Meer dan twee miljard jaar geleden sloeg een tot dan toe onopvallende levensvorm toe. De Grote Oxidatie. Het nieuwe organisme vermenigvuldigde zich razend snel. En pompte de lucht vol met een giftig, uiterst agressief gas. Dioxygenium. 99% van het leven had weinig verweer. Zelfs zijzelf legden het loodje. Maar dat was nog niet alles. Want tot overmaat van ramp sloeg het ijs toe. En dat wereldwijd. Ook nu nog zijn er stille getuigen van deze enorme ramp. Zie de video.
De Grote Oxidatie: zuurstof als gifgas
“Dioxygenium” is de chemische naam voor zuurstof, O2. Zuurstof is inderdaad erg giftig. Ons lichaam moet de nodige moeite doen om de schade door zuurstof te herstellen. En gelukkig lukt dat nu erg goed. Maar pas na miljoenen jaren evolutie. Dat dan weer wel. Maar ook nu nog zijn er bacteriën die heel slecht tegen zuurstof kunnen. Deze vinden we in meertjes zonder zuurstof. Of bodems en diepe rotslagen. En rond hete bronnen in de diepzee. Miljarden jaren geleden vormden zij de norm. Ook onze cellen stammen uit deze tijd.
Mitochondrieën zijn de verre nakomelingen van zuurstof ademende bacteriën. Deze kozen voor een bestaan binnen dierlijke cellen. En dankzij hen kunnen onze cellen zuurstof overleven. En meer dan dat. Want dankzij zuurstof halen wij tien keer zoveel energie per gram uit koolhydraten. Waardoor we vele malen actiever dan een lintworm zijn. Of, een Henneguya zschokkei parasiet. Dat is het enige bekende dier zonder mitochondrieën.
Tenslotte kon het leven de stap naar cellen met een celkern maken. En naar meercellige organismen. Dit, dankzij het nieuwe milieu met veel zuurstof. Zo denken biologen. Al duurde dit lang. Pas een miljard jaar na de Grote Oxidatie vond de Grote Symbiose plaats. En daarmee het potentiële begin van meercellig leven.