Vinexwijken zijn doorgaans monotone huizenmassa's, zonder enige fantasie neergeplempt om ambtelijke beleidsdoelstellingen te halen.

Peak fantasy: een dodelijk gevaar

We horen van alle kanten dat aardolie en andere delfstoffen steeds schaarser worden. Nederland wordt echter bedreigd door een ernstig probleem, dat peak-oil en de financiële crisis nog in de schaduw plaatst: een hardnekkige fantasieloosheid. Opmerkelijk worden juist het onderwijs en de zorg, de grootste slokops van Nederland, hierdoor geteisterd.

Vinexwijken zijn doorgaans monotone huizenmassa's, zonder enige fantasie neergeplempt om ambtelijke beleidsdoelstellingen te halen.
Vinexwijken zijn doorgaans monotone huizenmassa's, zonder enige fantasie neergeplempt om ambtelijke beleidsdoelstellingen te halen.

Peak fantasy teistert Nederland
De gevolgen van peak fantasie zie je bijvoorbeeld in Vinexwijken, waar rij na rij van volkomen fantasieloze blokkendozen staat. Je ziet het in binnensteden, waar troosteloze fonteinen (duidelijk door de architect gecopypaste van een eerdere opdracht) als een kankergezwel oprukken. Je ziet het in de massale napraterij op televisie, de radio en de Nederlandse massamedia. Conformisme is de norm.

De gevolgen van een gebrek aan fantasie zijn ernstig. Gewoonten slijten in en worden nooit meer ter discussie gesteld. Elke verandering, hoe noodzakelijk ook, wordt gezien als een verslechtering. Hoe kleiner de kennis en hoe groter de onzekerheid is, zoals in de medische wetenschap, hoe stelliger waarheden worden verdedigd.Vooral als politieke belangen een rol spelen, wordt de status quo verstikkend.

Als de Groenlandse Vikingen meer fantasie hadden gehad, dan was het waarschijnlijk minder akelig met ze afgelopen.
Als de Groenlandse Vikingen meer fantasie hadden gehad, dan was het waarschijnlijk minder akelig met ze afgelopen.

Peak fantasy en de ondergang van de Groenlandse Vikingen
Veel mensen denken als ze de naam Groenland horen het eerst aan de Inuit, die in de loop van tienduizenden jaren een unieke cultuur hebben ontwikkeld die optimaal gebruik maakt van de schaarse hulpbronnen op en rond het poolijs. Echter: rond 1000-1200 werd Groenland bewoond door Viking-kolonisten uit Noorwegen en Zweden, door Leif Eriksson naar Groenland gelokt door verhalen over vruchtbare akkers en weelderige natuur.

Dat bleek uiteraard tegen te vallen, zelfs in Julianhab stijgt de temperatuur zelden boven de vijftien graden, maar toch was in het uiterste zuiden van Groenland een gerieflijk bestaan mogelijk. Geen wonder dus dat de Viking-nederzettingen in het uiterste zuiden groeiden en bloeiden. Toen sloeg de voorbode van de Kleine IJstijd toe, die op haar hoogtepunt in Europa voor strenge winters zorgde. Op Groenland betekende dat, dat landbouw met Europese gewassen onmogelijk werd en hongersnood uitbrak. De kolonisten verhongerden, dit terwijl een paar honderd kilometer verderop de Inuit overvloedig vis vingen. De Vikingen vonden het echter beneden hun stand om gewoonten van de Inuit over te nemen en vis was geen voedsel voor edelen. Als gevolg hiervan werden de nederzettingen na ernstige hongersnoden verlaten, terwijl vlak bij het strand enkele van de overvloedigste visgronden ter wereld liggen.

Enkelen, volgens Inuitverhalen vrouwen en kinderen, lijken echter opgenomen te zijn bij de Inuit (wijzen DNA-sporen uit) en in de allerlaatste overblijfselen werden veel meer visresten gevonden.

Waarom?
Het is niet nodig een (doorgaans ook niet bijster fantasievolle) dure adviseur of interim manager in te huren. De beste remedie tegen peak fantasy is een goede gewoonte van kleine kinderen: de vraag stellen, waarom iets zo is of op een bepaalde manier moet gebeuren. Zo slaagde de SP-fractie in een Brabantse gemeente er in drastisch het mes in onnodige overheidsuitgaven te zetten, door bij elke uitgave de vraag te stellen waarom deze werd gedaan en zo niet, deze te schrappen. De PVV stelde de vraag, waarom er continu zomer- en wintertijd moet worden ingevoerd terwijl dit kwalijke gevolgen heeft op het bioritme van mensen, te vergelijken met een tweejaarlijkse jetlag. Ook het onderwijs en de zorg zijn zo langzamerhand totaal verkalkt en zitten vol dood vlees. Een stevige bezuinigingsronde, waarbij op SP-wijze elke uitgavenpost kritisch tegen het licht wordt gehouden, zou een enorme zegen zijn voor deze sectoren (en het land).