Twee decennia na de Koude Oorlog is propaganda nog springlevend.

Journalistiek heeft pas kwaliteit als burgers politieke thema’s begrijpen

Dit artikel is geschreven door Chris Aalberts en is met toestemming overgenomen van De Nieuwe Reporter.

Onlangs werd een grensrechter doodgeschopt. Tijdens een persconferentie vroegen journalisten wat de KNVB ging doen om dit drama in het vervolg te voorkomen. Zij bekritiseerden de weinig overtuigende antwoorden van de KNVB-bestuurders.

In een radio-uitzending kreeg stadsdeelvoorzitter Baâdoud van Amsterdam Nieuw-West dezelfde verwijten. Baâdoud had een wethouder langs de ouders van de daders gestuurd en er was een convenant gesloten om geweld tegen te gaan. Dat was volgens de interviewer geen daadkrachtig optreden.

Hoe moeten we de kwaliteit van deze journalistiek beoordelen? Hoe zou Bas Heijne deze items evalueren? Wat zouden de deelnemers aan het recentelijk gevoerde RTL-debat over journalistiek ervan vinden? De kans is groot dat er veel discussie ontstaat: zijn deze items te lang, ligt de focus te veel op emoties, zijn ze te subjectief gebracht of is het onderwerp een mediahype?

Wat leren burgers?
micDit zijn vragen die journalisten elkaar graag stellen en die in dit soort debatten steeds weer terugkomen. Maar de belangrijkste vraag mist: wat leert de burger van deze items? In het RTL-debat werd deze vraag slechts door twee personen uit het publiek geadresseerd. Geen hoofdredacteur had er een antwoord op. De rol van burgers is voor journalisten erg beperkt: burgers kopen kranten, kijken nieuwsuitzendingen en lezen artikelen, maar wat de burger van journalistieke informatie leert doet er klaarblijkelijk niet toe.

Dit is echter het belangrijkste perspectief om de journalistiek te evalueren. Sommigen maken zich druk over de aandacht van serieuze media voor de scheiding van Rafael en Sylvie van der Vaart. Natuurlijk is dit geen belangrijk nieuws, maar het maakt voor de burger niets uit: sommigen consumeren dit nieuws wel, anderen niet. Hetzelfde geldt voor de ergernis over tien minuten NOS Journaal over fileleed door de sneeuw. De burger wordt er niet slechter van als hij hier minutenlang kennis van neemt.

Voor politieke thema’s ligt dit anders, omdat burgers hun politieke beslissingen vrijwel uitsluitend baseren op informatie uit de media. Wat ze stemmen hangt af van hoe de prestaties van politici inhoudelijk worden gepresenteerd. Maakt het uit dat er in deze items stompzinnige vox-pops zitten, dat items te lang zijn en dat ze niet prominent in de krant staan? Nee, want dat is allemaal een kwestie van smaak. De vraag is wat de burger van die items kan leren.

Wereld begrijpen
Burgers moeten via het nieuws begrijpen hoe politieke en maatschappelijke problemen ontstaan, hoe bestuurders ze oplossen en of ze daarin slagen. Wie zit er aan de knoppen, wat heeft dat voor gevolgen en moeten burgers hun bestuurders bij de volgende verkiezing naar huis sturen? De belangrijkste vraag over journalistieke kwaliteit is of berichtgeving een goed beeld geeft van de politieke werkelijkheid.

Dit is vaak niet het geval. Bij de grensrechter kregen de stadsdeelvoorzitter en de KNVB impliciet de schuld. Zij waren immers ‘laks’. De stadsdeelvoorzitter kan echter alleen ‘softe middelen’ inzetten. De KNVB kan misschien betere beleidsplannen schrijven over het voorkomen van geweld, maar uiteindelijk staat ook de KNVB machteloos als mensen op het veld iemand in elkaar trappen. De journalisten hadden daar echter geen oog voor.

Dit is een terugkerend patroon: de NOS praat met staatsecretaris Mansveld alsof zij bepaalt dat er snel een oplossing voor de Fyra komt. Dat klopt niet: de NS heeft een eigen directie en de staatsecretaris staat op afstand. Deze politieke keuze is bewust ooit gemaakt, maar de NOS suggereert dat Mansveld het probleem persoonlijk oplost en daar ook toe in staat is. Moet de burger de PvdA bij de volgende verkiezingen afrekenen op de geschrapte Fyra? Dat is twijfelachtig.

Nieuws begrijpen
Burgers hebben geen beeld van de Europese Unie, en krijgen politici te zien die zeggen ‘dat iets van Brussel moet’. Dat de Tweede Kamer die macht via verdragen zelf heeft overgedragen blijft onvermeld. Als RTL verslag doet van declaraties van ministers is de uitkomst dat de minister van Buitenlandse Zaken het meest declareert. RTL zet er een verontwaardigde kop boven, maar vermeldt alleen in de marge dat deze kosten direct voortvloeien uit de taakuitoefening van de minister.

Bij het RTL-debat zei RTL-hoofdredacteur Harm Taselaar dat burgers berichtgeving moeten kunnen begrijpen. Niemand is het daarmee oneens, maar kunnen burgers de juiste boodschap oppikken? Natuurlijk staan er goede achtergrondverhalen in de krant, maar voor de meeste burgers is de dagelijkse verslaggeving van RTL en NOS belangrijker. Met alleen die informatie kom je regelmatig tot verkeerde politieke keuzes. Laat we daar eens over debatteren, in plaats van over Rafael en Sylvie van der Vaart.

8 gedachten over “Journalistiek heeft pas kwaliteit als burgers politieke thema’s begrijpen”

  1. Jah ik denk dat Journalisten vooral de macht moeten controleren en misstanden die daardoor ontstaan aan de kaak moeten stellen. Als je alleen maar geinteresseerd bent in kijkcijfers kun je beter stoppen met journalistiek en beginnen met programma’s maken zoals boer zoekt vrouw. 

    Ik moet eerlijk zeggen overigens dat ik nu juist het mainstream nieuws dan weer niet zoveel met journalistiek te maken vind hebben. Veel wat die mensen doen is het ANP, Reuters en AP copy pasten en al die instanties hebben door hun eigendom ook weer een eigen agenda of iig een lijstje waar ze blijkbaar niet over publiceren.  

    Buiten een Joris Luyendijk ken ik eerlijk gezegd weinig goede journalisten in Nederland die in de mainstream actief zijn. En dan heb je nog een handjevol programmas waaronder een tegenlicht wat interessant ingaat op problemen en oplossingen. 
    Maar goed schrijven over relaties van voetballers of aangespoelde walvissen is iets anders dan goede journalistiek. 

    Maar goed, gelukkig zijn er ook de nieuwe media die over het algemeen wel machtskritisch zijn en daarmee lijken zij de primaire functie van de journalistiek beter in stand te houden.

  2. Eigenlijk moet de stelling hierboven omgedraaid worden, begrijpt de Journalistiek de politiek wel. Op een enkele journalist daar gelaten, kunnen de meeste de zaken niet op de juiste wijze interpreteren. Nu is dat ook niet altijd even gemakkelijk, daar politici zelf vaak de bomen door het bos niet eens meer zien. Daarnaast denk ik, wil je de politiek in een breed draagvlak volgen dan zal je steeds in de 2e kamer moeten gaan zitten en dan nog de vraag of je de paradoxen kunt volgen. Daarnaast, als je de mainstream volgt, zijn het altijd uitgeknipte stukken met een kort gesproken tekst als verklaring. M.a.w. je moet veel tussen de regels lezen. Dit gaat bij kranten net zo. De kop is groot, maar het geschreven draait er veel om heen, omdat men doorgaans niet het volledige inzicht hieromtrent heeft. Tot slot, een vers gegeven voor de journalistiek, brengt brood op de plank en dat stukje brood hebben we allemaal nodig. Mvg Paul.

  3. Ralph van der Geest

    In Nederland bestaat geen journalistiek. “Journalism is printing something someone does not want printed. Everything else is public relations” zei George Orwell al meer dan zestig jaar geleden.
    Ik heb nog nooit iets in de Nederlandse kranten gelezen dat mij duidelijk maakt hoe het financiële systeem in de wereld werkt en waarom dat zo geweldig zou moeten zijn voor degenen die nu moeten bloeden als gevolg van de puinhoop die anderen gecreeërd hebben.
    Wel heb ik ‘de Volkskrant’ onder leiding van Philippe-huilie-huilie-Remarque – die samen met ‘de Telegraaf (ook al zo’n verschrikking) de site “JOOP.nl” wilde laten verbieden – zien verworden tot een bruin hetzeblad tegen moslims en een open podium voor inhoudsloze schreeuwers als Jan Bennink (u weet wel: van die racistische hufteromroep POWNed)  en Bert Brussen met praktijken die ‘der Stürmer” niet vreemd geweest zouden zijn.
    En als ik in de NRC een stuk moet lezen van een zekere Steven de Jong die eigenlijk zegt dat het op wentenschappelijk gebied plegen van plagiaat ‘aziaten’ (let op hoe monolitisch hij het voorstelde) in het bloed zit, zakt mij de broek af.
    Evenzo goed als wanneer een geflipte Theodor Holman openlijk in het Parool mag zwijmelen over zijn innige liefde voor massamoordenaar Anders Breivik om vervolgens op te roepen tot het doodschieten van mensen uit Polen.
    Dát mag blijkbaar allemaal in die geweldige ‘media van ons’.
    Om het even af te zetten tegen het volgende: onlangs werd Johanna door dienders met een zelfbeheerrsingsprobleem belet om gebruik te maken van haar legitieme rechten, kennelijk omdat men bang was dat het tere zieltje van Beatrix er niet tegen zou kunnen als haar duidelijk zou worden dat er mensen zijn die terecht van mening zijn dat het wel welletjes is met die imbeciele folklore.
    Iets waar die ‘geweldige media van ons’ zich ook de vingers aan blauw schrijven: over de hoedjes en mutjses van Trix en de prinsesjes. Pagina aan pagina aan pagina. Maar niks wezenelijks over wat het koningshuis in essentie eigenlijk is, Bilderberg of Zorregueta.
    Folklore in de media, oproepen tot geweld tegen mensen van buiten Nederland en zelfs tot moord, een niet-aflatende hetze tegen moslims en een stuk in de voormalige verzetskrant Trouw notabene dat mij tracht aan te praten dat haatsite ‘GeenStijl’ van schorem als Marck Buruma zo ongeveer gelijkstaat aan de Verlichting van weleer…
    Nou sorry, een dergelijke krant kan men volgens mij als fatsoenlijk en enigszins geletterd mens onmogelijk meer serieus nemen.
    En al helemaal niet als die zelfde krant een uitstekende repliek van Peter Breedveld (http://www.frontaalnaakt.nl/archives/geweigerd-door-trouw-spinoza.html)
    daarop zonder meer naar de prullebak verwijst.
    Dat en niks over waarom het crisis zou zijn, waarom en hoe bijstandsgerechtigden in vele gemeenten uitgenknepen worden in dwangarbeidsprojecten, hoe schunnig en vunzig of de Nederlandse autoriteiten omgaan met asielzoekers of waarom types als Keulen van SNS en Boele Staal (Nederlandse Vereniging van Banken en D66) nog vrij rondlopen of hoe gewelddadig de Nederlandse politie is en hoe dat steeds erger wordt…
    Ook vrijwel niks over Obama die eigenmachtig als beul optreedt tienduizenden kilometers van het Witte Huis middels zijn drones.
    Want voorbij ‘Zevenaar’ houdt de wereld op en slechts ‘Brussel’ is nog wel eens handig om het onvermogen van politicie op af te schuiven.
    Folklore, oproepen tot geweld en moord tegen buitenlanders en een nimmer aflatende hetze tegen hen en moslims in het bijzonder.
    En alles wat niet past in dat stramien wordt geweigerd, verzwegen of weggemoffeld door de Nederlandse media die een Gleichschaltung lijken te hebben ondergaan waar Goebbels
    zijn vingers bij afgelikt zou hebben en het hufterige rechts Nederland van vandaag dat zeker doet.
    Kortom: ik ben blij dat ik geen abonnement heb op die blaadjes die zich zo misplaatst pretentieus ‘krant’ noemen en evenmin kijk naar hetze-en folklore rubrieken als “Pauw & Witteman” of het NOS-journaal.
     
     
     

  4. Volledig mee eens.
    Ik heb zelf een grote interesse voor internationale politiek en ben uit frustratie over het gebrek aan artikelen die politieke gebeurtenissen analyseren/verklaren afgelopen zomer een blog begonnen in een poging dit gat met mijn visie op gebeurtenissen een heel klein beetje kleiner te maken.
    Helaas weinig tijd om te schrijven gehad afgelopen tijd maar m’n handen gaan weer jeuken als ik Nederlandse media lees=P

Laat een reactie achter