houding

De komende jaren gaat er heel veel veranderen. Dingen die nu vanzelfsprekend lijken, zoals werk, of zelfs ons wezen als mens zijn, zijn dat straks niet meer. Hoe overleef je het beste de toekomst?

Exponentieel toenemende snelheid van verandering
Computers verdubbelen elke twee jaar in rekenkracht per dollar, of per vierkante centimeter chipoppervlak, een afgeleide van de welbekende Wet van Moore. Het gevolg is dat de eens zo logge monsters, die het licht in de hele stad deden knipperen als ze ingeschakeld werden, nu zo klein zijn dat ze in een bankpasje passen. En deze trend zet nog steeds door. Het gevolg is dat computers overal oprukken en dat heel veel dingen, die op het eerste gezicht niets met computers te maken hebben, van huisverwarming tot koelkasten, er door worden opgeslokt. Een steeds groter deel van ons leven bestaat uit computers, of uit dingen die worden bestuurd door computers. Het gevolg is ook, dat snellere computers direct invloed hebben op ons leven. De ENIAC deed alleen de lampen knipperen, maar steeds kleinere en krachtiger computers zijn nu al bezig tot op nanoschaal ons leven te veranderen. Waar eerst alleen materie was, komt nu geest. Om ons, op ons en zelfs in ons, in de vorm van nanorobotjes en nanosensoren.

Onze ziel als mens
Tijd om een stoffig theologisch concept weer tot leven te wekken. Wat de essentie van ons uitmaakt, en volgens de grote wereldreligies voortbestaat tot na de dood, is onze ziel. Wat maakt ons wie we zijn, en wat maakt ons uniek? Hoe vervullen we ons wezen, en zal de in ons doordringende computergeest ons overnemen, overweldigen, zoals veel mensen vrezen, of juist ons meer mens maken en ons potentieel doen verwezenlijken, zoals Kurzweil en zijn aanhangers denken? Het antwoord is: dat bepalen wij in wezen zelf. We kunnen er voor kiezen met welke technologie we ons omringen, en wat er er mee doen. In vervlogen tijden konden we een televisie kopen, die een gelukzalig verdovend gevoel geeft, een dure auto, waarmee de buren knarsetandend van nijd de ogen uitgestoken kon worden, of een piano, waarmee we onze gevoelens om kunnen zetten in muziek. Zo kunnen we er in de toekomst, ieder van ons, voor kiezen om ons met techniek in een gelukzalige toestand te laten brengen, zodat we in een plant veranderen, te kiezen voor strijd en oorlog, of te groeien en te ontwikkelen.

Groeien en ontwikkelen
Onze keuzes maken ons, en wie we zijn en wat we meemaken bepaalt wat we kiezen. Dit wordt in de toekomst, in een wereld waarin we omringd worden door ontelbare gehoorzame computertjes en robotjes, een nog veel belangrijker waarheid. Hierbij past een houding van openheid en optimisme. De toekomst zal geen utopie zijn. Daarvoor zijn de gevaren en de onaangename trekjes van de menselijke aard te groot. Maar toch zal het goede overheersen, zeker als we kiezen voor het goede, voor de kracht van het leven, ontwikkeling en groei. Onze toekomst is wat we er van maken, en als we geloven dat de toekomst beter zal zijn dan het heden, en daarnaar handelen, dan zal de toekomst het ook worden.