Het Christendom volgens Nietzsche

De 19e-eeuwse filosoof Friedrich Nietzsche gooide de spreekwoordelijke knuppel in het hoenderhok met zijn visionaire filosofische theorieën. Hij wilde dat de mens haar huidige toestand oversteeg. Ongetwijfeld het grootste kwaad voor Nietzsche was de menselijke neiging tot religie. Het was daarom belangrijk voor Nietzsche om te achterhalen waarom de mensheid zichzelf belast heeft met religie.

In één van zijn meest heldere werken, Zur Genealogie der Moral (aanrader! http://gutenberg.spiegel.de/buch/3249/4), analyseert Nietzsche de ontwikkeling van moraliteit. Het boek bestaat uit drie samenhangende essays, waarvan het tweede deel met name over religie gaat.

In het tweede essay van Zur Genealogie der Moral vertelt Nietzsche ons de ontwikkeling die plaats heeft gevonden in de manier waarop we met onszelf omgaan. Wat hij wil verklaren is hoe het mogelijk is, dat de mensheid ertoe gekomen is het christendom te ontwikkelen. Met name van belang hierin is de rol die zelfpijniging speelt. Nietzsche ziet dat als het centrale punt van het christendom, omdat het christendom als geen ander nadruk legt op schuld, wat in het christendom gebruikt worden als excuus voor zelfpijniging.

Quotation-Ian-Mcewan-guilt-Meetville-Quotes-15449De wil tot wreedheid

Om duidelijk te maken waar de christelijke moraal vandaan komt, moet Nietzsche uitleggen hoe het christendom leunt op wreedheid en zwakte. Hiervoor herleidt hij de  concepten ‘geweten’ en ‘boetedoening’, die centraal staan in de christelijke moraal, tot een oorsprong die door en door slecht is. Wat hij zegt is dat het slechte geweten voortkomt uit de wil tot wreedheid die de mens op zichzelf is gaan uitoefenen.

Deze wil tot wreedheid is in feite de wil tot macht. Dit werkt als volgt. De mens heeft een instinctief streven om macht te verwerven. Hierdoor ervaart de mens het als plezierig wanneer hij boven een ander staat en wanneer een ander onder hem staat. Wanneer iemand gestraft wordt ervaart de mens dit als plezierig omdat hij dan ziet dat iemand onder hem staat. Maar nog plezierig is het voor de mens om zelf straffen uit te delen, want dan ervaart hij pas echt het gevoel van macht. Zo komt het dat de wil tot macht tevens een wil tot wreedheid is.

Met de komst van de samenleving is het echter niet meer mogelijk voor de mens om zijn wreedheid op anderen uit te oefenen, omdat alle macht aan de staat toekomt en straffen niet meer om wreedheid gaan. Straffen worden tevens door de staat uitgevoerd, en zijn daarmee volledig losgekoppeld van de betrokken slachtoffers, waardoor zij geen machtservaring meer kunnen hebben. Men kan hierdoor niet langer hun wreedheid naar buiten keren. Dit gaat tegen de natuur van de mens in, omdat de mens volgens Nietzsche instinctief zijn kracht moet uiten. De samenleving voorkomt echter dat men de mogelijkheid hebben hiertoe.

Het begin van religie

Als gevolg hiervan is de menselijke wreedheid naar binnen gekeerd. Nietzsche vergelijkt het met een wild dier opgesloten in een kooi, die uit wanhoop zichzelf pijn aandoet. Op diezelfde manier begon de mens zichzelf te straffen. Dit is wat Nietzsche het ‘slechte geweten’ noemt: men keert de wil tot macht naar binnen, en begint zichzelf te pijnigen. Men is wreed naar zichzelf. De mens heeft echter geen interesse in zinloze wreedheid, omdat we het idee hebben dat wreedheid verdiend moet worden, zoals ook een straf altijd een reden nodig heeft. Daarom is het onvermijdelijk dat de mens hun zelfpijniging betekenis en reden ging geven.

Een tweede belangrijk punt is dat de mens zichzelf nog niet bewust straft, en de mens zichzelf ook nog niet beschouwt als schuldige. Op het moment is dat nog allemaal niet aan de orde, dit kwam pas later met het christendom. Het begon dan ook door op andere, minder directe manieren. Zo gaf men bijvoorbeeld zichzelf angsten, een meer passievere vorm van lijden. Men gaf zichzelf het idee dat ze hun welzijn te danken hadden aan hun voorouders, dat ze dus een schuld hadden bij hun voorouders. Hierdoor moetsten ze ervoor zorgen dat hun voorouders tevreden bleven. Omdat men bang was dat het anders slechter zou gaan. Men ging bijvoorbeeld offeren en bidden, en zich goed gedragen– alsof de voorouders nog aanwezig waren.

Hier is het begin van religie zichtbaar: de voorouders werden steeds meer een metafysische entiteit die alom aanwezig was. En des te beter het ging met de samenleving, des te angstiger men werd. En naarmate men meer angst kreeg, kreeg men ook meer respect voor de voorouders: men vond ze steeds beter en perfecter. Volgens Nietzsche is het niet verwonderlijk dat, als die tendens maar lang genoeg gevolgd wordt, men uiteindelijk op een volmaakt goede en perfecte god uitkomt.

Christendom en het schuldgevoel

Dit is de christelijke god, maar er ontbreekt nog één cruciale verandering. Tot nu toe is de relatie tussen god en mens gedreven door angst en respect. Het christendom zorgt ervoor dat de mens zich schuldig voelt in de ogen van god. Waarom is dit nodig? De christenen pijnigen zichzelf niet alleen met angst, maar gaan een stap verder. Ze gaan zichzelf direct bestraffen en kwellen. Omdat ook dit gerechtvaardigt moet worden, wordt er een nieuwe rechtvaardiging gegeven. Men heeft het concept ‘schuld’ nodig ter rechtvaardiging van de straf: men heeft een afspraak met god verbroken, en is daarom god straf verschuldigd. Maar om welke afspraak gaat het dan? De afspraak die de mens breekt heeft voor de christenen alles te maken met onze imperfectie en dierlijke natuur. Voor de christenen is onze natuur immers slecht, en moeten we daar vooral geen gehoor aan geven. Als de mens zijn natuur volgt, dan verdient hij het gestraft te worden. Zo zorgt het christendom voor een nieuwe en grotere rechtvaardiging van zelfpijniging.

Het slechte geweten krijgt hier pas zijn tegenwoordige betekenis; dat men weet dat men slecht is. Dit is echter niet zomaar gekomen; het ontstaan van schuldgevoel kan alleen verklaard worden door een gelijkstelling van twee verschillende zaken. Ten eerste is er de internalisatie van wreedheid, ten tweede de relatie tussen schuld, schuldeiser en schuldenaar. Beide zijn op zichzelf niet genoeg om te verklaren waarom men zichzelf schuldig gaat voelen. Immers, internalisatie van wreedheid verklaart waarom we onszelf willen pijnigen, maar niet waarom we ons daarvoor schuldig moeten voelen. Andersom verklaart het idee van een schuld die afbetaald moet worden wel waarom we onszelf moeten pijnigen, maar niet waarom we ons naast de straf ook nog schuldig moeten voelen. Straf zelf heeft namelijk volgens Nietzsche niets te maken met schuldgevoel – het is nooit het doel van straf om de gestrafte zich schuldig te laten voelen.

Pas wanneer we de internalisatie en de schuld samen zien, wordt het duidelijk hoe het kan dat het slechte geweten gelijk werd gesteld aan het schuldgevoel: Internalisatie gaf ons de drang om onszelf te straffen, terwijl de notie van schuld gebruikt werd om de straf te rechtvaardigen. Deze rechtvaardiging zorgde ervoor dat we het eens waren met de straf die we onszelf aandeden. Dit is uiteindelijk wat zorgt voor een schuldgevoel: het eens zijn met een straf die je krijgt.

Daarnaast hebben we echter ook in een bredere context een schuldgevoel. Terwijl de voor-christelijke mens de goden de schuld gaven voor de imperfecties van de mens, keert het christendom ook dit om. Niet god is schuldig voor onze imperfectie, maar de mensheid zelf. De eerste mens is het schuld dat wij imperfect zijn – de mensheid is het zelf schuld. Zo komt het dat we in de ogen van het christendom vanaf onze geboorte al zondig zijn, en dat we bij voorbaat al een schuld hebben bij god. Het enige wat we kunnen doen is smeken voor vergiffenis, lijden voor onze zonden, en ervoor zorgen dat er zo min mogelijk gezondigd wordt. Het christendom heeft er zo voor gezorgd dat er een eeuwige schuld is, en daarmee een eeuwige reden om jezelf te pijnigen.

44 gedachten over “Het Christendom volgens Nietzsche”

  1. Zo te zien heeft het kapitalisme het christendom ver overstegen, torenhoge schulden het gevolg. Zoals altijd dienen we in deze context een verschil te maken tussen het literalisme en het gnosticisme. ‘Voorbij goed en kwaad’ zoals Nietschze mooi omschreef, ook hier speelt dezelfde egotransverwarring. Toch, als we kijken naar de wereld van vandaag zouden we ons diep moeten schamen, het ontbreekt vooral aan menswaardigheid, wellicht daarom die focus? Velen zeggen het, als je de wereld wil veranderen begin bij jezelf, van waar komt die uitspraak?
     
    De gnostiek is een vroegchristelijke stroming uit de eerste eeuwen van onze jaartelling. Kernthema van de gnostiek is dat de mens vergeten is wie hij in werkelijkheid is. Jezus is in de gnostische teksten een boodschapper die de mens oproept zichzelf te herinneren: “Sta op en herinner jezelf”. Gnosis is het Griekse woord voor kennis, en betekent hier kennis van je ware zelf. Omdat je als mens met je ware zelf deel bent van de ware werkelijkheid, is kennis van je ware zelf tegelijkertijd ook kennis is van de ware werkelijkheid. Gnosis als zelfkennis is kennis van ‘het Al’. Wie zichzelf kent, kent het Al.
    http://www.gnostiek.nl/gnostiek/gnostiekP.html#Dualisme
     

  2. Wat ik altijd al schokkend naïeve, maar veelvuldig geslikte aannames vond en vindt, bij alle latere religieuze tekst verbonden gemeenschappen; is dat men überhaupt nog dacht en denkt te weten, wat bepaalde boodschappers (alle profeten) honderd jaren terug, of eerder voor uitspraken deden. Niemand herinnert zich werkelijk ook maar iets van wat deze mensen gezegd hebben, omdat dat niet kan. Puur gelul dus, hoe je dat went of keert maakt niet uit.      

    1. Beste Antares, het wordt echt wel tijd dat je zelf eens begint te filosoferen. Als je niet bereid om te sterven, begin er dan maar niet aan en dan zul je ook dergelijke posts blijven neerknallen. Anders gezegd, wat men toen zei is exact hetzelfde van wat men nu nog steeds zegt, eeuwige wijsheid heeft nu eenmaal de uiterst bizarre gewoonte om tijdloos te zijn. Wie vertrekt vanuit een literalistische visie over het begrip ‘religie’ is in hetzelfde bedje ziek dan diegenen die er commentaar op hebben, ‘religie’ gaat over ‘her-verbinden’, de vraag stelt zich natuurlijk met wie of wat? Je schreef het nochtans nog maar net, begin bij jezelf, wie is dat dan? Kan je dat omschrijven? 

      1. Het feit ligt daar; dat de planeet aarde, en hoogst waarschijnlijk vele planeten, (anderlingen is nu nog hypothese, planeten niet) een langdurig katalytisch, leven organiserend effect op materie had, door een combinatie van voorhanden zijnde stoffen, en de daarvoor gunstige omstandigheden op en onder het oppervlak.

         

        De conclusie die elk zuiver objectief geïnformeerd, (echte wetenschap hanteert uitsluitend objectieve bewijzen) intelligent wezen daaruit zou moeten trekken is; dat wij als mensen bewust, in een geschikte functionerende vorm, (voorwaarde voor bewustzijn) bestaan uit georganiseerde dode stoffen. Met andere woorden; die stoffen zijn nog steeds dood, maar het organiserende fysieke lichaam in werking, geeft ons als soort het leven en bewustzijn. Objectief bekeken kun je daarom spreken van het feit; dat we onsterfelijk zijn, omdat we niet werkelijk leven als verzameling stoffen, maar een proces ondergaan dat het bewustzijn met zich meeneemt als stoffelijk organisme. Leven is dus slechts een functionerende vorm, bewustzijn is dan weer gekoppeld aan een zich daarvoor evolutionair ontwikkeld, geschikte fysieke soortvorm.

         

        Als zeventien jarige moest ik rondlopen met dergelijke, volledig geïsoleerd ontwikkelde conclusies, puur gebaseerd op de wetenschappelijke werken die beschikbaar waren. Niet wetende met wie ik daarover kon praten zonder mogelijk voor gek te worden verklaard, moest ik zelf objectief op zoek naar wat waar is en wat niet. Ik kom uit een drukkers familie, zowel mijn grootvader, als mijn vader waren drukkers, boeken in overvloed thuis. Toch bevatten deze niet de antwoorden op vragen die ik mijzelf stelde, als gevolg van het lezen van juist deze boeken. Zowel mijn grootvader als mijn vader gaven mij destijds de raad, leer eerst objectief te denken, voordat jij überhaupt filosofische werken gaat lezen. De opgegeven redenen daarvoor waren ook aannemelijk voor mij. De mogelijkheid bestaat dat men zonder voorbereiding, onvoldoende kritisch, ongemerkt het gedachtengoed overneemt van filosofen, en daarmee slechts denkt wat zij denken of dachten, in hun tijdstroom. Het resultaat is dan indoctrinatie. Tijd en plaatselijke omgevings factoren; (cultuur en religie, bijvoorbeeld) beïnvloedden ten alle tijden al het beeld, van waaruit filosofen hun omgevings ervaringen, en als voor hun waar bevonden conclusies beschreven. Beide gerespecteerde heren hadden de tweede wereldoorlog meegemaakt. Een oorlog die immers het resultaat was van een geïsoleerde, van zichzelf overtuigde krankzinnige. Een totale sociopathisch ongekende maniak, die daarom alles wat hij las en zag, vanuit die positie uitwerkte tot een waanzinnige massa doctrine. Die waarschuwing nam ik ter harte. Ik besloot eerst zelf te leren denken, voordat ik het gedachtengoed van welke filosoof dan ook tot mij zou nemen. De filosofie achter welke religie dan ook, hoort daar absoluut bij. Hoe suggestief getalenteerd wijsgerig deze zich dan ook aan jou opdringen, het zijn en blijven doctrinemeesters. Je staat niet op om je jezelf te herinneren, nadat hun filosofie deel is gaan uitmaken van jouw gedachten patronen, integendeel. Jij denkt dan wat zij denken. Zo werkt hun geraffineerd psychologisch in elkaar gezette opzet. Al wie zichzelf objectief kent, kent het al. Niet wie zichzelf denkt te kennen. De werkelijkheid wordt met aantoonbare, berekenbare, herhaalbare bewijzen gestaafd, bevestigd door de wetenschap. Serieuze wetenschapsfilosofen maken daar overigens dan wel deel van uit. Ik schat zeker niet onterecht in, mensen zoals Lukas dus.

         

        Wederom een geweldig artikel Lukas, mijn complimenten. ;)   

        1. Beste Antares, er bestaat geen filosofie achter een religie, dat is nu net wat het literalisme ervan maakt. Ware filosofen (niet te verwarren met wijsbegerigen) komen tot hetzelfde waar ze op verschillende manieren uiting aan geven, op zichzelf contextueel gebonden naargelang de situationele vervreemding van het zelf dat de zoektocht op zich voeding geeft. Papegaaienwerk is iets anders, mee eens.

        2. Dat is nog eens een bewering van jou. Dat zou inhouden; dat ware filosofen uit het verleden per definitie atheïst moesten zijn, terwijl de daarvoor benodigde, geldige informatie waarover de wetenschap destijds kon beschikken, geheel ontbrak. Ware filosofen zijn naar mijn beeld wetenschapsfilosofen. Zonder bewijs namen en nemen die geen absolute atheïstische stelling in, hooguit een agnostische. Als dat tenminste eerder geen levensgevaar opleverde van de zijde van de religie. Ik denk dat er wel degelijk ware filosofen met een demonstratief religieus tintje geweest zijn, en dat veel religieuze wijsbegerigen, (monniken) deel uitmaakten van hun trouwe gehoor. Dat was namelijk in opdracht van de kerk. Overigens is filosoferen onder ontwikkelde gezelschappen een aangename bezigheid. Ook zonder begeleiding van een (ware) filosoof kan dat, maar hier gebeurd dat helaas teveel met hiërarchische bedoelingen. Bedoelingen waarbij enkele wijsbegerigen het hardst kraaien om hun gelijk, hun pro wijs reputatie valt of staat ermee. Komt natuurlijk omdat het geen wijsgierigen zijn, die hun kennisbehoefte uitsluitend bevredigen met luisteren en lezen. Ook geen tijd hebben om zich bezig te houden met de nadrukkelijke manifestaties van anderen, met hun met mooie woordspelingen en protserige taal doorspekte, opgepoetste denkwijze.

           

          Mogelijk tot vannacht of morgen, ben uitgenodigd. ;)

    1. Ja Roeland, dat is duidelijk te zien wanneer we door het raam kijken. En dat horen we natuurlijk niet graag, vandaar de verwijzing naar die ‘schuld’. Oppervlakkig bekeken is het natuurlijk weer koren op de molen voor een meelijwekkende retoriek die ontdaan is van elke diepgang, wie het nuchter en genuanceerder bekijkt, zal mogen erkennen dat die ‘schuldvraag’ toch niet zo uit de lucht gegrepen is. En enkel deze stelling is vaak voldoende om de psychische afweermechanismen in volle glorie aan het werk te zien, ontkenning is troef in het land van gewetensloosheid.

  3. Nou, we zouden inderdaad een roofdier moeten zijn. Maar de meeste mensen zijn dat niet! Die zijn meer van de kudde-mentaliteit.

    Het leuke van Nietzsche vind ik juist dat hij korte metten maakt met de misvatting dat het slecht is om een roofdier te zijn.

    Overigens is een roofdier niet perse onaangenaam; Nietzsche schrijft hierover (Zur Genealogie der Moral, 2e essay, 10e paragraaf):

    “De ‘schuldeiser’ werd altijd precies zoveel menselijker als hij rijker werd; ten slotte is het zelfs het criterium voor zijn rijkdom, hoeveel benadeling hij kan verdragen zonder er onder te lijden. Men zou zich een [bewustzijn] kunnen voorstellen op grond waarvan zij zich de voornaamste luxe kan permitteren die er voor haar bestaat, – haar vijanden ongestraft te laten. ‘Wat heb ik uiteindelijk met mijn parasieten te maken?’ zou zij dan kunnen zeggen, ‘laat ze maar leven en gedijen: daar ben ik nog sterk genoeg voor!’… De gerechtigheid, die met ‘alles is betaalbaar, alles moet afbetaald worden’ begon, eindigt ermee door de vingers te zien en de insolventen te laten lopen, – zij eindigt zoals alle goede dingen op aarde met zichzelf te overwinnen. Deze zelfopheffing van de gerechtigheid: men weet met welke mooie naam zij zich tooit – genade; zij blijft, zoals vanzelf spreekt, het voorrecht van de machtigste, of beter, zijn aan gene zijde van het recht.

    1. Ja, mensen zijn parasieten, ze verplichten je om voor jezelf een plaats te veroveren waardoor je ze wel moet proberen te domineren en misleiden. In het andere geval zou je een vogel voor de kat zijn. En zo vergaat het de mensheid in de 21ste eeuw nog steeds, een dynamiek die zichzelf bekrachtigt en als wetenschappelijk overkomt aangezien zichzelf herhalend. Het zal nooit veranderen en het is altijd al zo geweest. Vervolgens komt de raad ‘zichzelf’ te overstijgen en mens te worden, hoezo? Ergo, we leven niet in een menswaardige wereld, nog lager dan de dierenwereld zelfs. Ik heb namelijk geen weet dat een meute Dalmatiërs aan de andere kant van de wereld een meute Maltesers gaat aanvallen, dergelijke zaken zijn exclusief voorbestemd voor het menselijke intellect, het laat toe er boeken over te schrijven en het nog eens over te doen. Genade? Schuld?    

        1. Comediant del arte, de wereld is meedogenloos en dat kan je niet verbloemen met wat melige spreukjes die slechts het gemis aan congruentie en moraliteit extra accentueren. En dat is net hetzelfde als 1+1=2, mensen vluchten zowaar verder dan het oneindige om toch maar niet te moeten erkennen dat we er als mensheid nog niet veel van bakken. Het is als zoeken naar oplossingen die kant en klaar op te tafel liggen en ze ook rustig laten liggen om voorts de macht te liefkozen als excuus. Alle rationaliseringen ten spijt, we offeren miljoenen mensenlevens om redenen die totaal ontdaan zijn van logisch boerenverstand, elke verwijzing hiernaar wordt krachtdadig tegengewerkt onder het mom dat we intellectuele wezens zijn, doch slechts kunstenaars in het verklaren waarom het ons maar niet lukt om iets menswaardigers te creëren. En dat is zelfs niet goedkoop, het schrijven van boeken over de teloorgang van het Regenwoud helpt niet langer, het zal blijven kreunen tot de laatste tak in boekvorm geschreven werd. En ja hoor, er is evolutie, het gaat van slecht zien naar totale blindheid en bijhorende ontkenning, ook dat is groei. Als de statistieken stijgen is het al voldoende om te denken dat we vooruitgang boeken. Oh God, help ons toch, help ons aub om het woord ethiek te verbannen uit de wereld, het is nog slechts een kapstok om intellectueel over te komen en het geweten te sussen, een soort van bezigheidstherapie die ons dan wel bezig houdt maar de therapie werkt voor geen meter. Wat rest is zelfbedrog, zegge en schrijven december 2013.  

        2. Het valt je moeilijk om te moeten erkennen dat mensen meedogenloze beesten zijn, de pijn aan het mensenhart is natuurlijk zwaar om dragen en dient gecamoufleerd te worden middels allerhande afweermechanismen. Het is oefenen in immuniteit waardoor mensen een schild om zich heen bouwen en vervreemden van elkaar en zichzelf. Naargelang de verstarring wordt het vervolgens zoeken naar meer menselijkheid, naar de herverbinding met zichzelf en anderen. En dat is wat Nietschze ook zei, het overstijgen of doorbreken van het pantser dat we in alle onwetendheid en angst hebben opgetrokken, het hervinden van de mens in het verhaal. En dat is wat religie wil zeggen in z’n zuivere vorm, het her-verbinden met dat wat we werkelijk zijn en niet het individu dat zichzelf gevangen heeft uit bescherming tegen het parasitaire ego dat de potentie tot groei eenzijdig vertaald in strikt materiële zin.    

        3. Je bent zo te zien hopeloos verstrikt geraakt in jouw eigen gedachten processen. Mensen zijn geen meedogenloze beesten, er zijn mensen die meedogenloze beesten zijn. Geen wonder dat je pessimist bent, en dat de boodschap die je uitdraagt slechts gevolgd wordt door clusters van mensen, die bij voorkeur een negatief beeld van de werkelijkheid ontwikkeld hebben, binnen dat wereldbeeld. Middels de moderne sociale interactiemogelijkheden, zijn mensen voortdurend bezig zelfbevestiging te verkrijgen van hun realiteitsbeelden. Zelfbevestiging door anderen is wat ons streven is, het is onze gezamenlijke drive tot überhaupt het aangaan van sociale interacties. We vormen zo vanzelf groepen, waarvan jullie als onderdeel hier, al een tijd tamelijk overdreven expressief naar voren proberen te treden. Het uitdragen van de negatieve boodschap die jullie voortdurend brengen, ondervindt automatisch weerstand van andersdenkenden zoals ikzelf, en de groep gelijkgestemden. Het streven van beide groepen is altijd gericht op het vermeerderen, en distribueren van het eigen beeld van de groep. Wat zo onontkoombaar altijd ten koste zal gaan van de bevestiging, waar beide of meerdere groepen naar zoeken. 1+1=2 natuurlijk, maar dan moet de verbindingsfactor + wel op reële gronden gebaseerd zijn. Het zijn die reële gronden, die uitsluitend gevonden kunnen worden bij de wetenschap. Niet bij religie, of de instabiele (beïnvloedbare) vrije gedachten in ons associatiespel.    

        4. Literalisme is al altijd lachwekkend geweest voor filosofen, wat Nietszche stelde is dat hij als gemanifesteerde tijdruimtelijke manifestatie onwaar was. Nietszche stelde bijvoorbeeld ‘God is dood’, het stukje dat hierna komt wordt natuurlijk vaak weggelaten waardoor hij verkeerd geciteerd wordt en dat met alle onnoziliteiten der mensheid in het kielzog. Waar je naar verwijst is de egotransverwarring waar we het hier over hebben, voor jezelf is het alweer een nieuwe vluchtweg om het niet te moeten hebben over de foltering van miljoenen mensen binnen tijd en ruimte. We kennen die spelletjes van het ego wel, vandaag is iedereen expert in alles en dat gaat goed tot het gaat over 1+1=2, acute aanvallen van amnesie overvallen ons dan als een tsunami, plattitudes als strohalmen, het verwisselen van contexten als degens waardoor de tragische absurditeit van de situatie niet enkel een logisch gevolg wordt maar ook de foltering van miljoenen vergoeilijkt wordt onder het mom dat we intellectuele wezens zijn. En het is niet zozeer dat de ratio faalt, het is gewoon niet weten hoe men die ratio moet gebruiken, gelegen in de onvolwassenheid waar Nietschze het dan over had. Wat een tragische afgang voor de mensheid in z’n totaliteit, water op Mars vinden is ondertussen een makkie maar een monetair probleempje oplossen, how how … dat natuurlijk niet. Antares, vertel ons eens welke psychische ziekte je in aanmerking wil nemen om zoiets onwaarschijnlijk absurds te kunnen verklaren? Volstaat gewoon ‘domheid’ niet of wil je er eerst 7000 boeken over raadplegen om tot dat eenvoudige besluit te komen? En waarom, om tijd te kopen misschien? Tja, 1+1=2, zeggen ze.     

        5. Voor je alweer de vlucht inzet ….
           
           
          Omdat Nietzsche rigoureus de aanval inzette op heersende ideeën – inclusief die van hemzelf – noemde hij zich de filosoof met de hamer. Beroemd is in dit verband zijn constatering dat God dood is (Die fröhliche Wissenschaft, §§ 108, 125 en 343). Meer in het bijzonder: de mens heeft God vermoord.

  4. Lukas: Het een sluit het ander niet uit. De meeste roofdieren (leeuwen en wolven bijv.) leven in groepen.
    Er zijn maar weinig roofdieren die solitair leven (sommige beren zijn daarvan een voorbeeld).
    Veel mensen die weinig te vertellen hebben (onder aan de hiërarchie staan) uiten hun gevoelens in bijv. alledaagse ruzies of door het doen van computerspelletjes waarin ze zich  even bovenaan de hiërarchie kunnen wanen. 
    De bovenstaande analyse geeft een wat onaangenaam beeld van de mens als de wil tot macht (de baas willen zijn) herleidt wordt tot de wil tot wreedheid. 
    En beste wereldverbeteraars dat is natuurlijk de reden dat er nooit een echt betere samenleving zal ontstaan. Na veel revoluties bleken de nieuwe machthebbers vaak minstens zo erg te zijn als de oude. Dit ondanks verheven idealen en mooie theorieën. De reden daarvoor is de aard van de mens. 
    Ook mooie technieken toepassen heeft niet zo heel veel zin, want hoe mooi de techniek ook is de mens blijft hetzelfde.
    Ik denk dat het goed is om de realiteit onder ogen te durven zien. De analyse van Nietzsche is wat dat betreft glashelder.
    Dit is de wereld zoals die is en daarmee zullen we het moeten doen :)

  5. De mens onder invloed van in die mens geïntegreerde technieken, kan diezelfde mens niet blijven. Het brein is dan veranderd; in het brein huist de geest als product daarvan. De som van brein en onwrikbaar logisch functionerende synthese, levert een ander product.

  6. Het wordt lijkt me erg moeilijk om alle ego gerichte en agressieve neigingen uit de menselijke hersenen te verwijderen. In dat geval is het eenvoudiger om de wereld te laten overnemen door tot welwillendheid geprogrammeerde machines.
    Overigens zal dat waarschijnlijk niet gebeuren, want wie programmeert de machines? Juist de mensen aan de top die misschien nog meer belust zijn op macht dan de rest. Dus een terminator legertje ligt dan voor de hand………..

    1. Ja Roeland, het ego kan groeien, wat wij in deze maatschapij doen is het ego vanuit onvolwassenheid trachten te vangen waarmee we cultiveren waar we zo’n angst voor hebben. Het gevolg is dat die groei gestagneerd wordt om vervolgens te besluiten dat egoïsme aan de basis ligt van alle problemen. Er is enkel de haast onwaarschijnlijke miskenning het menselijke groeipotentieel, op die manier kan je inderdaad eeuwen verder gaan zonder dat er ook maar iets van menswaardigheid in de wereld te bespeuren valt, slechts hier en daar iemand die het doorkrijgt maar dat zijn dan mensen van een andere planeet en zonder realiteitszin, zullen we zeggen. So, who’s fooling who? 

  7. Wellicht dat de mensen die het doorkrijgen zich minder snel voortplanten als degenen waar dat niet voor geldt. Vaak gaat het om ‘randfiguren’ die zich niet zo veel bezig houden met krijgen van zoveel mogelijk nageslacht.
    In dat geval zullen de genen en eigenschappen van die personen zich minder snel verspreiden. 

    1. Leuk idee, als goedheid via de genen overdraagbaar is, dan zal het op die manier zeker een beestachtige hel worden. Beetje hetzelfde als nu, er zijn er een aantal die naar een statistiek gapen en dan aan miljoenen komen verkondigen dat er geen geld genoeg is. De gapers noemen we economen en politiekers, de rest heeft geen verstand in het hoofd, denken ze. Het leven moet dan een derderangsfilm zijn, hoe kan je anders deze onwaarschijnlijke dwaasheden verklaren? Maar dat is ook goed nieuws, er moet dan elders nog leven zijn, een plaats waar men de hersenen wel gebruikt, nu nog zoeken waar ergens dat is.   

  8. Misschien zijn er wel veel meer mensen die nadenken over alles wat hier besproken wordt. Antares ik herken mezelf zeer in u ervaring. Ook in prosument. Wellicht vreemd, maar ik vond vaak troost bij sommige woorden van jullie en ik mag wensen dat jullie ook zo’n ervaring hebben gehad. Ondanks dat taal soms geen ruimte laat,omdat er slechts ruimte is voor een antwoord. Allen een goed jaar toe gewenst

    1. Achter elk wolkendek schijnt de zon. De denkers zijn er, er wordt zeker nagedacht, dat kost tijd, energie, vertrouwen en geduld. Een goed jaar voor jou en iedereen toegewenst. 

  9. We hebben lang hoop gekoesterd dat allerhande remedies ook tot uitvoering zouden gebracht kunnen worden, realisme is aan de orde om te besluiten dat de mensheid daar niet in lukt. Het valt zwaar voor een mens om deze niet arbitraire vaststelling te moeten accepteren, de uiterst pijnlijke confrontatie met deze waarheid laat ons op verschillende manieren reageren, van totale ontkenning, misplaatste romantiek, het elimineren van zowat alles dat hiernaar verwijst, aanvallen op de integriteit en veel meer andere psychische afweermechanismen die hiervoor in aanmerking komen. Het intellect ageert als een spartelend kind en accentueert hiermee duidelijk z’n tekortkomingen, een stervensproces waarbinnen geen tegenspraak geduldt wordt. In deze fase heerst er nog totaal onbegrip over wat de toekomst brengen kan, het sterven gaat tegelijkertijd gepaard met de barensweeën van een nieuwe menselijkheid, nog meer dan ooit is het dan vastgrijpen aan strohalmen waarvan men weet – zij het niet geheel bewust – dat ze geen soelaas meer bieden. Een ethische upgrade is aan de orde maar dat wordt met alle machtsmiddelen tegengewerkt door diegenen die dachten dat het beter zou zijn om hun medemensen belachelijk te maken, te domineren, te kleineren en alle belangrijke informatie uit het daglicht weg te houden. Aan charlatans is er nog nooit een gebrek geweest, wees en blijf alert, lieve mensen. Het onderzoek werpt z’n vruchten af, er werd voor gewaarschuwd nochtans. We hebben de mensheid gedood, Nietzsche.  

  10. De volwassen lezer kan deze dialoog nader toetsen aan de dynamiek die hiervoor in aanmerking, dit is hier bij Visionair reeds voldoende toegelicht, zie vooral de ‘progressie’ van sommigen. De lezer hoeft gewoon de test eens te doen, werkt altijd.
     

    1. Zo zie je maar hoe weinig inhoudelijk men op iets reageert, dat is deel van het onderzoek. Negeer gewoon alles en blijf elkaar afslachten, noem vervolgens jezelf volwassen. De foltering van miljoenen mensen is dan een normale zaak, ook Nietzsches aanbeveling is dan makkelijk te begrijpen. Doe zo verder Antares, het is leerzaam voor de volwassen lezer.

      1. Nee, terug kijkend hoe jij voortdurend niet inhoudelijk, off topic, vaag om zaken heen draait met kromme zinsverbanden en woordgebruik, dat is pas leerzaam. Je werkt als een constant kibbelende stoorzender hier, mensen blijven zo weg. Het leest onaangenaam en gaat volkomen aan de realiteit voorbij. Er is rekening gehouden met jouw handicap, alleen daarom schrijf je nog hier. Ik laat een definitieve beslissing aan hoofdredacteur Germen over, maar jouw antireclame voor visionair verwijder ik vanaf nu geheel.

  11. Inderdaad, onze lezers blootstellen aan je uitingen valt niet anders te kwalificeren dan als mensonwaardig. Ik zal je geschriftje forwarden aan Antares, maar het lijt me sterk dat hij er erg van onder d indruk zal zijn.

    1. Heb die rommel ontvangen, en nee, ben beslist niet onder de indruk. Tevens een dringend tegenbericht verstuurd.

       

      Met vriendelijke groeten van antares, en prettige jaarwisseling voor jou en alle anderen hier bij visionair.

    1. Visionair is absoluut geen verlengstuk van jouw opdrachtgevers. Ik heb de onnodig conflictueuze opmerkingen en reacties verwijderd. Nu maar hopen dat mensen beter gaan nadenken voordat ze hier hun onzin proberen te plaatsen.

  12. Voor iedere bezoeker in 2014 een visionair cadeautje, in de vorm van een beleefdheidsgarantie. Hoe werkt het:

     

    Er is publieke ruimte gereserveerd, (stok achter de deur) speciaal voor zich onbeleefd, of asociaal gedragende personen. Kritiek op elkaar dient zich af te spelen op niveau, en niet onder de gordel. Aanhoudende pesterij en onbeleefdheid jegens personen, wordt afgestraft met het ontzeggen van toegang voor één of meerdere dagen, tot zelfs weken, of desnoods voorgoed. Kritiek in de vorm van humor moeten altijd kunnen, maar maak elkaar geen blijvend onderwerp van spot.

     

    Wie zitten er in het straf hokje denken jullie? ;)

  13. Nadeel van Nietzsche,hij heeft zoveel geschreven dat iedereen wel iets van hem kan gebruiken. Hij schreef voor iedereen en niemand in het bijzonder. Maar onbeleefd en asociaal?

    1. Jij vindt van niet? Ik vind hem vaak erg grof gebekt, vooral in de meer polemische werken (also sprach zarathustra bijvoorbeeld…). Maar zelfs in Zur Genealogie der Moral is hij behoorlijk grof, zowel over christendom (‘de grootste ziekte van de mensheid’) als over andere filosofische stromingen.
       

    2. Misschien omdat hij de laatste 10 jaar van z’n leven krankzinnig werd, maar hij is niet meer in staat om te reageren.
      Dus hoeft hij niet het straf hokje in.
      Of misschien omdat hij wars van medelijden was.

      1. Inderdaad Bemoeier, Nietzsche zit dan ook niet in het strafhokje, prosument wel degelijk. Hij kan z’n excuses maken voor de grove persoonlijke opmerkingen die hier nog niet eens te lezen waren, omdat ik ze al verwijderde voor dat kon. Biedt hij zijn excuses aan, dan kunnen de redactieleden dat wel lezen, en worden ze later ook geplaatst. Doet hij dat niet, dan verschijnt hij nooit meer. Ik niet alleen, heb er schoon genoeg van om dag en nacht op de loer te liggen, omdat iemand het nodig vindt om anderen te kwetsen. Geloof me, je wilt niet weten wat er soms binnenkomt. Vandaar dus het strafhokje, waar mensen de gevolgen van soms krankjoreme beledigingen kunnen overdenken, zonder dat anderen deze hoeven te lezen.   

  14. Natuurlijk is Nietzsche schrikken,toen ik hem voor het eerst las dacht ik,zo zo, zo werd er dus over mensen gedacht. Maar dat hij nieuwe gedachtes had kan niemand ontkennen. De meningen over hem zijn verdeeld.

    En zeer jammer dat er zoveel nare meningen binnen komen,dat vervuilt een gesprek. Toch is het goed om geheel andere meningen te horen,te lezen.

    1. Ach merkloos, Nietzsche heeft ooit in de verzameling boeken gestaan, die mijn tweede vrouw en ik samen hadden. Het waren twee gebonden versies, die naast elkaar zijn afbeelding vormden. Niets van wat hij schreef heeft een blijvende indruk op mij gemaakt. Mijn toenmalige vrouw en ik lazen in die tijd “Spiegel van de ziel” geschreven door Douglas Hofstadter en Daniel C Dennet, meerdere werken van Olivier Sacks, Bertrand Russel, Jostein van Gaardens “De wereld van Sofie” en ga zo maar door. We moeten echter naar de moderne wereld van nu, en die vindt je niet in materiaal van toen.

Laat een reactie achter