Wie herinnert zich niet de door zandwormen geteisterde woestijnwereld Duin, de oerwoudmaan Pandora waar de Nav’i leven of de verschroeiende wereld Crematoria, waar het oppervlak elke dag wordt geroosterd door de verzengende straling van de centrale zon?
Dit overzicht is verre van compleet. De werelden variëren van wetenschappelijk gezien mogelijk (Duin, Crematoria) of zelfs waarschijnlijk tot totaal absurd en in strijd met wat we op dit moment weten (Krypton, Pandora). Wat is jullie favoriete wereld?
Een Russische schrijver interpreteert Tolkiens Lords of the Rings-epos op een totaal andere manier. Hij ziet Gandalf als een agressieve oorlogshitser, de elfen als laffe, achterbakse gifmengers en Mordor als het enige beschaafde land op Midden-Aarde. En dan wordt het interessant. Want wie weet zijn onze legenden ook wel zo tot stand gekomen…
De wraak van Mordor
De overwinnaars schrijven de geschiedenis. Met dit uitgangspunt is de eigenwijze Kirill Yeskov aan het sleutelen gegaan aan Toliens verfilmde fantasy-epos. Al eerder werd Tolkien er door SF-schrijver Isaac Asimov van beschuldigd een techniek-hater te zijn die de vrije natuur en organische techniek ophemelde (wat Tolkien verontwaardigd ontkende), maar Yeskov zet het idee door tot het bittere einde. Dat Mordor net als Rusland in het oosten ligt, zal daar zeker aan bijgedragen hebben.
Het moment dat de magische Ring oplost in de gloeiende lava van Mount Doom, is het afgelopen met Sauron's rijk van het kwaad.
Tolkiens verhaal gaat ongeveer zo, voor wie het boek of de monumentale films van regisseur Peter Jackson gemist heeft. Een boosaardige geest, Sauron, probeert het mythische continent Midden-Aarde in handen te krijgen.
Hij heeft zijn hoofdkwartier gevestigd in de stad Barad-Dûr in Mordor, een door hoge bergen omringd woestijnachtig land in het verre oosten van het continent. Sauron heeft een deel van zijn macht opgesloten in een magische ring, die zoek is geraakt, maar gevonden wordt door hobbits, kleine mensachtige wezens. Om Sauron definitief te vernietigen, moet de ring worden vernietigd in de lavan van de Doemberg, de enige actieve vulkaan in Midden-Aarde, die uitgerekend in het gehate Mordor ligt.
Sauron’s tegenstanders, de elfen, de boomachtige enten en de hobbits, leven in harmonie met de natuur, waar Saurons dienaren, de orcs, zijn donkerhuidige bondgenoten uit het diepe zuiden en zijn bondgenoot Saruman massaal bossen platbranden voor hun oorlogsindustrie. Niet dat het ze baat: ze worden uteindelijk afgeslacht door de nobele blanke elfen, de wijze tovenaar Gandalf en hun menselijke bondgenoten.
In zijn roman gaat Kirill er vanuit dat de Lord of the Ring oorlogspropaganda is, geschreven door de overwinnaars, de elfen. Sauron is niet de geest van het kwaad, maar een dynastie van verlichte koningen die heersen over het uitdrogende, maar zich technisch snel ontwikkelende koninkrijk Mordor, een baken van cultuur, verlichting en beschaving in het door de elfen dom en barbaars gehouden Midden-Aarde.
In 2010 kwam de Engelse vertaling beschikbaar, die als gratis download onder dit artikel staat. Gandalf, de grote held van Tolkiens epos, noemt Mordor, net als Reagan de Sovjetunie, het Rijk van het Kwaad en is een agressieve oorlogshitser die samenwerkt met de elfen om Mordor te vernietigen en zo te voorkomen dat de moderne beschaving zich over Midden-Aarde zal verspreiden.
Zouden sommige van onze mythen en sagen ook dit soort conflicten weerspiegelen? Zo worden er in de Indiase vedische mythen vliegtuigen (vimana’s) en wapens zoals luchtafweerraketten beschreven. Weliswaar zijn er geen technisch geavanceerde overblijfselen gevonden van een dergelijke beschaving, maar wie weet kende deze recycling of was de techniek geconcentreerd in handen van een kleine elite. En een andere gedachte: stel dat de westerse beschaving door een enorme ramp uiteen zou vallen. Hoe zouden toekomstige mythen en legenden er over ons uitzien? Stel dat de overwinnaars niet-westerlingen zouden zijn, zouden wij dan ook niet worden voorgesteld als boze, verdorven tovenaars?
