Geldcreatie, de kip met gouden eieren voor de bankensector

Een van de meest centrale actoren in het huidige financiële systeem zijn de banken. Banken hebben het unieke recht in onze economie om geld te mogen creëren. Bakkers bakken brood, bouwvakkers bouwen huizen en banken creëren geld, ieder zijn bedrijfsmodel. Hoe werkt dit systeem van geldcreatie precies?

Hoe maken bankiers geld uit het niets?
Het is wellicht het handigst om dit te illustreren met een voorbeeld.
Als er een hypotheek van 200.000 euro wordt afgesloten voor een  huis, dan is het niet nodig dat de bank al dit geld heeft. De bank hoeft slechts 3% tot 10% van dit bedrag in reserve te houden om 200.000 euro te mogen uitlenen. De rest creëert de bank er zelf bij.
Als er wordt uitgegaan van de strengste norm, dan dient de bank 20.000 te houden in eigen reserves om er 180.000 euro bij te mogen creëren uit het niets. (Tegen 6000 euro eigen reserves om er 194.000 euro bij te mogen creëren in het meest soepele geval.)
In de pratktijk heeft een bank 200.000 Euro en leent hier 180.000 op uit. Dit geld komt vervolgens via een ander privepersoon of via een lening van een andere bank terug naar de bank, de bank mag hier dan weer 90% van uitlenen,  162,000 euro dus, dit geld wordt weer bij de bank gestald en de bank mag hier weer 90% van uitlenen, 145,800 etc. Zo kan een bank dus met een beginbedrag van 200.000 uiteindelijk dus een enorm veel groter bedrag op uitlenen omdat het maar een heel klein gedeelte aan reserves hoeft aan te houden en zo dus dezelfde euro 10 tot 33 maal uit mag lenen.  Via deze methode schept de bank dus geld via het mechansime van het verlenen van leningen in de vorm van schulden aan mensen. Als we dit begrijpen is het ook niet zo raar dat een bank vrij snel failliet gaat als meerdere mensen hun geld komen claimen, simpelweg omdat ze je Euro aan heel veel mensen verschillende keren hebben uitgeleend. Het wordt pas echt duidelijk hoe interessant dit unieke bedrijfsmodel is, als men beseft dat de bank wel rente mag heffen over alle uitgeleende bedragen.

In een rekenvoorbeeld kunnen we stellen dat de bank een hypotheek uitgeeft van 200.000 euro tegen een rentepercentage van 5%. De hypotheek wordt over 30 jaar afbetaald door elke maand 1.075 euro af te lossen. Na deze 30 jaar heeft de bank ruim 185.000 euro aan rente binnengekregen over het uitgeleende bedrag. De persoon die de hypotheek afsloot heeft in totaal 200.000 plus 185.000 euro aan rentelasten betaald en heeft in totaal 385.000 euro voor de woning moeten betalen. De persoon heeft bijna twee keer zoveel voor het huis betaald dan de daadwerkelijke prijs. Raar maar waar, de bank heeft over 30 jaar tijd 185.000 euro kunnen verdienen door slechts 6.000 tot 20.000 euro in reserve te houden. Grote kans dat de bank meer aan het huis heeft verdient dan alle bouwmaterialen en arbeid bij elkaar die het heeft gekost om het te bouwen. En de bank kan bij een nieuwe eigenaar van het huis dit spel weer van voren af aan beginnen te spelen. Dit allemaal dankzij het zeer gunstige recht om geld te mogen creëren. Wellicht verklaart dit waarom mensen in het bankwezen over het algemeen prima verdienen en veel banken prachtige hoofdkantoren hebben in de duurste steden.

De banken de lusten, de belastingbetaler de lasten
Wat dit allemaal nog bijzonderder maakt is dat als een bank  onverhoopt toch mocht dreigen failliet te gaan, de kosten hiervan linksom of rechtsom bij de klanten en de belastingbetaler komen te liggen. Als de bank gered wordt door de overheid met belastinggeld dan draaien de belastingbetalers op voor de rekening. Mocht de overheid de bank zoals elk ander bedrijf wel daadwerkelijk failliet laten gaan dan worden de spaarders die geld bij deze bank hebben staan er de dupe van. Mocht de overheid echter garant staan voor het spaargeld dan komt het grootste deel van de rekening alsnog wederom bij de belastingbetaler terecht.

Geldcreatie en rente hierover vragen levert geld op zonder dat er daadwerkelijk iets van waarde in de maatschappij wordt gecreëerd. Geld verdienen is voor sommige sectoren zo wel heel gemakkelijk.

Voor verschillende landen is dit reden genoeg geweest om de banken, zeker wat betreft hypotheken, in handen van de overheid te houden (of weer terug te brengen) zodat de winsten naar de hele gemeenschap gaan. Dit lijkt gemakkelijk te rechtvaardigen aangezien de risico`s uiteindelijk ook altijd bij de gehele gemeenschap komen te liggen als het misgaat. Als je private banken het recht op geldcreatie geeft dan gaan de winsten naar enkele individuele personen terwijl eventuele schulden altijd gesocialiseerd zullen worden. Mensen die meer willen weten over geldcreatie en verschillende mogelijke economische systemen, kunnen terecht bij de eerdere artikelen die op deze site verschenen over de toekomst van onze economie. (deel 1 & deel 2)


60 gedachten over “Geldcreatie, de kip met gouden eieren voor de bankensector”

  1. Robbieknor@work

    Allemaal leuk en aardig maar als verkoper van een huis wil ik toch echt wel die 200.000 Euro hebben, niet 20.000 of 6.000. Waar komt dan dat verschil vandaan? Er zit een luchtje aan dit verhaal…

    1. Het luchtje zit niet aan het verhaal maar aan het feit dat banken een monopolie op dit recht hebben om zo geld uit de lucht te toveren. Bekijk voor meer informatie over hoe dit kan de documentaires in deel 1 van de toekomst van onze economie. Money as Debt met Nederlandse ondertiteling en ook Zeitgeist Addendum gaat er nog een keer goed op in. Dit recht is eigenlijk te absurd voor woorden maar ook wel nuttig geweest. Wat ik vooral heel raar vind is dat dit eigenlijk nooit grootschalig bekend is geweest en daar komt nu dankzij het internet heel rap verandering in. Het is eigenlijk te zot voor woorden dat een overheid dit toestaat. En het is eigenlijk ook te zot voor woorden dat wij als huizenbezitters dit altijd hebben gepikt van de banken.

      Een nog grotere grap hierop doorgeredeneerd is de hypotheekrente aftrek. Doordat mensen hun hypotheek van de belasting mogen aftrekken zijn veel mensen een duurdere lening aangegaan. Effectief heeft dit dus opgeleverd dat mensen meer geld aan de banken zijn gaan betalen aan hypotheek en dat dit bij de belastingen weg is gekomen. Door de hypotheekrente aftrek is dus eigenlijk nog een extra stroom geworden van gemeenschapsgeld naar private banken. Dat politici hier in zijn gestonken is te begrijpen. Enerzijds omdat deze kennis nu pas grootschaliger bekend wordt, anderzijds omdat politici graag na hun carriere bij financiele instellingen gaan werken. Denk aan Wouter Bos, Jan Peter Balkenende en ook Gerrit Zalm natuurlijk. Al deze mensen werken nu bij financiele instituten waar ze meer dan de balkenende norm verdienen. Als dit in Belgie zou gebeuren zouden we het land uitmaken voor bananenrepubliek. Hoe we het hier zouden moeten noemen weet ik niet, maar enige vorm van (onbewuste) belangenverstrengeling is hier wel aan de orde.

      Maar goed zolang wij het allemaal goed vinden, het onder onze ogen laten gebeuren zal er denk ik weinig veranderen. Het lijkt me alleen wel fair en raadzaam dat mensen zich eens echt gaan verdiepen in de mechanismen van geldcreatie, wie dit mogen doen, met toestemming van wie, wie hier de grootste vruchten van plukken en waarom deze kennis nergens in de Nederlandse schoolboeken te vinden is…

      Maar goed, if there was nothing wrong with the world, there wouldn`t be anything for us to do :-)

    2. jammer dat je nog niet begrijpt hoe het in elkaar zit,

      geld word uit het niets gemaakt door de banken en uitgeleend (in circulatie gebracht)
      dus AL het geld is SCHULD!!!!!
      daar bovenop moet er rente betaald worden wat niet bestaat

      ofwel zeg er is totaal 1000 euro in omloop in de samenleving (schuld)
      waar moet dan de rente vandaan komen als de 1000 terug betaald moet worden

  2. Deze materie is niet of nauwelijks bekend bij het grote publiek. Er valt denk ik nog heel veel aan voorlichting te doen.
    Waarschijnlijk kunnen 99% van de mensen zich bij het begrip geldcreatie niets voorstellen.

  3. hier een reken voorbeeld:
    ik breng € 1000 naar de bank.
    deze geeft mij dan een rente van bv 2%
    de wet geeft deze bank de mogelijkheid om 10x dit bedrag te verzinnen en uit te lenen.
    met het argument dat ze geld moeten verdienen rekenen ze 3%.
    resultaat:
    uitgaven 2% van € 1000 = € 20
    inkomsten 3% van €1000 = € 300
    hieruit begrijp je de bonussen en kantoorpanden

  4. Ik vindt het bijzonder grappig dat de mensen zich zo druk maken om het feit dat de banken geld creeeren als water en dat ze zogenaamd zichzelf daarmee verrijken. Alleen al in Nederland woren er jaarlijk 53 miljoen bankbiljetten vernietigd, dan spreek ik nog niet over de grote hoeveelheid aandelen, obligaties en andere waardemiddelen die er jaarlijks vernietigd worden omdat er talloze bedrijven failliet gaan. Nogmaals, ik schrijf hier niet over 53 miljoen euro aan bankbiljetten maar ik heb het over 53 miljoen bankbiljetten. Vanzelfsprekend verrijken banken zich, daar zijn het banken voor, bedenk wel…ze kunnen nooit genoeg bijdrukken om hun eigen failliesementen tegen te kunnen houden. Het enige waar banken werkelijk een monopolie in hebben is het feit dat elke nederlander, of beter gezegd, elke burger van elke willekeurige civilisatie dan ook een bankrekening nodig heeft om zijn rekeningen te kunnen betalen of de dagelijkse dingen te kunnen blijven doen die ze gewend zijn te doen vanaf hun geboorte. Banken hebben dus een monopolie op bankrekeningen. Voor degenen die een gruwelijke hekel hebben aan banken: Zeg met zijn allen je rekening op en ga gezamelijk naar 1 bank, geef die ene bank het totale monopolie en elke andere bank gaat failliet, daarna zeg je je rekening op bij die ene bank en we zijn weer terug in de middeleeuwen. Het is aan jullie de keuze of je weer op een paard en wagen wil zitten ipv een electrische auto.

  5. Barry ik denk dat je de kern van het probleem niet snapt. Het gaat hier niet over fysiek geld of aandelen. Bankbiljetten is alleen maar papier meer niet, dus dat geld gaat niet verloren zoals je lijkt te claimen in je reactie. Het gaat hier over een fundamenteel mechanisme in onze economie wat een hele kleine groep mensen een absurde hoeveelheid macht geeft. Het gaat hier over nummertjes in computers. En het feit dat banken maar 6000 euro hoeven te hebben om jouw 200.000 euro te mogen lenen in het meest extreme geval en jou daarvoor 185.000 Euro in rekening brengen over de 30 jaar dat je je hypotheek bij hen afbetaald. Waarom mag een bank dit wel doen en ik niet bijvoorbeeld? Nu antwoord je wellicht omdat banken weten wat ze doen en dit verantwoordelijk doen…. zie je de grap. Dit mechanisme is door banken volledig misbruikt en nu willen ze ons ook nog laten geloven dat de overheid hun geen extra regels zou mogen opleggen. De Nederlandse overheid is volslagen idioot dat ze dit toestaan. Deze hele sector produceert helemaal niets van echte waarde maar parasiteert door de rente die ze vragen als een gek op de hele economie. Huizen zijn eigenlijk twee keer zo duur als ze zouden hoeven zijn door dit mechanisme. Banken verdienen 185.000 euro aan een huis waar ze niets voor gedaan hebben behalve eenmalig een hypotheekakte op hebben hoeven stellen. Dat is misschien een middagje werk? Mocht ik mijn hypotheek niet betalen verlies ik mijn huis maar als de bank failliet gaat dan draait de belastingbetaler voor de kosten op…

    Ik hoop dat dit de boel nog wat verheldert. Het gaat hier dus om een fundamenteel mechanisme in ons organisatiemodel wat in mijn opinie volledig van de gekke is. Dit systeem is letterlijk fossiel en het draagt niets bij aan het voortbestaan van mensen, het parasiteert er eerder op. Met de huidige netwerken moet er een heel ander systeem mogelijk zijn waarbij zowel de Nederlandse overheid als de gewone man die een huis wil kopen veel meer voordeel bij kunnen hebben.

    1. @ Douwe,

      Als je het niet erg vindt leg ik even een paar quotes naast elkaar.

      Vanzelfsprekend verrijken banken zich, daar zijn het banken voor, bedenk wel…ze kunnen nooit genoeg bijdrukken om hun eigen failliesementen tegen te kunnen houden.

      Nu antwoord je wellicht omdat banken weten wat ze doen en dit verantwoordelijk doen…. zie je de grap.

      Ik denk dat je het bovenste gedeelte (mijn reactie) over het hoofd hebt gezien. Ik zou dus wellicht niet antwoorden omdat banken weten wat ze doen.

      Waarom banken abnormaal veel winst mogen maken en jij niet? Dit is niet correct, je hoeft geen bank te zijn om mensen geld te lenen tegen woekerrentes, iedereen mag dit en is niet aan te vechten, als de lener geld leent onder contract is die lener gewoon de pineut. Natuurlijk zijn er systemen waarop het anders kan, kijk naar de organisatie PayPal. PayPal werkt ook niet met fysiek geld en toch verdienen ze sloten met geld. De eigenaar van PayPal heeft gewoon ooit een websitje opgezet,en laat zich uitbetalen voor het veranderen van nummertjes op het internet. Ok, PayPal is geen bank maar in essentie verlenen ze voor een deel dezelfde diensten. Banken doen ook niet meer dan nummertjes veranderen op hun netwerken. We zijn nu al hard op weg om banken volledig op het internet te laten functioneren en geld zal op den duur verdwijnen. Natuurlijk zijn er andere systemen mogelijk maar dan moet je weer gaan leven zoals ze leefden in de middeleeuwen. met paard en wagen dus en ruilhandel beginnen. Een dienst voor een dienst, er zijn al projecten waarbij groepen mensen huizen voor elkaar bouwen en ze betalen zich onderling uit in mankracht en uren.

      Ik voorspel je dat er nog een moment komt dat zelfs een wereldmunt niet meer zal bestaan en dat het grootste gedeelte van de aardbewoners leven onder een communistisch systeem. Het is gewoon de circel van het leven, elk systeem wat te groot wordt bezwijkt onder zijn eigen gewicht, zo ook banken.

      1. @ Barry, het gaat hier niet om het bijdrukken van geld, het gaat om het mechanisme en het recht van geldcreatie. Wat je zegt over bijdrukken om een eigen failliesement tegen te houden is helemaal niet relevant voor het mechanisme wat ik bedoel. Ik zou je echt willen aanraden om money as debt helemaal te gaan kijken en dit goed tot je door te laten dringen. Het is ergens zo absurd dat mensen het niet direct kunnen begrijpen.

        Ook je tweede stuk, tuurlijk mag ik geld uitlenen aan andere mensen maar en hier zit het verschil. Als ik 6000 euro heb mag ik alleen 6000 euro uitlenen en niet 200.000 euro. Hier komt het recht tot geldcreatie om de hoek en dat heb ik niet en banken wel. Ik mag niet 194.000 euro zo uit de lucht toveren. Banken mogen dat wel. En waarom mogen zij dat eigenlijk wel en jij en ik niet. Banken gaan iig niet goed met dit systeem om als ik zie hoe hun hoofdkantoren eruit zien en hoe duur de pakken zijn die ze dragen. Kortom zij maken grof misbruik van dit recht en gebruiken het om zichzelf enorm te verrijken en als ze dan nog hebzuchtig genoeg zijn om failiet te gaan dan komt die rekening bij jou en mij te liggen.

        Paypal gaat alleen over transacties van geld voor zover ik weet dat is vergelijkbaar met de functie van overschijvingen van rekeningen tussen banken. Dat is een heel andere tak van sport. Paypal heeft niet het recht zoals banken dat hebben tot geldcreatie.

        Ook ben ik het niet eens met je bewering dat je als je wat anders wil dat je terug naar de middeleeuwen zou moeten. Er zijn heel veel alternatieven. Waar ik voor pleit in dit artikel is dat we dit recht tot geldcreatie waar banken een monopolie op hebben heel kritisch gaan bekijken. Het is zo gemakkelijk om bizarre winst te maken als je dit recht hebt maar het kent heel veel gevaren en daar plukken we nu de vruchten van.

        Ik denk dat dit recht tot geldcreatie ergens anders moet komen te leggen. Als je het centraal wilt doen zoals nu via banken is het idioot dat het in particuliere handen ligt. Dit recht zou dan bij de overheid moeten liggen omdat de winsten dan ook terugkomen in de gemeenschap. Maar eventueel zouden we ook dit hele recht op geldcreatie kunnen decentraliseren en democratiseren. Als dat lukt en dat volgens mij kunnen met de huidige netwerktechnologien van internet dan hebben we wereldwijd niet alleen het bankprobleem opgelost maar ook alle vormen van armoede die door het huidige systeem worden gecultiveerd.

        Misschien moet ik me maar gewoon omscholen tot bankier, if you cant beat them, join them. :-)

        1. @ Douwe,

          het recht tot geldcreatie heb jij ook als burger. Je koopt een huis, nog voordat je het huis hebt afbetaald neem je een 2e hypotheek en die 2e hypotheek gebruik je om tegen een woekerrente iemand een lening aan te smeren. Met die woekerrente betaal je die 2e hypotheek weer af. Als je dat een keer of 3-4 gedaan hebt laat je gewoon een huis bouwen en gaat huisjesmelken. Nu klinkt dit wel heel erg negatief maar in feite is dit wat banken in het groot doen. Als een bank net opstart gebruiken ze hun gekochte pand als onderpand voor de eerste deals en nou ja, als het niet lukt mag hun verzekeringsmaatschappij (een overkoepelende bank) ervoor opdraaien. Nu weet ik heus wel dat paypal geen bank is, het draaide zich mij om het voorbeeld dat paypal gewoon geld creeerd wat er niet is. Mensen betalen met cijfertjes en een deel van die cijfertjes blijft gewoon op het internet hangen. Dit is wat banken ook doen, als ze het niet redden dan veranderen ze gewoon legaal wat cijfertjes zodat wallsstreet ook opeens wat cijfertjes moet gaan veranderen. Ook al is handelen in geld met voorkennis verboden, dit is wel aan de orde van de dag. Hoe dan ook, zolang het geld niet tastbaar in je handen zit blijven het gewoon cijfertjes. Wie betaald er hier in Nederland nu een huis met cash geld? Als je hier in Nederland een splinternieuwe auto met cash geld wil kopen dan wordt je geld al geweigerd, dan wordt er doorgegeven aan de belastingdienst dat je met een pak geld de zaak binnenloopt en dan wordt je eerst van voor tot achteren doorgelicht om te kijken waar dat geld vandaan komt. (dit is geen paranoide kletspraat, dit is realiteit, verkopers van nieuwe auto´s mogen geen grote bedragen meer aannemen zonder dat de afkomst van het geld uitgezocht is). Ik weet niet helemaal zeker of je mijn laatste opmerking begrepen hebt,elk systeem wat te groot wordt bezwijkt onder zijn eigen gewicht, zo ook banken. Als banken bezwijken onder hun eigen gewicht krijg je vanzelf decentralisatie. Maar van financiele democratie zal nooit sprake kunnen zijn. Dat zal op den duur eerder uitlopen op financieel communisme.

          Maar goed, wat houdt je tegen? Word bankier, je bent er zowieso slim genoeg voor. En volgens mij ben je ook idealistisch genoeg om de samenleving te helpen met de winsten die je maakt.Ik denk dat jij als persoon veel zou kunnen bereiken op dat gebied. :)

        2. Ik begrijp je niet helemaal Barry.
          Ik mag toch niet zomaar 194.000 euro uit de lucht toveren? Je hypotheken verhaal klopt in een mate maar staat helemaal buiten het geldcreatierecht wat een bank heeft. De bank heeft 6000 euro, en mag daar vanuit de wetgeving 200.000 euro op uitlenen. Dat recht heb ik niet ik kan dus niet mijn vermogen 33 maal vergroten uit het niets (3% eigen vermogen plicht van banken). Daarbij kan een bank dit doen omdat als ik mijn hypotheek niet betaal zij mijn huis krijgen. Ben je het me eens dat ik als particulier niet het recht heb om geld te scheppen zonder er iets achter te moeten zetten, terwijl banken dit wel mogen? Of kun je mij uitleggen hoe ik met 6000 euro iemand anders een lening van 200.000 mag geven? :-)

          De reden waarom de banken en overheid niet van contant geld houden is omdat zij daar geen controle over kunnen uitoefenen. Contact geld is decentraal, giraal geld is centraal.

          Ik ben het overigens volledig met je laatste opmerking eens dat dit soort systemen als ze ontsporen in gaan storten. Het lullige van het huidige systeem is echter dat de mensen met het geldcreatie recht de lusten van het systeem hebben en de lasten van de crash worden verdeeld onder de gehele bevolking van Europa zoals we nu zien gebeuren.
          En dat vind ik raar, ik kan hoe goed ik ook zoek niet een goede morele reden vinden waarom banken dit recht hebben en dit mogen doen en andere partijen in de samenleving niet. Dit is een volledig scheef systeem in opzet waarbij je vanaf het begin precies kunt voorspellen naar welke actoren de voordelen gaan en naar welke actoren de nadelen gaan. En dat stoot bij mij tegen mijn gevoel van rechtvaardigheid. Het systeem deugd al niet in de opzet. En als visionair zou ik dus graag met iedereen hier nadenken hoe we een systeem kunnen bouwen wat rechtvaardiger is. :-)

          Maar goed daar zijn we het denk ik goed over eens. ;-)

  6. @Ronald,

    Volgens mij vergeet je ook bij het inkomen de lening die moet worden terugbetaald.
    Stel dat je in 10 jaar de lening moet hebben afgelost:

    10 X uitgaven 2% van € 1.000 = € 20 -> E 200
    10 X inkomsten 3% van €10.000 = € 300 -> E 3.000
    Terugbetaling lening: 10.000 -> E 10.000

    Dus dan zijn de inkomsten E 12.800.

  7. Wetend dat de banken geld creëren, is het ook belangrijk dat het bekend moet zijn dat banken verplicht (volgens mij bij wet) een gedeelte van dit geld in de samenleving moeten stoppen.
    Zonder dit geld zouden wij simpel weg bij voorbeeld geen Mikro economie hebben, of ziekenhuizen of sportevenementen of opvang voor kinderen, ouderen etc. of geen biologische producten of fair trade producten of onderzoek naar medicijnen tegen kanker, aids. Hierin investeren de banken.
    Waar kan je achter halen hoe en waarin ze investeren is dat niet relevant voor deze discussie. Nu wordt er gezegd dat de banken niets terug doen met het gecreëerde geld. Dat klopt niet, maar misschien moeten we de vraag stellen hoeveel investeren ze en waarin en of de overheid dit beter kan doen. Maar ja een bakker bakt brood omdat hij daar gespecialiseerd in is waarom zou je hem een fietslaten maken. Zo is een bankier/acountant gespecialeerd in investeren. Misschien dan maar toch bij de banken laten…

    1. He Sanne, jij bent eigenlijk al een stap verder. Ik zeg niet dat banken niets terug doen voor de maatschappij, ik stel allen hun monopolie op geldcreatie aan de orde. Als je kijkt naar de Medici`s in Italie dan zie je hetzelfde. Bankiers hebben een soort kip met gouden eieren waar ze het alleenrecht op hebben. Uiteraard is het logisch iets van die welvaart te delen met het gewone volk. Je bouwt eens een kunsthal, laat eens een ziekenhuis bouwen, etc. kijk maar eens op de wikipedia wat de medici allemaal wel niet gedaan hebben. Echter dit uitdelen en investeren van geld is niets anders dan mensen sigaren geven uit eigen doos. In het voorbeeld wordt duidelijk dat een bank in het meest extreme geval met 6000 euro over 30 jaar tijd 185.000 euro kan verdienen. Dan is het ook niet zo moeilijk toch om gul te zijn.

      En dat is ergens nu dus ook de grap. De medici en vele bankiersfamilies hebben dit systeem eigenlijk altijd geheim gehouden en gewoon netjes wat van die rijkdom uitgedeeld aan de gewone mensen om hun eigen draagvlak in de maatschappij niet te verliezen. Wat nu echter is gebeurt is dat je bij Goldman Sachs een paar nieuwe bankiers hebt die zelfs zo hebzuchtig zijn dat ze zichzelf eigenlijk het masker hebben afgetrokken. Opeens ziet de hele wereld eigenlijk welke mensen er de afgelopen 600 jaar in Europa altijd aan de touwtjes getrokken hebben en omdat mensen nu ontevreden zijn ontdekken we opeens hoe ze dit hebben kunnen doen. We zien hun kip zitten om zo maar te zeggen. En als we dit allemaal weten nu, is het dan niet gewoon tijd dat we allemaal evenveel gaan profiteren van deze goude eieren inplaats van een kleine elite die zichzelf door een absurde hebzucht zichzelf hebben ontmaskerd? :-)

  8. Ik merk uit de reacties dat nog veel mensen niet het principe zelf van geldcreatie en het monopolie wat banken hierop hebben volledig begrijpen. Op http://www.youtube.com/watch?v=rCu3fpg83TY&feature=related is de film Money as Debt II Promises Unleashed te bekijken waar dit nog een keer systematisch stap voor stap wordt uitgelegd. Ik zou iedereen willen aanraden die zelf schulden heeft, hypotheek, studie, persoonlijke, of familieleden of vrienden met schulden heeft deze mensen over dit systeem te informeren. Dit is namelijk de kern waarom de hele wereld nu aan het protesteren is.

  9. Het verhaal klopt niet. Wat een bank doet is geld uitlenen van haar spaarders. Een bepaald percentage van het spaargeld, bv 10%, mag een bank niet uitlenen, zodat ze spaarders die hun geld willen opnemen kan uitbetalen. Uitgaande van “de strengste norm” moet een bank over 222222,22 euro aan spaargeld beschikken, om een hypotheek van 200000 euro te creeren. Als we ervan uitgaan dat een bank aflossingen van haar leningen meteen weer uitleent en zo voortdurend, zeg 90% van het spaargeld uitleent, zijn haar inkomsten gelijkt aan de rente die zij ontvangt over een bedrag van 90% van het spaargeld. Van geld dat de bank zelf bezit, mag natuurlijk gewoon 100% uitgeleend worden.

    Omdat uitgeleend spaargeld nog steeds bezit is van de spaarders, vermenigvuldigt een bank de geldhoeveelheid zo met 1,9. Het uitgeleende bedrag komt waarschijnlijk weer bij dezelfde of een andere bank terecht, die daarvan weer 90% uitleent en zo verder. Op deze manier vermenigvuldigen banken spaargeld met maximaal een factor 10 (money multiplier).

    1. @ Jeroen,

      Dit is wat veel mensen denken maar dus niet meer het huidige bankmodel. Immers als banken alleen maar spaargeld wat ze hebben uit mogen lenen hoe kan het dan dat bijna iedereen, personen, bedrijven en overheden in de schulden staan?
      De realiteit van fractional reserve bankieren is dat banken verreweg het meeste geld zelf creeeren in de vorm van schuld. En daar gaat dit stuk ook over, dit mechanisme van geldcreatie is bij vele mensen helemaal niet bekend en daar zou ik graag verandering in brengen. Banken hoeven slechts een bepaald percentage geld te hebben om schulden op te mogen creeeren maar zelfs dat is als je van elkaar gaat lenen verwaarloosbaar. Vandaar ook dat iedereen dus in de schulden zit, dat komt omdat geld schuld is, sterker nog als niemand schulden had in Nederland zou er amper geld zijn.
      Heel weinig mensen weten eigenlijk hoe het huidige banksysteem werkt, waar en door wie geld wordt gecreerd, wat de voordelen daarvan zijn, wat de risico`s ervan zijn etc. Zie ook de documentaires in deel 2: https://www.visionair.nl/politiek-en-maatschappij/nederland/geldcreatie-deel-2/ die gaan hier heel diep op in.

  10. @jeroen

    Tot dusver ook wel allemaal waar, maar banken lenen net zo makkelijk geld bij uit de ECB, FED etc. En de draai orgel gaat verder alsof het nooit gestopt is. En ik hoef jou dus ook niet meer verder uit te leggen waarom de rentes van de FED en alle andere centrale banken zo histories laag staan de laatste jaren.

    Zoek eens op, The American Dream.

  11. @Douwe, geld kan door een centrale bank uit het niets gecreeerd, en vervolgens uitgeleend (dit is iig wat de Fed doet, hoe de ECB werkt weet ik niet zeker) worden aan de overheid of een commerciele bank. Geld komt dus als schuld (aan de CB) in omloop. Commerciele banken vermenigvuldigen vervolgens de hoeveelheid nieuw geld met de “money multiplier” door uitlening. Al het geld is dus schuld, en als iedereen z’n schulden afbetaalt (of failliet gaat) is er geen geld meer. Overigens kan een commerciele bank al het geld dat ze van de CB leent, aan haar klanten uitlenen.

    @Lockie, de officiele reden voor de lage rentes is iig om de economie uit het slop te helpen. Op weg naar een nieuwe “bubble.” Overigens is er in veel landen helemaal geen reserve vereiste (reserve requirement) voor (sommige tegoeden van) banken, wat betekent dat de “money multiplier” oneindig groot kan worden. Genoeg mogelijkheden dus om meer geld te creeren dan goed voor ons is (een “bubble” te veroorzaken).

    1. @ Jeroen, wat je in het begin over de ECB zegt klopt ook met hoe ik het begrijp, echter banken mogen vervolgens geld creeeren in de vorm van schulden zoals hypotheken. Money as Debt geeft het voorbeeld dat als een bank 1111 Euro bij de ECB stort zij hier rond de 100.000 Euro in schulden voor mogen maken en daar dus rente over vragen. Als je daar 5% rente over krijgt per jaar dan verdien je daar als bank toch op jaarbasis mooi 5000 euro aan zonder dat je eigenlijk iets werkelijks hebt geproduceerd, laat staan van waarde gecreëerd hebt. Op zich is dat niet per se erg maar ik vind het wel erg grote voordelen met zeer weinig risico`s. De voordelen van het systeem gaan naar hoge lonen en bonussen en de nadelen als het wel allemaal misgaat gaat naar de hele bevolking. Dat vindt ik raar en ook niet helemaal kosjer om zo maar te zeggen. Ik denk dat we als maatschappij ons moeten afvragen of we dat recht tot geldcreatie wel in private handen moeten laten. Het lijkt mij logischer dat de winsten ook naar de gemeenschap zouden moeten gaan.

  12. @Douwe, Money as Debt heeft het mis:

    MaD: The limit would still be a number much larger than the actual value of gold & silver in the vault. Quite often the ratio was 9 fictional dollars to 1 actual dollar in gold

    Skeptic: This can be considered true if it is the context of the deposit multiplier where money is re-loaded and redeposited.
    It would be wrong to interpret it that a bank could make a single loan of 9 dollars from 1 dollar on deposit.
    http://webskeptic.wikidot.com/money-as-debt

    Overigens ben je een “1” vergeten in je vb; het moeten 5 enen zijn.

  13. @ Jeroen, je citeert een deel uit Money as Debt wat in de documentaire voor hun uitleg van het fractionair bankieren komt. Ik snap niet helemaal waarom je dan een verhaal van skeptic erbij haalt wat over wat anders gaat. Daarbij leggen beide Money as Debt films maar ook de documentaires in de beide delen van de toekomst van onze economie uit dat banken zeker als ze samenwerken oneindig schuld mogen maken. Kortom ik snap eigenlijk niet helemaal meer waar je het nu wel en niet mee eens bent. Volgens mij begrijp ik uit je eerdere reactie dat je wel het principe van geldcreatie en fractionair bankieren begrijpt dus wellicht zijn we het eens met elkaar?

  14. @Douwe, jij schreef: “Money as Debt geeft het voorbeeld dat als een bank 1111[1] Euro bij de ECB stort zij hier rond de 100.000 Euro in schulden voor mogen maken en daar dus rente over vragen.”

    Dat is wat MaD beweert, maar niet waar is; “It would be wrong to interpret it that a bank could make a single loan of 9 dollars from 1 dollar on deposit.”

    1. Hoe heb jij het systeem beprepen Jeroen? In Money as Debt laten ze namelijk zien dat zij op die 1111 euro eerst 10.000 euro schuld mogen maken, maar dat geld wordt logischerwijs bij hun teruggestort zodat ze daar weer 9000 nog iets op mogen uitlenen etc.. en zo komen zij uiteindelijk op de 100.000 euro. In Money as Debt 2 laten ze echter zien dat veel van deze eisen er uberhaupt niet meer zijn of veel lager liggen waardoor private banken eigenlijk een ongelimiteerd bedrag aan schulden mogen maken. Dit omdat je banken als 1 systeem kunt zien als ze continu aan elkaar blijven uitlenen.

      Dus als Money as Debt ongelijk zou hebben zou het zijn in de zin dat ze het huidige systeem als veel te rooskleurig is en dat het geldcreatie systeem inmiddels nog veel ongecontroleerder is dan als zij omschrijven.

  15. Dat is nu eenmaal het systeem, en het is gecreerd om van gewone mensen slaven te maken en om de rijken alleen maar meer macht en geld te geven.
    Ik vind het een heel smerig systeem, geld geld geld daar draait alles om, het vernietigde miljarden mensenlevens, we maken onszelf kapot door hebzucht en machtzucht, we maken ons zorgen over kometen maar het echte kwaad ligt in de mens!
    Maar ik ben blij dat mensen heel stilletjesaan wakker aan het worden zijn, kijk naar Wall Street, ze beseffen eindelijk wat er allemaal met hun geld gebeurd. Politiek, regering,…= LEGAL MAFFIA!!

  16. @Douwe, MaD:

    13. To illustrate this in a simple way…. let us imagine that a new bank has just started up and has no depositors at all yet. However the bank’s investors have made a reserve deposit of one thousand one hundred and eleven dollars and twelve cents of existing cash money at the central bank and the required reserve ratio is 9:1.

    De “required reserve ratio” is het deel van het door de klanten van de bank gestorte geld dat de bank niet mag uitlenen. In dit voorbeeld hoeft de bank geen reserve aan te houden, want ze heeft nog geen klanten. De bank mag, net als ieder ander, wel die 1111,12 dollar tot de laatste cent uitlenen.

    14. Step 1: The doors open and the new bank welcomes its first loan customer. The customer needs $10,000 to buy a good used car. At a 9:1 reserve ratio, the bank’s reserve at the central bank, also known as “high-powered money”, allows it to legally conjure 9 times that amount, or $10,000, into existence on the basis of the borrower’s pledge of debt. This $10,000 is not taken from anywhere. It is brand new money simply typed into the borrower’s account as bank credit. The borrower then writes a check on that bank credit to buy the used car.

    Om de klant $10000 te kunnen lenen, zou de bank zelf $10000 – $1111,12 = $8888,88 moeten lenen van een andere of de centrale bank. Het is een waanzinnig verzinsel van MaD dat een bank (1/reserve ratio)*reserve zou mogen uitlenen.

    15. Step 2: The seller then deposits this newly created $10,000 at her bank. Unlike the high-powered government money deposited at the central bank, this newly created credit money cannot be multiplied by the reserve ratio. Instead it is divided by the reserve ratio.
    16. At a ratio of 9:1, a new loan of $9,000 can be created on the basis of the $10,000 deposit.
    17. Step 3: If that $9000 is then deposited by a third party, at the same bank that created it, or a different one, it becomes the legal basis for a third issue of bank credit, this time for the amount of $8100.
    18. Like one of those Russian dolls, each layer of which contains a slightly smaller doll inside, each new deposit contains the potential for a slightly smaller loan in an infinitely decreasing series.
    19. Now, if the loan money created is not deposited at a bank, the process stops. That is the unpredictable part of the money creation mechanism.
    20. But more likely, at every step, the new money will be deposited at a bank, and the reserve ratio process can repeat itself over and over until almost $100,000 of brand new money has been created within the banking system.

    Van een storting van $10000 bij een bank kan door genoemd proces het 9-voudige (1/reserve ratio), $90000 uitgeleend worden.

    1. Volgens mij begrijp je de film anders dan mij. Wat ik eruit begrijp is dat een bank op een storting van 1111 euro bij een centrale bank 10.000 euro in schuld mag maken. Kortom dat geld maakt de bank in de vorm van schuld, de bank hoeft dat niet te lenen van een andere bank, hoeft dat niet te hebben in spaarrekeningen van anderen. Een bank heeft het wettelijke recht om dat geld zo poef uit de lucht te toveren. Als hij dat uitleent aan iemand die een auto koopt en de verkoper van die auto stort dat geld terug op dezelfde bank dan mag het aan de hand daarvan een lening van 9000 uitgeven. Als dat weer teruggestort weer een lening van 90% daarvan etc. En zo mag een bank dus theoretisch 100.000 euro schulden uitzetten en rente over vragen op die eerste 1111 euro deposit bij de centrale bank. Niet gek toch. En dit zijn dan nog van de strengst normen. Door de vele deregulering mogen banken eigen zoveel schulden maken als ze willen zeker als ze onderling aan elkaar lenen om de stortingen van de mensen onderling te verdelen die ze zelf in schuld daarvoor hebben gecreeerd.

    1. Maar wat leggen ze volgens jou dan niet goed uit? het fractionele geldsysteem, het geldcreatie systeem? En ben je het oneens met de details of met hun uitleg over het algemene systeem. Hoe zij het uitleggen is volgens mij een van de meest duidelijke voorbeelden die ik op het net kan vinden. Daarbij lijken zeitgeist addendum en ook the Money Fix het behoorlijk met hun eens te zijn. In die laatste film zitten allemaal experts. Ik zou zeggen bekijk anders eerst al de documentaires eens die gelinkt staan onder de verschillende geldcreatie delen en toekomst van de economie delen en probeer dan duidelijk constructief uit te leggen hoe het systeem volgens jou werkt en hoe dat in systeemopzet anders is dan in deze documentaires wordt uitgelegd.

      Ik vind het prima als je zegt dat Money as Debt in de systeemuitleg niet klopt maar leg mij dan uit hoe het volgens jou zit en geef daar goede bronnen bij. Dan kan ik dat eens rustig bekijken en kunnen we er allemaal van leren. Dingen onzin noemen zonder argumentatie kan ik weinig mee ook al heb je wellicht gelijk. Veel van de debunked sites hebben alleen kritiek op de details en zelden op de grote lijn van het verhaal. Bekijk anders ook Money as Debt II nog een keer van begin tot eind daar hebben ze hun theorien al veel verder verfijnd.

      Even buiten deze details om, volgens mij is de kern dat banken het recht hebben om geld te maken uit het niets. Uiteraard zit hier een bepaalde limitatie op. Echter het wordt al heel snel duidelijk uit de berekeningen die ik als voorbeeld geef dat dit recht echt heel veel voordelen heeft. Dat blijkt ook als we kijken wat bankdirecteuren nog steeds verdienen en als je ziet wat voor gebouwen ze hebben. Daarbij heeft het ook grote nadelen als dit systeem misbruikt wordt en dat zien we momenteel. Echter we zien ook dat de risico`s en de lasten van het systeem systematisch verdeeld worden onder de bevolking. Of door het redden van banken of door het garant staan voor spaargeld tot een ton van de overheid. Dit lijkt mij in de opzet gewoon niet fair. Een kleine elite die en voorrecht heeft met grote voordelen en amper risico`s. Het recht op geldcreatie stel ik niet ter discussie ook al zou dat best kunnen omdat dit vele nadelen heeft maar ik zou vooral graag een discussie zien over of dat recht wel op de goede plek ligt momenteel. Zelf denk ik duidelijk dat dit niet het geval is. Ik kan mensen vooral aanraden om zo veel mogelijk te kijken en eigen conclusies te gaan trekken. En denk na en implementeer systemen die eerlijker en transparanter zijn.

  17. Het is het volgende fragment dat volgens mij niet waar is:

    14. Step 1: The doors open and the new bank welcomes its first loan customer. The customer needs $10,000 to buy a good used car. At a 9:1 reserve ratio, the bank’s reserve at the central bank, also known as “high-powered money”, allows it to legally conjure 9 times that amount, or $10,000, into existence on the basis of the borrower’s pledge of debt.

    Een bank kan niet 9 keer zoveel geld uitlenen als haar reserve bij de centrale bank, maar slechts de reserve ($1111,12) zelf. Ik kan daar geen goede bronnen voor overleggen want MaD lijkt als enige te beweren dat dit proces van geldvermenigvuldiging plaatsvindt. Hier een weinig verhelderende discussie op wikipedia over precies dit punt. En hieronder iemand die mijn standpunt misschien beter verwoordt dan ikzelf:

    Your view of invested capital is also wrong. A bank cannot just create 9-times more money than it has, out of thin air. The 10% fractional reserve ratio means that it accepts a deposit, can lend out 90% of that deposit, and must keep the remaining 10%.

    It helps to think of the bank dealing in paper currency (even though most money now is electronic accounting entries). If a depositor deposits $1000 in cash, the bank now has $900 in cash available to lend out. That makes sense. The bank could NOT lend out $9000 in currency, because it does not have that much currency based on a $1000 deposit (or investment). This idea that the bank can lend out 9 or 10 time its deposits is a weird misconception, one that Anjaree is repeating below. She’s wrong. You see how that false idea keeps getting perpetuated. There is a radical difference between a bank keeping 10% of a deposit and lending the remainder — vs a bank lending out 10 times the entire original deposit, which a bank CANNOT do. Yet people keep confusing that.

    The process of lending does create money. But a bank cannot create money that it does not already have on hand out of thin air. A bank does not have a currency printing press. There is a difference. Subtle perhaps, but think about it.
    http://answers.yahoo.com/question/index?qid=20110904100101AAsxY9Y

    Op de discussie in hoeverre bankzaken oneerlijk zijn, ga ik nu niet in; daarvoor is een goed begrip cruciaal.

    1. Hoi Jeroen, volgens mij halen we nu twee zaken door elkaar. Er zijn twee stappen volgend Money as Debt. Als eerste hebben zij het over centrale banken, daar zeggen zij hoeft een bank slechts 1111 Euro te storten om zelf 10.000 euro te mogen uitlenen. Ik zou niet weten waarom dat niet waar zou zijn, het lijkt me ergens logisch dat dit zo is, immers centrale banken zijn eerst opgezet om een run op 1 bank op te kunnen vangen door als groep banken samen te werken. Als je 10 banken hebt die allemaal dit bedrag strorten en allemaal 10.000 euro er op uitlenen kan er al 1 bank worden gered mocht daar een run op komen. Het heeft eigenlijk geen nut centrale banken te hebben als je inleg daar precies het bedrag is wat je uit mag lenen, dan heeft een centrale bank netto weinig waarde voor de bankensector volgens mij. Maar dit is idd dan wel het discussiepunt wat we uit moeten zien te vinden. Misschien de Nederlandse Bank eens bellen? :-)

      Daarna begint het zo te werken als jij hierboven en Rinka hieronder ook beschrijft. Dat als banken die zelfgecreeerde 10000 euro weer terugkrijgen via een storting, dat ze daar 90% of 97% weer van mogen uitlenen. En als ze dat weer gestort krijgen daar ook weer 90% of 97% van etc. Wat jij zegt in bovenstaande discussie komt namelijk helemaal overeen wat ook in Money as Debt wordt gezegd maar dat is de stap 2 van het geldcreatie process. Daarbij blijft het natuurlijk zo dat als je telkens je eigen geld terugkrijgt en daar weer op uit mag lenen je nog steeds wel geld aan het creeeren bent. Immers van die ene 10.000 euro wordt na terugstorting telkens weer 90% tot 97% uitgeleend waardoor je dus alsnog netto vrij gemakkelijk een tien keer zo grote schuld als origineel bedrag hebt. En zoals rinke ook al zegt als banken aan elkaar gaan uitlenen en je dit als 1 systeem ziet werkt het wel zo. En dat is wel belangrijk want de bank mag eerst rente vragen over de 9000 euro, dan over 8100 euro etc.

      Maar er zijn als ik Money as Debt begrijp twee momenten waarop banken geld mogen creeeren, en de ene is gebaseerd op hoeveel ze bij de Centrale bank hebben geparkeerd (als die eis er uberhaupt nog is) en de andere is afhankelijk van hoeveel ze van het uitgeleende bedrag krijgen teruggestort (wat als je banken gezamenlijk als 1 systeem zou zien bijna altijd 100% is) En zo kom je met deze twee processen gezamenlijk op het feit dat een bank op de eerste 1111 euro storting bijna 100.000 euro aan schuld kan uitzetten bij mensen waar zij rente over kunnen verdienen.

      1. Even een reactie op de 2 gecombineerde verhalen van Douwe en mij en de wijze waarop geld wordt verdiend aan de rente. De bedragen die gestort worden (laten we die 1e storting 1000 stellen, mogen voor plm. 90% (dus 900)weer worden uitgeleend, want dan is die reserve er (volgens mij is dat dezelfde reserve als die die moet worden aangehouden bij DNB. Daarmee klopt het voorbeeld van de hypotheek van 200.000 hierbovenaan dus niet!!). De geldcreatie is dus eigenlijk een samenwerking van uitlenende banken en het door mensen verrichte economisch handelen. Het geld dat dan weer bij de bank gestort wordt (900 nu), is eigenlijk geen “echt” geld meer, want dat was van de eerste storter. Het eerst uitgeleende geld mag weer voor 90% (810 nu) uitgeleend worden, dit geld is dus gecreëerd uit geld wat eigenlijk al niet “echt” was (en is daarmee nog onechter). En dat kan zo dus ongeveer 10x herhaald worden.

        Nu de eerdere renteberekeningen. Ik ben geschrokken van de conclusies hierboven. Die kloppen écht niet. Dat door de handelingen die ik hierboven heb beschreven de noodzaak tot oneindige groei van de economie ontstaat is op zich al ernstig genoeg.

        Dat rente (geld verdienen aan geld beschikbaar stellen) een grote bereidheid tot vele malen (aannemen en) uitlenen van geld veroorzaakt, is ook heel ernstig.

        Maar: Iedereen die zijn geld bij de bank stort, hoe “echt” of “onecht” ook, ontvangt hierover rente. Weliswaar lager dan de rente waartegen geleend wordt maar wél over alle bedragen (dus over de 1000, de 900, de 810, en zo verder). Dus niet alleen over de eerste gestorte 1000!! De hierboven gestelde astronomische bedragen die ontvangen worden aan rente kloppen dus óók niet!!

        Je kunt bezwaar hebben tegen het berekenen van rente, de wijze waarop geld giraal gecreëerd mag worden en de banken hun enthousiaste medewerking hieraan verwijten, maar de banken de gehele zwarte piet, die hier wel héél zwart wordt gemaakt, toespelen is niet juist. Iedereen die geld (graag tegen een hoge rente) stort en iedereen die leent, verleent een deel van zijn medewerking hieraan. En eigenlijk iedereen die meedoet aan het economische verkeer in de zin van geld uitgeven en geld aannemen (zélfs als hij het cash bij zich houdt), die koopt, verkoopt en spaart in oude sok: monopolygeld.

        1. Hoi Rinka, je hebt idd gelijk maar dit is alleen de tweede stap van het geldcreatie proces. Weet jij hoe het in de eerste stap van het geldcreatie proces zit. Dus dat van centrale banken en banken zelf, want uiteindelijk is alle geld schuld en moet er dus ook eerst een startbedrag zijn en dat lijkt volgens money as debt dus te werken dat een bank 1111 euro stort en dan daarop 10.000 euro naar buiten mag uitlenen en dan begint het geldcreatie spel van 90% van gestort bedrag. Ik heb hier in deze eerste stap Money as Debt gelooft omdat dat ook in andere verhalen bijvoorbeeld zeitgeist en the Money Fix bevestigd lijkt te worden. En als die stap waar is dan komt het uiteindelijk wel op hetzelfde neer dat banken uitiendelijk 100.000 euro aan schuld mogen maken met een begin bedrag van 1111 Euro. Het is idd wel zo dat de banken ook weer renten moeten betalen over het geld, ik moet het bericht wellicht even wat aanpassen.

        2. Er zijn natuurlijk allerlei vragen op te werpen wat betreft DNB, ECB, FED, etc.: Van wie is het feitelijke geld dat de basis vormt? Wie zijn de bestuurders van deze instellingen? Eerlijk antwoord: dat weet ik eigenlijk ook niet precies. Hoewel ik de video van MaD al een jaar of 3 ken, ben ik ook pas “wakker”. (Heb je het bordje op Occ gezien?? “We zijn nét wakker, laat ons nog even met rust!” Een hele mooie overdrachtelijke tekst, vind ik.)

          Uit de schoolboekjes, kom je met de algemene geschiedenis ongeveer terecht bij: in den beginne was er ruilhandel, daarna indirecte ruil middels een algemeen geaccepteerd waarde-artikel (bij ons rond de ME: goud, gouden munten), waarna het systeem van bewaren van goud kwam en de (schuld)bewijzen dat er goud voor je bewaard werd. Die toen weer algemeen geaccepteerd werden (Zie 1e video Money as Debt) Je ziet dan dat er toen al een truc werd uitgehaald: de waarde/schuldpapieren werden meer keren uitgegeven, terwijl er verhoudingsgewijs niet meer goud in de kluis kwam. Dit is eigenlijk de 1e vorm van multipliën. Ik weet nog niet precies het naadje van de kous, maar daarna zijn deals (grote hoeveelheid schuldbekentenissen) tussen goudhandelaren en koningshuizen (met een wens tot uitbreiding vermogen) en het financieren van oorlogen een rol gaan spelen in de vlucht die de economie dan neemt. Dit heeft voor lange tijd gezorgd dat een zeer kleine groep mensen ontzettend rijk werden. Maar ja: “geld moet rollen” en zo kwam een (relatief klein??) deel toch uiteindelijk ten goede van de “gewone man”. In deze tijd was geld echter nog tot een zeker mate verbonden met de waarde van goud. Dat is ook heel lang zo gebleven. Tot een jaar of 100 terug. Toen heeft eerst Europa de zgn. goudstandaard los gelaten (en kwam weer uit de crisis) en de VS volgden later (en bleef tot eigen loslaten goudstandaard langer in de crisis). Uit de crisis komen is fijn voor iedereen. Dus algemene reactie: houwen zo!

          Je zou nu kunnen zeggen dat we in het digitale tijdperk, na de goudstandaard, nu óók de geld-(is dus allang niet meer tegenwaarde van goud)standaard loslaten. De oorspronkelijke schuldbekentenissen (het 1e briefgeld) zou je dus kunnen definiëren als “monopolygoud”. Tsja: en wát is dan dat digitaal ontwikkelde “monopolygeld”? (Dit digitaal ontwikkelde geld is overigens onherkenbaar hoor. Want die 900 euri uit mijn vorige uitleg: ook als je dat cash hebt meegenomen: het was geld dat door een ander is ingelegd.

          Het creëren van geld heeft dus een heel lange geschiedenis en is geen uitvinding van de laatste 100 of 150 jaar. Iedereen die (in het klein of in het groot) heeft meegedraaid in de economie, heeft bijgedragen aan de situatie zoals hij nu is. (En . . even heel duidelijk: daar hebben alle inwoners van in ieder geval de oude rijke landen in grote mate van geprofiteerd en profiteren daar nog steeds van. Geloof me: jij wil ook écht niet terug naar de de “welvaart” van de gemiddelde Middeleeuwer!! {Ik moet je de precieze uitleg van de rol van (nog) arme landen en landen in ontwikkeling naar rijke schuldig blijven: daar weet ik gewoon niet genoeg van. Wél spelen natuurlijk de kolonisatie van landen en bijv. slavenhandel (wat ook tussen stammen onderling in Afrika algemeen gebruik was) daarin een grote rol: nu iets wat men geen oorlog noemde, maar onderdrukking en kaalplukken van grote groepen mensen/landen heeft natuurlijk hetzelfde effect als oorlog: je pikt de rijkdommen van een ander.}

  18. Jaren geleden, toen de banken nog 30% in reserve moesten hebben, heb ik gewoon op de middelbare school nog geleerd dat banken inderdaad (giraal) geld mogen scheppen. Het is (nu met een reserve-eis van 10%) niet zo dat een bank 90% van een bij hun gestald bedrag ook nog eens 9 x mag uitlenen, maar: als je het gehele systeem van banken bij elkaar ziet, zal het zo zijn dat de aanvankelijk slechts 1x uitgeleende 90% (let wel: op dit moment moet de storter dus eventjes niet aankloppen en zijn totale gestorte bedrag willen opnemen!!)door de ene bank, via besteding van het geleende bedrag bij een andere bank zal worden afgedragen. Deze storting van 90% van het oorspronkelijke bedrag mag dan weer voor 90% worden uitgeleend. Er is dus sprake van geld lenen bij de ene bank, vervolgens geld afdragen bij de andere bank, wat dan weer aan iemand wordt uitgeleend, die er weer iets mee betaalt, wat dan weer bij een bank wordt afgedragen etc. Gemiddeld zal er bij alle banken sprake zijn van lenen en weer binnenkrijgen. De oorspronkelijke geldhoeveelheid wordt dus wel vertienvoudigd genomen over het hele systeem van banken. Gemiddeld zal dit dus per bank ook zo zijn.

  19. Daarna begint het zo te werken als jij hierboven en Rinka hieronder ook beschrijft. Dat als banken die zelfgecreeerde 10000 euro weer terugkrijgen via een storting, dat ze daar 90% of 97% weer van mogen uitlenen. En als ze dat weer gestort krijgen daar ook weer 90% of 97% van etc. Wat jij zegt in bovenstaande discussie komt namelijk helemaal overeen wat ook in Money as Debt wordt gezegd maar dat is de stap 2 van het geldcreatie process.

    Inderdaad, hier is iedereen het over eens.

    Er zijn twee stappen volgend Money as Debt. Als eerste hebben zij het over centrale banken, daar zeggen zij hoeft een bank slechts 1111 Euro te storten om zelf 10.000 euro te mogen uitlenen. Ik zou niet weten waarom dat niet waar zou zijn, het lijkt me ergens logisch dat dit zo is, immers centrale banken zijn eerst opgezet om een run op 1 bank op te kunnen vangen door als groep banken samen te werken.

    Een centrale bank kan er tegenwoordig gewoon (elektronisch of fysiek) geld bij drukken, alhoewel ik niet weet of de hoeveelheden aan wettelijke regels gebonden zijn. Het redden van een bank zou dus geen probleem moeten zijn. De centrale bank is echter de enige bank die geld mag drukken; zoals hierboven al gezegd, “[a commercial] bank does not have a currency printing press.” En dat is wat nodig is om het 9-voudige van een storting bij de CB uit te lenen.

    Onder de goudstandaard is een CB vergelijkbaar met de goudsmid uit MaD. In 1971, toen de Amerikaanse gouddekking van de dollarvoorraad gedaald was tot 22%, is de goudstandaard afgeschaft. Maar nogmaals, of geld nu gedekt wordt door goud of door niets (gesteund door de staat), een CB is de enige die geld bij kan drukken.

    Misschien de Nederlandse Bank eens bellen?

    Goed plan, je kunt ze ook mailen!

    1. Als je het over drukken van geld hebt dan kan alleen de overheid dat, maar dat is wat anders dan een lening in de computer zetten. Volgens Money as Debt is dat juist waar het merendeel van het geld wordt gemaakt. 95% tegen 5% van fysiek geld wat gedrukt is. Dus volgens mij maakt het niet zoveel uit hoe je noemt of uitdrukt volgens mij blijft het feit dat het juist de banken zijn die verreweg het meeste van het geld maken. Zie overigens ook Money as Debt deel 3 die gaan ook wat meer in op de stock van geld en de flow van geld. http://www.youtube.com/playlist?list=PL133F5657C9B8DB2B

      Het is eigenlijk allemaal pas echt misgegaan toen mensen besloten om de voordelen en de lasten van de hypotheken te verkopen aan derde partijen en goldman sachs zo willens en wetens de grootste rommel heeft verkocht op de beurs. Dit is in principe gewoon fraude geweest en het is raar dat de Amerikaanse overheid nog niet tot vervolging is overgegaan. Als ik Inside Job goed snap dan wist Goldman Sachs precies dat ze troep aan het verkopen waren en kochten ze daar juist weer verzekeringen tegen waar ze ook nog eens flink aan verdient hebben, zoveel zelfs dat AIG onderging en met belastinggeld gered is. 3 keer vangen voor Goldman dus.

  20. Met elektronisch geld drukken bedoel ik geld “in de computer zetten.” Ik zou zeggen stuur het relevante fragment uit de transcriptie van MaD naar de DNB en vraag ze of ’t waar is. Of geloof je bij voorbaat hun antwoord al niet?

    Verder lijkt ’t me handig als je eens wat over geld leest (wikipedia bv), ipv alleen filmpjes kijkt.

    1. Zelfs met het systeem waar we het over eens zijn maken ze geld bij in de computer, immers van de eerste 10.000 euro mogen ze weer 9000 op uitlenen en daar weer 8100, 7290 etc. etc. Op de eerste 10.000 euro kan zo bijna 100.000 euro aan schuld worden gecreëerd, daar komt geen overheid of drukpers aan te pas. Ik dacht tenminste dat we het over dat gedeelte eens waren?…
      Ik geloof verder niemand, zelfs mezelf niet, maar probeer zoveel mogelijk te begrijpen http://www.youtube.com/watch?v=1S8AKHhNehU en ik denk dat de DNB een nuttige bron van informatie kan zijn om mijn begrip te vergroten. Het gaat mij overigens ook helemaal niet om wie er nu wel of niet gelijk heeft. Het gaat mij erom dat wij als consumenten zo goed mogelijk begrijpen hoe het huidige systeem werkt, wie geld maakt, welke voordelen en nadelen eraan zitten en hoe we uiteindelijk tot een systeem kunnen komen wat beter het voortbestaan van de mensheid dient. Misschien klinkt het raar maar boos op banken ben ik ook niet eens. Het systeem heeft ons gebracht tot waar we nu zijn, echter het lijkt nu niet meer optimaal te zijn, tijd dus om het geldsysteem een stap verder in de evolutie te brengen. Het lijkt me nuttig dat we daar met zijn allen en zo inclusief mogelijk stappen in gaan proberen te zetten.

  21. Even wat anders nu we een beetje op de hoogte raken van het huidige monetaire systeem:
    Wat goedbedoelde initiatieven die hierdoor gekaapt zijn:

    De vrouwenemancipatie: in plaats van onbetaald werk wél te waarderen maar geen onderdeel te maken van de geldcirculatie (wat ooit de bedoeling was van de oorspronkelijke vrouwenemancipatiebeweging), hebben we toegestaan dat ook deze waardevolle bijdrage wordt uitgedrukt in geld. Waar we vroeger tevreden waren met 1 inkomen per gezin, hebben we er nu 2 nodig (de economie groeit alweer, en nu door oorlog aan de keukentafel tussen echtelieden te voorkómen. Maarre: de geldontwaarding blijft rustig dóórgaan => 2 inkomens wordt een must).

    Het milieu: om ook schade aan het milieu te voorkomen, waarderen we bijv. afbraak van schadelijke gassen in geld (CO2-emissierechten). Nobel idee. Arme landen helpen door ze geld te laten verdienen en ruimte in de rijke creëren om stap voor stap over te gaan op schonere energie mét behoud van eigen welvaart. Maarre: ken je het verhaal uit De Volkskrant van de dubieuze CO2-emissierechten aankoop van de Nederlandse overheid? Ik ben de naam van het voor de ozonlaag schadelijke gas vergeten, maar: er staat ergens in China een fabriek die dat afbreekt. Daar kunnen CO2emissierechten voor gekocht worden. Deze verkoop zou zóveel opleveren dat er inmiddels een fabriek naast staat . . . om het schadelijke gas te produceren. Alwéér een initiatief gekaapt door het monetaire systeem.

    Alles wat in geld wordt uitgedrukt, lijkt ermee besmet te worden. . .

    1. Interessant punt idd. Daarom denk ik ook dat we altijd de twee stappen voor geld in de gaten moeten blijven houden en dat is het voortbestaan van mensen. Het voortbestaan van mensen is altijd het belangrijkst, daarna 1 stap voor geld zijn de daadwerkelijke fysieke goederen en diensten die het voortbestaan van mensen bevorderen en dan komt geld om de hoek kijken omdat we een gedeelte van deze goederen met elkaar uitruilen met behulp van geld. Geld zou dus altijd in dienst van de mensen moeten staan en bij voorkeur alle mensen en niet een kleine bankenelite. :-)

      Daarbij zijn er natuurlijk nu heel veel schulden maar goed het is niet zo dat de fysieke producten verdwijnen als die getalletjes verdwijnen. Immers huizen blijven staan, grondstoffen blijven gelijk, mensen hun kennis en bekwaamheden blijft ook gelijk. Geld is alleen een spel van hoe we de resources op de aarde onderling verdelen en je hebt helemaal gelijk dat wij in het Westen heel lang ontzettend in het voordeel zijn geweest bij dit scheve banksysteem. Wij hebben lange tijd arme landen gebruikt wellicht misbruikt voor goedkope grondstoffen en arbeid. Misschien is die tijd nu over bij ons en mogen wij in het Westen nu 50 jaar lang plastic rommel in elkaar zetten voor 80 dollar in de maand…

      1. Goed verhaal. Toch nog wat aanvullingen:
        “Het voortbestaan van mensen is altijd het belangrijkst”: en zijn taak (in zijn eigenbelang en de rest)zorgen voor/beheren van (mm . . . beetje arrogant geformuleerd, maar je begrijpt me?)de wereld. Verder wat betreft de elite (je noemt dat ook in je laatste stuk) vaak zijn het de nouveau riches die onverantwoord omgaan met hun macht…niet de oude rijken. Wat dat betreft heb ik trouwens persoonlijk ook problemen met democratie in de zin van “dictatuur van de meerderheid”. In dat stuk van het Westen naar arme landen: daar kun je het woord “wellicht” rustig weglaten, hoor!
        Verder hoorde ik deze week (via radio/tv??) nog een mooi verhaal van iemand die in zijn jeugd het Monopoly niet onder de knie kreeg. Hij had daar met hulp van zijn oma (de beste speelster die hij kende) heel hard aan gewerkt om tóch goed te worden in het spel en was zijn oma daar heel dankbaar voor. Op een woensdagmiddag eindelijk zijn oma in de tang krijgen. De hele middag was hij heerlijk fel in het spel en genoot van zijn macht. Hij had haar finaal “uitgekleed” aan het eind van de middag. En toen kwam wat hem betreft de meest wijze les van zijn oma: Ze pakte de doos en zei: “Nu alles weer terug in de doos!!” :)
        De verteller klonk tijdens dit verhaal nog steeds heel tevreden en en volgens mij leefde hij nog . . .

  22. Beste mensen,

    Lees en zie meer over dit onderwerp op onze website http://www.fairbanking.nl .
    Het alternatief gaan wij binnen enkele weken presenteren op http://www.fair4all.nl . Een sociaal alternatief voor banken waarbij de oorspronkelijke functie van een ruilmiddel weer bovenaan staat. Geen aandeelhouders (behalve de deelnemers), geen bonussen, geen speculatie. Minimale kosten (in de complementaire ruileenheid) om het netwerk te onderhouden. Alle voordelen van dit systeem gaan naar de actieve deelnemers.

    Het idee is al een paar jaar in ontwikkeling. Je zou het grofweg kunnen omschrijven als een combinatie van LETS en rente-vrij lenen & sparen zoals dat al 40 jaar door de JAK bank in Zweden wordt gedaan.
    Begin van het jaar zijn wij op uitnodiging van de directie van JAK een aantal dagen bij hen te gast geweest voor ‘brain picking’. JAK werkt echter als bank onder de akkoorden van Basel in Zweedse Kronen. Wij gaan niet met euro’s werken. Het hele systeem wordt complementair aan de euro. Er worden dus ook geen euro’s ingebracht.
    De werking van het netwerk valt of staat daarmee met het aantal deelnemers (en de geografische dichtheid) en de variëteit aan vraag en aanbod. Ons uitgangspunt is dat het netwerk pas geactiveerd wordt op het moment dat we met enige redelijkheid er van uit kunnen gaan dat deelnemers binnen het netwerk terecht zullen kunnen voor op z’n minst een groot deel van hun voedselbehoeften.

  23. Douwe, jij vraagt je af hoe het systeem werkt, wie geld maakt, welke voordelen en nadelen eraan zitten en wat een beter systeem zou zijn, ik zal je zo kort en duidelijk mogelijk proberen antwoorden.

    Geldcreatie (hetgene waarover hier al een hele boterham is gezegd geweest) kan gebeuren op twee manieren:

    1) Via de Centrale Banken
    (in Europa is dit de taak van de ECB). Inderdaad, de ECB heeft het recht om vers geld te drukken en dit in de economie te brengen, prachtig toch? Neen toch niet… het is een gevaarlijk spel dat zij zeer nauwkeurig in het oog houdt, want als er te veel geld in de economie terecht komt, ontstaat inflatie en wordt het geld gewoon minder waard. Geld zomaar in de economie brengen is een belangrijke, delicate en zeer goed gecontroleerde taak van de ECB. Dit heet overigens chartale geldcreatie, omdat de munten de biljetten daadwerkelijk fysiek in de economie terechtkomen.

    2) Via de commerciële banken
    Dus de banken waar gewone particulieren geld lenen en deponeren. Zoals Jeroen al meermaals aanhaalde kunnen banken slechts het geld uitlenen dat ze ook fysiek in handen hebben. Het is Amber die de bank van 10000 euro voorziet door haar spaargeld te storten. De bank weet dat niet alle spaarders (je moet dit in een groter geheel zien uiteraard) niet al hun geld allemaal tegelijkertijd komen ophalen, van die 10000 euro leent de bank dus een deel uit (dit percentage is door de overheid vastgelegd), laten we zeggen 80%. De bank leent dus 8000 euro uit aan Bert. Er zit dus nog 2000 euro in de kas van de bank. Als we nu tellen hoeveel geld er in de economie zit, dan weten we wat het wonder van geldcreatie is. Om het geld te tellen, delen we het op in chartaal (munten en biljetten) en giraal (geld op de rekeningen) geld. *Chartaal*: alleen Bert heeft cashgeld in handen, dus: 8000 euro chartaal geld. *Giraal*: Amber heeft 10000 euro op haar zichtrekening staan, dus 10000 euro giraal geld. Dat was girale geldcreatie door de commerciële banken: er is nu 18000 euro in omloop in de economie, slechts vertrekkende van 10000 euro.

    Er zijn dus twee soorten geldcreatie: chartale (uitgeven van munten en biljetten door de ECB) en girale (door de commerciële banken, door deposito’s opnieuw (gedeeltelijk!) uit te lenen).

    Geen van beide is echter ongelimiteerd.
    Chartale geldcreatie wordt in bedwang gehouden door de vrees voor inflatie.
    Girale geldcreatie wordt in de hand gehouden door de reservecoëfficiënt. In ons voorbeeld kan van 10000 euro 40000 euro ‘gemaakt’ worden. Met een reservecoëfficiënt van 8% is dit 115000 euro.
    Hiervoor bestaat een formule:

    Geldcreatie = G x (1-r) => en dit delen door r
    G = met hoeveel geld begonnen wordt, hier 10000 euro
    r = reservecoëfficiënt, hier 20%, dus invullen als 0,02 !!

    Chartale geldcreatie wordt in de hand gehouden door de vrees voor inflatie, hierover moet niet meer gediscussieerd worden, of althans niet door ons, tenzij iemand aangesteld is als gouverneur van de ECB.

    Girale geldcreatie wordt in de hand gehouden door de reservecoëfficiënt. Deze wordt door de overheid bepaald: laag genoeg, zodat genoeg geld gecreëerd kan worden, maar ook hoog genoeg, zodat banken mensen cash kunnen uitbetalen als die hun spaargelden ophalen. Tot nog toe, heeft dit goed gewerkt, maar uiteraard als iedereen plots zijn/haar geld cash wil hebben, is dit ongeveer onmogelijk, tenzij alle schulden gelijk worden afbetaald. Dit is een groot nadeel, maar, zoals al gezegd, wordt dit perfect in toom gehouden door de overheid.
    Het nadeel van chartale geldcreatie, door de ECB, is dat het inflatie veroorzaakt, het wordt dan ook zelden gebruikt en enkele toegepast ter vervanging van andere biljetten, want mochten al het gedrukte geld in omloop worden gebracht, dan zou de economie meteen instorten, denk maar aan de hyperinflatie in Duitsland na WOI…
    Merkel heeft haar les toen geleerd, net als de rest van Europa die de theorie ondertussen al vrij goed kent.

    Dus geen schrik: noch girale, noch chartale geldcreatie kan jullie in gevaar brengen, beide zijn smeerolie voor de economie en houden dus voordelen in, niet alleen voor de bank, die, uiteraard, zoals iedere onderneming, winst wil maken, maar ook voor ons, want wij kunnen geld lenen.

    Welk systeem zou beter zijn? Geen idee, maar volgens mij zijn betere systemen zeer, zeer zeldzaam…

      1. Ik ben er vrij zeker van dat centrale banken en commerciële banken geen gelijkaardige functies hebben, buiten de gelimiteerde (!) geldcreatie, en aangezien die strikt gescheiden, op totaal verschillende manieren en aanzienlijk gecontroleerd verloopt, denk ik dat niets van het systeem verkeerd loopt, onterecht is of nadelig voor particulieren of ondernemers.
        Ik denk ook dat het ondertussen duidelijk is dat het standpunt vanwaar wordt vertrokken “Geldcreatie, de kip met gouden eieren voor de bankensector” niet klopt, zeker niet aangezien de aangehaalde argumenten niet stroken met het economische systeem.

  24. Het is werkelijk een bijzonder en zelfs bizar fenomeen. Toen ik me het voor het eerst er een beetje in begon te verdiepen, kon ik het bijna niet geloven. Schuld als middel om slaaf te zijn van de bank. 

  25.  
    De term geldcreatie doet sommigen -zelfs degenen die er mooie filmjes over maken- denken aan een gemakkelijke manier om gratis geld te verdienen. Net als in de Middeleeuwen toen sommigen dachten dat Alchemisten goud uit lood konden maken.
    Ik verbaas me niet over deze gedachte; maar wel dat men er gewoon van uitgaat dat degenen die kennelijk over deze magische machten beschikken vervolgens erg ingewikkeld gaan doen. Het ‘gecreerde’ geld wordt niet lekker gespendeerd, maar met leent het uit aan bedrijven en voor hypotheken. Waarom die moeite (reclame, administratie, incasseren van het uitgeleende geld etc.) voor een paar armzalige (tov de 100% gratis creatie toch!) procentjes extra. Dat doen valsemunters (de enigen die echt gratis geld creeeren, wel beter
    De werkelijkheid is dus nirt zo spectaculari, maar meer zoals Wouter beschrijft.Banken zijn intermediair tussen mensen/ondernemingen met overtollig geld en anderen die het nodig hebben. Ze kunnen niet meer uitlenen dan ze zelf aangetrokken hebben (gefund hebben). De bankwinst komt uit de marge tussen beide rentevergoedingen. De
    Een maatschappelijk heel nuttige functie; al zijn er zeker fouten gemaakt en soms zelfs bedrog etc.
     

Laat een reactie achter