Klocke Nanotechnik ontwikkelde deze nanomanipulator die tot op honderd atomen nauwkeurig voorwerpen kan manipuleren. Door technisch voorop te lopen kan Duitsland overleven.

Wie plukt de vruchten van de komende technologische revolutie?

De afgelopen tien jaar zijn er in de VS een groot aantal spectaculaire technologische doorbraken gerealiseerd. Alleen profiteert de Chinese industrie daar meer van dan de kwijnende Amerikaanse ‘rust belt’. Het Witte Huis plant nu een Grote Sprong Voorwaarts zodat de enorme winsten van de volgende Kondratieff cyclus in de Verenigde Staten terecht gaan komen. Zal de VS de industrie in de rest van de wereld gaan verpletteren met de volgende generatie technologie, krijgt Europa deze keer ook een kans of gaan China en de andere nieuwe groeilanden er opnieuw met de buit vandoor?

De komende technologische revolutie
Het eerste decennium van de eenentwintigste eeuw regende het spectaculaire ontdekkingen. Neem bijvoorbeeld nieuwe, op koolstof gebaseerde materialen als grafeen en nanobuisjes die alle bekende materialen overtreffen op het gebied van onder meer sterkte. Zonnecellen zijn nu beter en goedkoper dan ooit en zijn in woestijnlanden al goedkoper dan netstroom. De rest van de wereld zal binnen enkele jaren volgen, wat een ongehoorde energierevolutie op gaat leveren. Zo zal het bestaande wagenpark binnen vijf tot hooguit tien jaar zijn vervangen door elektrische auto’s, voorzien van snel oplaadbare compacte superbatterijen. De eerste praktische vormen van gentherapie zijn nu een feit. Er komen nu behandelingen beschikbaar voor ooit ongeneeslijke ziekten als kanker. Nanotechnologie wordt in steeds meer producten toegepast.

Klocke Nanotechnik ontwikkelde deze nanomanipulator die tot op honderd atomen nauwkeurig voorwerpen kan manipuleren. Door technisch voorop te lopen kan Duitsland overleven.
Klocke Nanotechnik ontwikkelde deze nanomanipulator die tot op honderd atomen nauwkeurig voorwerpen kan manipuleren. Door technisch voorop te lopen kan Duitsland overleven.

Globalisering rafelt lokaal innovatienetwerk uiteen
Grote Europese en Amerikaanse bedrijven verplaatsten hun fabrieken voor het grootste deel naar lage-lonen landen. Hierdoor verzwakte de industriële infrastructuur in Europa en de Verenigde Staten sterk. Elk industrieel gebied is een complex ecosysteem van bedrijven en bedrijfjes die van en aan elkaar verkopen om producten te fabriceren. Zo zit er om een grote autofabrikant als Toyota of Volkswagen een fijnvertakt netwerk van toeleveranciers. Die toeleveranciers maken vaak ook voor andere bedrijven en voor nichemarkten producten om zo minder afhankelijk te zijn. Hierdoor verdween ook hoogwaardige werkgelegenheid – de essentiële tussenlaag van middelbaar en hoog opgeleide vakmensen die innovatieve technieken kunnen vertalen in unieke producten en productieprocessen. De uitvinders dus. Uitvinders stimuleren elkaar, dus om een succesvolle uitvinderscultuur op te wekken moet je dicht op elkaar zitten. Zoals in Silicon Valley. In Nederland zou dat de Randstad kunnen zijn, ware het niet dat daar helaas maar weinig techneuten rondlopen. De kansen van de Vlaamse regio Antwerpen zijn daarom beter.

Technisch onderzoek vooral lucratief voor China
De Amerikanen kampen met hetzelfde probleem als de Europeanen: er wordt veel aan onderzoek gedaan, maar deze uitvindingen kunnen niet meer geabsorbeerd worden door het, om een CDA-term maar even te verkrachten, technisch middenveld. Dat technisch middenveld is er wel in China en wordt elk jaar sterker. Elk jaar stromen er honderdduizenden universitair opgeleide technisch ingenieurs in op de Chinese arbeidsmarkt, die als razenden Amerikaanse vaktijdschriften lezen en de techniek vertalen in een marktsucces. Wat de regering-Obama nu probeert te bereiken, is het opnieuw leven inblazen van de rust belt en zo weer het dichte netwerk van technische bedrijfjes te revitaliseren. Een over heel Amerika verspreide Silicon Valley dus.
De Amerikanen willen dit bereiken door meer technisch personeel op te leiden en bedrijven proberen te verlokken in de Verenigde Staten te blijven. Hierbij schuwen Amerikaanse politici niet een beroep te doen op patriottistische gevoelens.

Leren van de Duitsers: vakmanschap weer waarderen
In Europa hebben we hetzelfde probleem als de Amerikanen. Slechts één Europees land gaat hier op een verstandige manier om: Duitsland. Duitsers studeren massaal exacte vakken. In Duitsland bestaat een duidelijke beroepstrots. Vandaar dat Duitsland de economische recessie goed heeft weten te doorstaan en topproducten nog steeds in Duitsland worden gemaakt. Werkenden en bedrijven moeten er weer trots op kunnen zijn dat hun fabriek en hun afdeling ergens het beste ter wereld in is. In Nederland zouden dat biologische producten, zoals landbouwgewassen of kunstvlees, en biomedische systemen kunnen zijn. Deze passen uitstekend bij de feminiene cultuur hier. Daar schieten we meer mee op dan met financieel gegoochel.

Bron
Rebuilding American Manufacturing, MIT Technology Review (2011)