Zijn dit beach bums of welgestelde toeristen die van een dure strandvakantie genieten? Ze ervaren hetzelfde.

Kan de economie voor eeuwig door blijven groeien?

Volgens sommigen, bijvoorbeeld Cassandra Club, kan de economie niet door blijven groeien. Op een gegeven moment komt er een maximale hoeveelheid welvaart, omdat de hulpbronnen van deze aarde maar beperkt zijn, Maar volgt het eerste wel uit het tweede?

Zijn dit beach bums of welgestelde toeristen die van een dure strandvakantie genieten? Ze ervaren hetzelfde.
Zijn dit beach bums of welgestelde overwerkte toeristen die van een dure strandvakantie genieten? Ze ervaren hetzelfde.

De aarde is een gesloten systeem, dus grenzen aan de groei
We leven op een middelgrote aardachtige planeet, die om een gele dwergster draait. Een enkele asteroïde daargelaten, worden er nauwelijks atomen van en naar de aarde getransporteerd. De aarde is in ieder geval wat materie betreft dus een  gesloten systeem. In een gesloten systeem zijn er per definitie grenzen aan de groei. De hoeveelheid aardoppervlak blijft gelijk – al kunnen we de zee nog wat benutten. Ook de hoeveelheid zeldzame metalen en nuttige elementen blijft gelijk. Echter, we leven in een globaal economisch systeem dat elk jaar maar groeit. De energieconsumptie stijgt vrijwel elk jaar. Kan dit goed blijven gaan? Hiervoor zullen we kijken naar alle bronnen van essentiële ingrediënten die nodig zijn om de economie te laten draaien.

De voornaamste bronnen van grondstoffen
De wereldeconomie is een kringloop, waarin grondstoffen, energie en arbeid uiteindelijk worden omgezet in afval. Het ligt dus voor de hand afval te gebruiken als bron voor grondstoffen. Dat gebeurt de laatste tijd gelukkig ook steeds meer. De belangrijkste bronnen voor grondstoffen zijn landbouw (inclusief visserij, die beter als roofbouw kan worden gezien) en mijnbouwproducten. Landbouw vereist veel landoppervlak (naast meststoffen en water). De hoeveelheid grond voor landbouw is eindig. Zeker de hoeveelheid makkelijk te bebouwen grond. Kwantitatief is er dus een bovengrens aan de landbouwproductie, tenzij de landbouw ondergronds gaat of voedsel synthetisch wordt bereid. In dat geval is er extra vrije energie nodig.

Metalen en dergelijke worden uit gesteente gewonnen. De bijna honderd natuurlijke elementen zijn niet gelijkmatig over de aardkorst verdeeld. Als een bepaald erts op een plaats veel voorkomt, is dat een interessante plek voor mijnbouw. Het aantal plekken waar rijke, makkelijk winbaar ertsen te vinden zijn is maar beperkt, maar in principe is elk element uit elk gesteente (of zelfs uit zeewater) te winnen, als er maar voldoende vrije energie in wordt gestopt.

Is er genoeg energie?
Letterlijk alles wat er in de economie gebeurt is te interpreteren als het schuiven met energie. Atomen zijn immers onvernietigbaar, het is de ordening van de atomen die verandert. Hoe meer er in de economie gebeurt, hoe meer energie wordt besteed. Wordt energie schaars, dan worden heel veel bronnen van grondstoffen niet meer interessant. Dat geldt ook voor heel veel economische activiteiten. Daarentegen worden alternatieven die veel minder energie kosten juist wel heel interessant. Een energiecrisis is dus bijvoorbeeld een zegen voor fietsenmakers, Nederlandse vakantieparken of mensen die huizen isoleren. Nu aardolie steeds moeilijker te winnen wordt en men de alternatieven heeft laten verslonzen, dreigt inderdaad een energiecrisis. Deze zal echter van tijdelijke aard zijn. De hoeveelheid zonnestraling is zo groot, dat met efficiënte zonnepanelen en voldoende windmolens een land als Nederland in principe geheel zelfvoorzienend in energie kan worden. En dan is er nog ruimte voor groei. Veel groei.

De zon zendt in een half jaar meer energie naar de aarde dan uit alle fossiele energiebronnen tegelijk ooit gehaald kan worden.
De zon zendt in een half jaar meer energie naar de aarde dan uit alle niet duurzame energiebronnen (olie, kolen, aardgas en uranium) tegelijk ooit gehaald kan worden.
Toch eeuwig groeien
Apparaten worden steeds zuiniger. Een extreem voorbeeld zijn computers, waar het energieverbruik sinds de Tweede Wereldoorlog zeker een factor miljoen van is gedaald. Naar verwachting wordt dat nog meer, computers kunnen in theorie een miljoen maal zuiniger worden dan nu. In de virtuele wereld kan de economie dus in principe nog onbeperkt groeien. De aarde vangt slechts een schijntje op van alle zonnestraling. Datacentra waarin deze virtuele economie is ondergebracht kunnen dus heel gemakkelijk in een baan om de zon worden gebracht. Ook andere apparaten, ons huis incluis, worden steeds zuiniger.
Eigenlijk is er maar één beperkende factor waar we ons echt zorgen over moeten maken. Het steeds groter wordende gebrek aan fantasie.

Ook is status en aanzien per definitie schaars. Er zijn maar weinig mensen die de onderste plaats in de pikorde willen innemen. Misschien kunnen we dit oplossen door trouwe, gehoorzame kunstmatige intelligenties te scheppen.

Wat zeg je? Die zijn er al?

Woef!

12 gedachten over “Kan de economie voor eeuwig door blijven groeien?”

  1. Nee, niets groeit voor eeuwig. Er zijn altijd limiterende factoren. Daar waar China en Indie en straks Africa nog jaren vette jaren tegemoet gaan (vet is niet per definitie goed), zijn de Westerse landen over de top (import goedkope goederen/diensten uit opkomende landen, vergrijzing, te hoge schulden, minder mogelijkheden arme landen uit te buiten). Omdat de huidige economie zo afhankelijk is van groei doordat verwachte groei alvast verkocht wordt (pyramide systeem), gaan de Westerse landen flinke klappen krijgen. Als we ons kunnen neerleggen bij een iets mindere luxe leven met lichte krimp van de economie, kunnen we nog generaties lang een goed leven hebben. Maar dat vraagt een heel grote mentaliteitsverandering waar we nu al mee moeten beginnen.
    Ik zie wel al maatregelen die de burger in luxe beperken (en dat zal ook moeten), maar heb nog niet het gevoel dat dit ook gebeurt waar met het grote geld geschoven wordt. Banken en pensioenfondsen worden wel verplicht grotere reserves te handhaven, maar de manier van werken (en denken) verandert volgens mij nog niet.
    Voor de Vereinigde Staten en enkele Europeese landen heb ik absoluut geen hoop, en dat zal ons ook een een knauw geven.

    1. Dit hoofdartikel noemt men ook wel eens “wensdenk filosoferen”. Raar dat ik het juist duister inzie voor Afrika en in mindere mate voor China dat nog maar moet zien dat het ons welvaart niveau bereikt. Afrika heeft dan wel een jongere bevolking maar die is slecht ontwikkeld. De bevolkingsgroei is er veel te hoog en men zit tot over de oren in de problemen en dat wordt alleen maar erger. Een groot gedeelte van Afrika is trouwens woestijn. China is nu stabiel, maar dat zou wel eens kunnen veranderen. Dat land gebruikt ook al veel zeldzame delfstoffen en energie en daar is juist een eind aan. Nee Europa is zo gek nog niet,maar het zal maatregelen moeten nemen om zijn welvaart overeind te houden. Wat de schrijver van dit hoofdartikel denkt over alternatieve energiebronnen, is met een roze zonnebril bekeken, maar je kunt niet anders verwachten in een land waar kernenergie als politiek “on”woord wordt gebezigd en er aan eenzijdige groene opinie vorming wordt gedaan. Voorlopig draait Europa toch wel op 99% fossiele energie en wat kerncentrales, tot het op is. Windmolens en zonnecellen spelen ondanks de enorme stroomprijsverhogende effecten nog maar een verwaarloosbare rol in de algemene energie voorziening . Mogelijk is dat de Chinezen eerder veel kerncentrales zullen bijbouwen dan in Europa( op Rusland na dat ook nucleair druk bezig is). Helaas zal Europa na over gegaan te zijn op een reuze windenergiepark en een reuze zonnecollector, failliet zijn gegaan aan de bouwkosten en de geringe prestaties van die energiebronnen. Groene politici denken de kosten van deze parken te kunnen financieren door het bijdrukken van geld als een soort “quantitave easing for green technology” en het als ze dat willen doorzetten zal dat wel moeten want onze normale inkomsten bronnen door export van hightech producten wordt al over genomen door de Chinezen en dat wordt met het jaar slechter naarmate onze concurrentie positie verslechterd door de dure alternatieve stroombronnen . Wat schrijver hierboven denkt, van een “beetje” minder luxe, zou hem in realiteit hard op zijn maag vallen: afschaffing van alle recreatieve en eigen personenwagens en overvol openbaar vervoer, slechter voedsel, geen buitenlandse vlieg vakanties, slechtere medische voorzieningen en algemene armoede, een fiets als luxe, onze steden vuiler en lelijker, weer veel fysieke arbeid om te doen, dus wel veel werk, maar niet zo leuk werk als vroeger achter een computerschermpje. Een beetje meer Noord-Korea dus. Charleroi in Wallonië in België laat alvast een beetje zien hoe onze steden er dan gaan uitzien. Een tiental grote kerncentrales in plaats van al die flut horizonvervuilende windmolens en hun noodzakelijke hoogspanningslijnen zou een dergelijke economische niet nodig maken, maar onze jongens en meisjes kunnen niet slapen met de gedachte dat er wel eens wat straling zou kunnen ontsnappen. Door de doordrenging van onze massamedia met technologisch en wetenschappelijk slecht onderlegde groene journalisten, wordt ook de minste straling van apocalyptische connotaties voorzien. Dat hebben we aan de berichtgeving over de ramp in Japan gezien waar ondanks dat er aan de KERNRAMP ten gevolge van een natuurramp met 15000 doden door verdrinking nog maar zeer weinig mensen aan straling zijn doodgegaan; maar over straling ,iets dat je wel makkelijk kan meten, maar niet kan zien of ruiken, daar kun je alles bij vertellen. En het algemene ontwikkeling peil van de Nederlander op dat gebied neemt snel af, mede omdat elk boekje, dat positief of populair wetenschappelijk schreef over kernenergie, in de jaren negentig op heimelijke wijze uit onze openbare bibliotheken verdween als onpasselijke, politiek incorrecte literatuur en op de geheime groene index werd geplaatst. Daarnaast werden bèta wetenschappers bijna immoreel verklaard, door de moderne politieke social engineer, zodat er steeds minder mensen technologische zaken als stralingsrisico kunnen kwantificeren. Veel werd bereikt in deze door de sociale status van ingenieurs en bèta’s omlaag te manipuleren. De jeugd moet het tegenwoordig doen met propaganda kwaliteit voorlichtingsmateriaal over straling en kernenergie in de stads- en schoolbibliotheken.

      1. je beschrijft de gevolgen. Maar wat te doen om er het beste van te maken?
        Er zit hier nog genoeg kapitaal en know how om het nog generaties goed te hebben, als we onze denkwijze veranderen. Als we het kunnen uitzingen tot andere economieen over hun top zijn redden we het wel. Die nieuwe economieen gaan harder dan de onze en zullen ook sneller uitgebrand zijn.
        Voor Afrika zie ik voorlopig ook geen bloei, maar over een paar generaties wel. De Chinezen zullen de technologie daar op poten zetten en later zullen de Afrikanen hier de vruchten van plukken.

  2. Wat ik hier proef is, dat we ons eerste levensbehoefte vergeten zijn en alleen maar bezig zijn met zoveel mogelijk materialistische hebbedingen willen hebben, terwijl onze gezondheid/voedsel de eerste prioriteit is en de tweede huisvesting, maar deze hebben we ingeruild voor zoveel mogelijk geld verdienen en willen bezitten. We praten over alternatieve energie zoals windmolens en zonnepanelen, maar deze energie vormen zijn geen alternatieven, want ze komen erbij en niet in de plaats van. Alle energie vormen die we nu benutten gebruiken we maar eenmalig, terwijl deze ook omkeerbaar is en oneindig bruikbaar is, maar dit wordt angstvallig geheim gehouden omdat dit ten koste gaat van de vele winsten op energie. Dat de mens steeds dommer wordt (gehouden) kun je aan alles zien. We produceren veel te veel en gooien snel iets weg wat nog goed is, onze huizen en vervoersmiddelen zijn alle op een energieverspillende methode gemaakt, bijna al ons voedsel en levensomstandigheden hebben we vergiftigd door onnatuurlijke chemische toevoegingen en elektromagnetische stralingen, zoals alle elektrische apparaten en draadloze apparatuur. Kortom we vernietigen in een rap tempo niet alleen de aarde, maar ook alles inclusief ons zelf. En wat doen we eraan “niets” we willen nog steeds meer van alles en geven liefst de ander de schuld van dit alles. Denk nu eens zelf na i.p.v. de andere napraten en ga bij je zelf na of je alles wat je nu hebt verzamelt wel zo nodig hebt om te (over)leven.

  3. niets groeit onafgebroken in rechte lijn…de geschiedenis toont dat aan en zo kan die lijn van verleden en heden ook naar de toekomst worden getrokken. Dat niet willen inzien, getuigt niet van gebrek aan fantasie, maar van realiteitszin.

    Laat ik een andere parallel trekken: oorlogen komen en gaan…er is altijd licht ah eind vd tunnel…maar niet voor iedereen!
    Misschien kennen we ooit veel betere tijden dan dat zich ooit in de geschiedenis vd mensheid heeft voorgedaan, maar het weg er naar toe is niet zonder hobbels en verwar ‘beren’ niet met realistische obstakels.

  4. De aarde is beperkt en alleen geschikt om op te wonen evenals andere grote rotsplaneten.
    Voor de industrie is deze nagenoeg ongeschikt.
    Ik zie als een oplossing om kernenergie op de maan of een grote asteroïde op te wekken. Ook ons radioactieve afval dumpen op een waardeloze planeet als Venus is denk ik de beste optie. Zo’n planeet kan mooi als een grote vuilnisbelt of vuil verbrandingsoven worden gebruikt. Wat ze nu doen is verkeerd. De economie kan alleen groeien als de mens blijft vermenigvuldigen en expanderen. Op aarde is hier te weinig ruimte voor. Er zit niets op dan uitwijken naar plaatsen als Mars en andere zonnestelsels. Hiervoor moeten er wel eerst een heleboel overheidsregeltjes/verdragen geschrapt worden. En ze moeten wel enige risico durven te nemen. Wat is er beter? De levens van een paar mensen die omkomen door een ongeluk in de ruimte, of de hele mensheid doordat niemand die risico’s durfde te nemen?

  5. Stel dat er slimmere wezens zouden zijn ergens buiten hetgeen wij kunnen waarnemen.
    Stel dat die wezens zoveel slimmer zijn dan de mens als bijvoorbeeld een varken. Stel dat een van die wezens de opdracht krijgt eens te kijken hoe het op aarde is met de natuurlijke evenwichtsprocessen om zonodig in te grijpen.

    Ik hoop dat in dat geval er dan nog ergens een plekje is buiten de aarde waar we het overschot aan mensen heen kunnen brengen. Ook hoop ik dat die wezens niet dezelfde aanpak voor de mensheid heeft als wij voor ons eigen dieren en planten hebben als zij een plaag dreigen te gaan vormen.

    Waar blijft het besef dat de mensheid zelf de plaag is geworden? Een rattenplaag stopt als het eten op is. Uitgaan van economische groei tot het oneindige stopt zo ook uiteindelijk ook vanzelf. Vraag is of de mens zijn slimheid wil gebruiken om dit niet zover te laten komen.

    Ik heb het gevoel dat die paar bosjesmensen die een zijn met de natuur, in feite de echte menselijke beschaving is geworden.

  6. Voorlopig blijft de economie,op wereldschaal gezien, nog wel even doorgroeien. Wat wel zal veranderen is dat de euro en us gecentreerde visie als maatstaf zal verdwijnen naarmate de Aziatische economieën het stokje overnemen van het westen. Overigens houd dit niet in dat deze groei-economieën een soort economische oorlogsvoering kunnen ontketenen om werelddominantie te bereiken. China en India zullen nooit in staat zijn om hun wil (volledig) op te leggen aan de voorheen dominante westerse economie, alleen al omdat de wereldeconomie een onderling afhankelijk netwerk is geworden. Al te grote verschillen in een werelddeel heeft direct negatieve gevolgen op het hele systeem. Als bv Europa wegzakt als klant voor de chinezen zullen ze in China ook de broekriem moeten aanhalen.

  7. Zolang de wereldbevolking blijft groeien zoals in de afgelopen decennia en er geen grote rampen / tegenvallers zijn zal de totale wereld economie blijven groeien.
    Dat wil niet zeggen dat onze economie of de europese dat ook blijft doen, wij krijgen hier (mijn mening) een aantal gevoelige tikken dankzij de euroforie van de euro en alles tegenvallers die daar het gevolg van zijn. Desondanks wordt de EU gewoon verder uitgebreid…. Goed bezig hoor, not…

  8. Ik heb zelf ook de visualisatie gehad dat mensen uit Europa steeds hoger in de pikorde komen, en dat steeds meer mensen in de welvarende wereld zullen gaan leven van inkomstengeneratoren, terwijl het werk wordt gedaan door arbeiders uit derde wereld landen. Als die tendens doorgaat kan het inderdaad zo zijn dat alle mensen op den duur zullen leven van inkomstengeneratoren of dat in het beste geval deze niet meer nodig zijn. Uiteindelijk zullen dieren gaan verder evolueren naar eigentijdse arbeiders, alhoewel, zo dierenarbeid bestaat al lang. Denk maar een paarden en olifanten. Uiteindelijk denk ik dat de technologie onze dienaar is en moet blijven. We moeten als mens ons dus blijven ontwikkelen, ook op spiritueel en menselijk vlak om niet aan de grillen van de technologie behoeften ten onder te gaan.

  9. Vraag: Kan de economie voor eeuwig door blijven groeien?

    Zolang er mensen zijn zal er ook altijd een vorm van een economie zijn. Het is eigenlijk de vraag waarom de economie zou moeten blijven groeien? De belangrijkste reden lijkt voortbestaan te zijn. Het zorgt voor competitie en wedijver wat voor een diersoort van groot belang is om geprikkeld te blijven om te kunnen overleven.

    Zoals wel erg duidelijk is geworden is economische groei binnen het huidig financieel-economisch systeem niet voor eeuwig mogelijk. Dus antwoord op deze: Ja, maar niet binnen dit huidig systeem. Er zal een nieuw financieel-economisch systeem moeten komen waar ook onze hele maatschappelijke ordening en organisatie op zal moeten worden ingericht. Wat we nu meemaken is een crisis van het huidig systeem en de transformatie naar een nieuw systeem en maatschappelijke ordening. Het college van Herman Wijffels op Lowlands verwoordt dit erg goed.

Laat een reactie achter