de taal. Het staat boven nationaliteiten waardoor er een bijzondere gelijkwaardige internationale cultuur heerst. Boeken uit India, films uit Tsjechië, internetradio uit Canada. Het is allemaal beschikbaar voor degene die het Esperanto beheerst.
Ook is het waardevol om zelf een bijdrage te leveren aan deze internationale cultuur vanuit de Nederlandse achtergrond. Zo hebben we vanuit de Nederlandse Esperanto Jongeren afgelopen jaar zowel de film “Karakter” als “De Schippers van de Kameleon” van Esperanto ondertitels voorzien. Mensen van Indonesië tot aan de Oekraïne hebben inmiddels kennis kunnen maken met deze pareltjes uit de Nederlandse cultuur, via het Esperanto als brugtaal.

Esperanto heeft voor mij werkelijk een hele nieuwe wereld geopend. Ik kan dan ook iedereen aanraden: Word wereldburger, leer Esperanto!

Zie ook: Esperanto als Europese taal?

Een voorbeeldgesprek in het Esperanto

Mi parolas esperanton!
A – Saluton! / Hallo
I – Saluton! / Hallo
A- Mi estas Ana. Kiu vi estas? / Ik ben Anna. Wie ben jij?
I – Mi estas Ivo. / Ik ben Ivo.
A- Kiel vi fartas? / Hoe gaat het met jou?
I- Mi fartas bone, dankon. Kiel vi fartas? / Goed, bedankt. Hoe gaat het met jou?
A- Mi fartas tre bone. / Het gaat erg goed met mij.
I – Kie vi loĝas? / Waar woon jij?
A- Mi loĝas en Nederlando, kaj vi? / Ik woon in Nederland, en jij?
I -Mi loĝas en Norvegio. / Ik woon in Noorwegen.
A-Äœis revido. / Tot ziens.
I- Äœis revido. / Tot ziens

Woordenlijst:
saluton – hallo
mi – ik
vi – jij
esti – zijn
kiu – wie
kiel – hoe
farti – het maken, gesteld zijn
dankon – bedankt
bone – goed
tre – zeer, erg
kie – waar
loĝi – wonen
en – in
Nederlando – Nederland
kaj – en
Norvegio – Noorwegen
ĝis – tot
revidi – opnieuw zien
revido – wederzien

12 gedachten over “Esperanto, een taal die een wereld opent”

  1. Ik ben nog nooit iemand tegengekomen die Esperanto sprak. En dat zal niet snel veranderen zolang het niet wereldwijd een verplicht vak op school wordt.

    Wat ik wel zie, is dat bijna iedereen in de wereld Engels spreekt, en dat dat bijna overal wordt onderwezen. Ook het internet is voor 90% Engelstalig.

    Dus om kort te zijn: Esperanto is de wannabee en Engels is het werkelijke Esperanto.

    1. Correctie: je bent net Douwe tegengekomen, de schrijver van dat bericht, en ik spreek het ook. Verder zijn er verassend veel mensen die je ooit bent tegengekomen en waarvan je niet eens weet dat ze Esperanto spreken, net als dat je niet kan zien of iemand Frans, Spaans of Engels spreekt.

      Verder betekent Esperanto leren niet dat je geen Engels kan gebruiken. En de meeste mensen die Engels zien als een wereldtaal spreken het zelf niet eens. (Disclaimer: ik zit nu in Brazilië, getrouwd, vrouw gevonden via Esperanto, spreek hier Portugees met iedereen.)

  2. Hoi Theo, veel Nederlandse mensen denken dat inderdaad. Dat heeft ermee te maken dat veel Nederlanders niet realiseren in hoeverre we in Nederland cultureel een kolonie van Amerika zijn. Zie jij veel programma`s op je tv uit andere Europese landen, uit Rusland, uit India, uit China of uit Zuid Amerikaanse landen?
    Juist door het Esperanto heb ik geleerd hoe klein het wereldbeeld van veel Nederlanders is. Maar de wereld is groter dan Noord Amerika en West Europa. En zo goed is het Engels zelfs in West-Europa niet. Als je werkelijk gelooft dat Engels een wereldtaal is nodig ik je uit om eens door Frankrijk, Spanje en Italie te reizen. Praten we daarna verder. :-)

    Juist door het Esperanto heb ik inmiddels kennisen en vrienden in veel van juist gebieden die voor de Nederlandse media amper bestaan die ik zonder Esperanto nooit gehad zou hebben. Zo hebben de Russische Esperanto Jongeren een website met films uit landen uit de hele wereld met Esperanto ondertitels. Hebben we contacten met scholen in Indonesië en Togo en ik kan nog wel even doorgaan. Het directe contact zorgt er ook voor dat je directe informatie hebt en ik wil niet je dag verpesten maar het nieuws in Nederland is ook 70% Engels/Amerikaanse propaganda. Hoezo vrije media in Nederland?…

    Daarbij hangt het ervan af wat je met een taal wilt. Esperanto is gemakkelijk te leren en politiek neutraal. Engels is verre van politiek neutraal en voor veel mensen zelfs binnen Europa zeker niet een gemakkelijke taal. Als je kijkt naar de geschiedenis zie je dat de macht van een land vaak bepaald in hoeverre de taal bereik heeft over andere culturen. Maar bij het afnemen van de politiek macht van een land gaat ook de taal in de retour. Zo stemde Frankrijk in de jaren 20 van de vorige eeuw nog tegen het gebruik van Esperanto in Europa omdat het dacht dat de toenmalige dominante positie van het Frans in Europa wel door zou zetten. We zien nu dat China sterk in opkomst en Amerika wegvalt als wereldmacht. Gaan we dan straks allemaal Mandarijn leren? Zoals je ziet is het voor een nationale taal in de geschiedenis eigenlijk nooit mogelijk gebleken om wereldwijd mensen in taal te verenigen. En ik ben bang dat ook het Engels dat niet gaat doen. Juist omdat het zo politiek gekleurd is en het zeker niet heel gemakkelijk is.

    Of Esperanto dat wel kan weet ik niet, het is in de geschiedenis van de mensheid nog nooit gelukt om alle mensen van de wereld in staat te stellen een degelijk gesprek met elkaar te kunnen laten voeren. Maar ik denk dat Esperanto wel de beste kaarten in huis heeft. Het is gemakkelijk te leren, heeft geen politieke kleur en heeft inmiddels via het internet een buitengewoon efficiënte lesmethodes ontwikkeld waardoor mensen het gratis en gemakkelijk kunnen leren. Het probleem van Esperanto is echter ook dat het politiek neutraal is. Politieke leiders spelen vaak in op nationalistische elementen en het wordt een stuk moeilijker om landen tegen elkaar uit te spelen als ze direct met elkaar kunnen communiceren. Esperanto heeft dan ook nog nooit enige nationale steun ontvangen, maar is wel verschillende malen vervolgd om dit feit.

    De feiten blijven echter simpel. Esperanto is gemakkelijk te leren en als je het leert opent er een wereld van informatie, interessante mensen en reismogelijkheden zich voor je.

  3. Wat ik had gehoopt te lezen in dit artikel, is hoe de taal tot stand is gekomen en waarom de keuzes zijn gemaakt die zijn gemaakt. Heb je daar toevallig ook verstand van en zou je dat kort kunnen toelichten? Waarom is deze taal, dus niet gelet op de culturele (politiek) achtergrond, beter dan een andere taal? Waarom is het makkelijker te leren?

    Hierin ben ik geïnteresseerd, omdat zoals in dit artikel staat, je taal voor een groot deel ook je wereldbeeld bepaald. De keuzes die gemaakt zijn, zullen dus eigenlijk ook een filosofische onderbouwing moeten hebben.

  4. Douwe,

    Ik vind het best een goed artikel..ik heb wel 1 bedenking op het commentaar wat je geleverd hebt naar Theo.

    Nederland is niet cultureel een kolonie van amerika, een deel van de amerikanen zijn een cultureeel stukje erfgoed van nederland. Amerika zoals het nu is had nooit bestaan zonder nederland en de rest van europa, niet dat we daar nu zo trots op moeten zijn maar goed…

  5. @ Niek, kijk even op de Nederlandse wikipedia naar Esperanto daar staat de taal in details uitgelegd. Zelf ben ik niet zo een linguist maar er zijn veel Esperantisten die het wel zijn.

    Op http://www.esperanto-jongeren.nl/?m=16 kun je daarnaast een overzicht vinden van plaatsen waar je Esperanto zou kunnen leren internationaal maar ook in het Nederlands. Als je een proefles bekijkt, zie bijvoorbeeld: http://pingveno.nl/cursus/les1.html krijg je direct een beeld van hoe de taal eruit ziet en hoort.

    @ Barry. ik denk dat we momenteel toch echt wel een culturele kolonie van Amerika zijn. Volgens mij hebben wij meer Amerikaanse programma`s in Nederland op de TV dan andersom. Maar goed ik charcheer natuurlijk een beetje. Ik wil vooral duidelijk maken dat Nederland uiterst beperkt is in waar we onze informatie, films en muziek vandaan halen. Dat is grotendeels Amerikaans terwijl dat als je naar de verspreiding van aantallen mensen kijkt over de landen dit een wat vertekend wereldbeeld oplevert. :)

  6. Esperanto heeft ook voor mij de wereld geopend. Esperanto voor idealisten? Ja, maar ook voor realisten. We hebben 4000 talen in de wereld.Er is dus een taalprobleem. Het zou heel practisch zijn en veel geld en materiaal besparen om allemaal 1 taal te leren. Welke? Er zijn enkele dominante talen.Maar willen mensen hun eigen taal ondergeschikt maken aan zo’n taal? Wat is logischer om een taal te leren, die is gemaakt als internationale taal. Sneller te leren dan elke andere taal. Neutraal.
    Een taal zonder vijanden, een taal waar geen bloed aan kleeft. Moet zo’n taal niet snel worden ontworpen? Dat hoeft niet , want hij is er al 125 jaar en heeft bewezen dat het werkt. 90 miljoen vermeldingen op Google.
    Als iedereen Esperanto leert, dan kan iedereen binnen een half jaar
    met elkaar praten en worden culturen met elkaar in contact gebracht op voet van gelijkheid. Worden talen en daarmee culturen niet onderdrukt en weggedrukt.Het is voor mij dan ook onbegrijpelijk waarom realisten niet
    allang esperantisten zijn. Daar hoef je geen idealist voor te zijn, maar het helpt wel. Amikine, Joke

  7. “90 miljoen vermeldingen op Google”

    Even gecontroleerd:
    “esperanto”: 112.000.000 verwijzingen
    “nederlands”: 606.000.000 verwijzingen

    Dus als je op deze manier kijkt, is Nederlands gangbaarder dan Esperanto.

    Verder vind ik het onzin dat er “bloed kleeft” aan een taal. Een taal is niets anders dan een communicatie middel. De taal die het meeste wordt gesproken, is de wereld taal. En dat is inderdaad meestal de taal van de grootste grootmacht. Maar daar is naar mijn mening niets mis mee.

  8. Theo het gaat hier niet om een wedstrijd van wie heeft de grootste. Het gaat om hoe we zo slim en efficient mogelijk het wereldwijde taalprobleem kunnen oplossen. Ik denk dat Esperanto daar de beste kaarten voor in huis heeft. In het verleden is keer op keer bewezen dat grootmachten een tijdje meegaan maar toch altijd bezwijken na een paar decenia of zelfs eeuwen. Het lost dus het probleem niet op.

    Als je ziet hoe jong Esperanto is en hoe de 2 miljoen mensen die het spreken nu verdeelt zijn dan is dat volgens mij buitengewoon interessant. Esperanto is vanaf het begin tot nu telkens doorgegroeid en als we als mensheid op grote schaal het zouden ondersteunen zou het taalprobleem in 5 tot 10 zijn op te lossen. Een nieuwe pagina in de geschiedenis van de mensheid. :-)

Laat een reactie achter