De guillotine doet gelukkig in Frankrijk geen dienst meer.

De doodstraf: gerechtigheid of domheid?

Ongeveer een kwart van de Nederlandse bevolking is voor de doodstraf[1]. Opmerkelijk genoeg is er maar één partij in Nederland die dat ook is: de SGP. De doodstraf is vooral bij conservatieven populair. Wat zijn de argumenten voor en tegen de doodstraf?

De doodstraf als onherroepelijke straf

De guillotine doet gelukkig in Frankrijk geen dienst meer.
De guillotine doet gelukkig in Frankrijk geen dienst meer.

Na de executie van een veroordeelde is het niet meer mogelijk deze straf terug te draaien. Ook niet als er daarna bewijs opduikt dat de veroordeelde vrijpleit. Dit is al verschillende keren gebeurd. Zo is er in de Verenigde Staten onderzoek gedaan naar de DNA-match tussen sporen van materiaal dat van de plaats delict afkomstig is en het DNA van de veroordeelde. De resultaten waren schokkend. Bijna de helft van degenen die geëxecuteerd werden en waarbij DNA-vergelijking mogelijk was, bleken achteraf onschuldig te zijn. Voor mij persoonlijk is dit al reden genoeg om de doodstraf categorisch af te wijzen.

In veel gevallen hebben de werkelijke misdadigers door middel van slimme trucs iemand anders voor hun misdaad op laten draaien, of wilde de Officier van Justitie persé iemand veroordeeld krijgen. Het is ook gebeurd dat de verdachte bekende in ruil voor strafvermindering (terwijl hij of zij onschuldig was) maar daarna alsnog de doodstraf opgelegde werd.

Argumenten van de voorstanders
Voorstanders van de doodstraf vinden de straf rechtvaardig voor onder meer moordenaars (een leven voor een leven). Ze noemen ook het financiële aspect: iemand doden is goedkoper dan iemand levenslang op te sluiten in een strengbewaakte gevangenis. Ook geloven ze in een afschrikwekkend effect: een Amerikaanse studie claimt dat elke executie vijf levens redt[2]. Ook betekent een executie uiteraard een abrupt einde aan de misdadige activiteiten van de moordenaar in kwestie. Dit effect kan natuurlijk ook met levenslange opsluiting bereikt worden. Islamieten beroepen zich op religieuze redenen om voor de doodstraf te zijn – in de koran en/of de hadith is onder meer het verlaten van de islam, moord en deelnemen aan gewapende roof reden voor executie.

Argumenten van de tegenstanders
Naast de eerder genoemde onomkeerbaarheid van een executie, zijn er meer bezwaren tegen de doodstraf. Door een mens te doden overschrijdt de overheid een grens. Daartegenin valt dan te brengen dat dat ook voor dodelijk geweld door het leger geldt.
Er is ook een brutaliserend effect volgens de tegenstanders. Als doden van een misdadiger normaal wordt gevonden in een samenleving, verdwijnt het sociale taboe op doden. Sommige misdadigers zien zichzelf als rechter en beul.
Ook wordt volgens onderzoek van Amnesty International in de VS de doodstraf voornamelijk (80%) uitgedeeld als het slachtoffer blank is. Dit terwijl ongeveer evenveel blanken als zwarten in de VS slachtoffer zijn van moord. Kortom: ook bij het rechtvaardigheidsargument, althans: bij de uitvoering zeker, zijn de nodige vraagtekens te zetten.

Bronnen
1. Meerderheid tegen doodstraf in peiling – De Pers (2008)
2. Does death penalty save lives? – New York Times (2008)