psychopaten

De uitvinder van de islam, Mohammed

Was Mohammed geestesziek?

Mensen die levendige visioenen zien, worden tegenwoordig al snel in een gesloten inrichting opgesloten. Vroeger was dat anders en werden lieden als Mohammed, Jeanne d’Arc en Ezechiël als grote zieners vereerd. Was Mohammed geestesziek of juist visionair?

“Mohammed leed aan geestesziekte”
Politicus Geert Wilders, zoals bekend geen groot liefhebber van de islam, heeft het weer voor elkaar. Hij slaagt er deze keer in de aandacht te trekken met een aantal boude uitspraken over de uitvinder van de islam, Mohammed. Volgens Wilders leed Mohammed aan een ernstige geestesziekte en verklaarde dit de visioenen die Mohammed kreeg. Hij baseert zich hierbij op het werk van de Vlaamse psycholoog Herman Somers.
De reacties van weldenkend Nederland waren, zoals gebruikelijk, voorspelbaar. Zo vond CDA-kopstuk Sybrand van Haersma Buma Wilders’ commentaren “onnodig” en “smakeloos”. Ook de door de sultan van Oman betaalde islamoloog Maurits Berger kon zich -niet verwonderlijk-  niet bepaald vinden in Wilders’ analyse.

Wat weten we van Mohammed?
Het is zelfs niet honderd procent zeker dat Mohammed, Arabisch voor ‘de verhevene’, wel bestaan heeft. Hoewel er door islamieten een aantal omvangrijke boekwerken over het leven van Mohammed zijn samengesteld, denk onder meer aan de Sirah rasoelallah (levensloop van de boodschapper van Allah) van Ibn Kathir en de zes verzamelingen hadith (vertelsels) over Mohammed’s leven, die groot gezag hebben in de islamitische wereld, is de historische authenticiteit hiervan twijfelachtig. Het is ook niet zeker dat de koran in de huidige vorm wel overeenkomt met de oorspronkelijke koran. Op basis hiervan conclusies trekken over het karakter van Mohammed, zoals Wilders hier op gezag van Somers doet, lijkt hiermee wat voorbarig. Wel zijn het -naast de koran- de enige bronnen waarover we kunnen beschikken.

Was Mohammed geestesziek?

De uitvinder van de islam, Mohammed
De uitvinder van de islam, Mohammed

Het beeld dat uit de koran en hadith naar boven komt -voor zover deze bronnen historisch authentiek zijn- is dat van een meedogenloze, berekenende man met een groot vermogen om mensen te manipuleren. Hij gebruikte zijn goddelijke autoriteit geregeld om voor hem persoonlijk bepaalde voordelen, zoals aantrekkelijke vrouwen of bezittingen, te verwerven. Zo bedreigt hij zijn vrouwen met een collectieve scheiding (koran, 66:5) en dwingt hij zijn geadopteerde zoon Said om van zijn vrouw Zeineb te scheiden, zodat hij zelf met haar kan trouwen (ibid., 33:37). Hij beschikte niet over veel fysieke moed en hield zich bij grote veldslagen meestal bij de achterhoede op. Dit gedrag wordt door klinisch psychologen over het algemeen niet als dat van een geesteszieke gezien.

In een visionair experiment heeft de Nederlands-Marokkaanse vrijdenker Hafid Bouazza geprobeerd de ervaringen van een profeet na te bootsen in de woestijn. Inderdaad kreeg hij een zonnesteek en ondervond hij naar eigen zeggen profetische sensaties.

Was Mohammed een psychopaat?
Door sommigen, onder meer islamcriticus Ali Sina, is geopperd dat Mohammed de karakteristieken van een psychopaat vertoonde. Hierop wijzen volgens Sina zijn egocentrisme (Hare checklist item 2), grote vermogen om mensen te manipuleren (Hare checklist item 4 t/m 6), oppervlakkige gevoelsleven (items 7 en 8), zijn theatrale gedrag  en de vaak onsamenhangende, onvertaalbare teksten in de koran. Dit laatste is karakteristiek voor psychopaten. Wat hiermee in strijd is, is het planmatige karakter van zijn activiteiten en de langdurige seksuele relaties met zijn vrouwen. Dat laatste kan echter ook te maken hebben met de geringe meerkosten die het hebben van vrouwen voor hem met zich meebracht. Hare’s checklist is in een westerse, monogame samenleving tot stand gekomen, waarin er een taboe rust op veelwijverij. Waarschijnlijk zal een psychopaat veel beter functioneren in een chaotische stammenmaatschappij in een tijd van grote sociale verandering dan in een strak geordende maatschappij.

Er is, zoals eerder gezegd, in de eeuwen na Mohammeds dood (als de man ooit bestaan heeft) behoorlijk gerommeld in zowel de koran als de overleveringen. Een psychopaat als voorbeeld stellen is voor een heerser erg aantrekkelijk, want dat verschaft deze een grote handelingsvrijheid. Mogelijk kan ook dit mede een verklaring zijn voor het beeld dat uit de koran en de hadith over Mohammed naar voren komt.

Kortom: het lijkt wat voorbarig om conclusies te trekken over het karakter of de geestesgesteldheid van Mohammed. Wel kan worden geconcludeerd, dat het beeld van Mohammed zoals dat in de koran en de hadith wordt geschetst, in strijd is met de ethische normen zoals die nu in Nederland bestaan.

Bronnen
Telegraaf
Herman Somers, boek

Was Mohammed geestesziek? Meer lezen »

Psychopaten zoals Dave Koresh staan vaak aan het hoofd van sektes, waar ze hun lusten onbeperkt kunnen botvieren op goedgelovige aanhangers.

Psychopaten en hun invloed op de maatschappij

Ongeveer één op de honderd mensen is psychopaat. Het bekendste voorbeeld zijn het handjevol seriemoordenaars, maar ook de miljoenen minder gewelddadige psychopaten zaaien een spoor van ellende om hen heen. In gevangenissen maken ze een op de vijf veroordeelden uit (meer dan de helft van alle misdrijven wordt door een psychopaat gepleegd), maar ook in de top van het bedrijfsleven zijn psychopaten oververtegenwoordigd. Hoe richten we de wereld zo in dat deze ongastvrij wordt voor psychopaten?

Psychopathie als begrip weer in ere hersteld
Met de opkomst van de psychologie en psychiatrie werden de beoefenaars van deze nieuwe wetenschap (in die tijd overigens eerder een protowetenschap, denk aan frenologie en de mythologie van Freud en Jung) al snel ingeschakeld door gevangenisdirecteuren.

Psychopaten zoals Dave Koresh staan vaak aan het hoofd van sektes, waar ze hun lusten onbeperkt kunnen botvieren op goedgelovige aanhangers.
Psychopaten zoals Dave Koresh staan vaak aan het hoofd van sektes, waar ze hun lusten onbeperkt kunnen botvieren op goedgelovige aanhangers.
Een bepaalde categorie onverbeterlijke gevangene vertoonde een opvallende groep kenmerken. Ze vielen keer op keer in herhaling, waren meesters in het om de tuin leiden van mensen maar voelden geen enkel berouw, logen dat het gedrukt stond als dat in hun voordeel werkte, kortom: leken niet over een geweten te beschikken.

Psychiaters begin twintigste eeuw voerden voor deze groep het begrip psychopathie in. Na de vijftiger jaren kregen ‘linkse’ psychologische theorieën die uitgingen van ‘nurture’, omgevingsinvloeden en de maakbaarheid van de mens door heropvoeding, de overhand.

Psychopathie als ongeneeslijk syndroom paste hier niet in dus verdween de term uit de psychologische handboeken. Het hardnekkig onverbeterlijke gedrag van sommige misdadigers werd “antisociale persoonlijkheidsstoornis” genoemd en geweten aan hun opvoeding of jeugd. De laatste jaren, ook door het verminderen van de invloed van de ‘nurture’ theorieën, kwam er steeds meer bewijs dat psychopathie als afzonderlijk syndroom wel degelijk bestaat en vermoedelijk aangeboren is. Zo zijn er afwijkingen in hersenfunctie en vertonen psychopaten karakteristieke denkstoornissen. Psychopathie wordt in alle lagen van de bevolking, ook in liefdevolle gezinnen, aangetroffen. Psychopathie komt maar bij een deel van de mensen met een anti-sociale persoonlijkheidsstoornis (ASP) voor terwijl ASP bij vrijwel alle psychopaten voorkomt.

Wat is psychopathie?
In vergelijking met geestelijk gezonde mensen laten psychopaten zich alleen leiden door hun impulsen. Alles op dat moment staat in dienst van het bevredigen van de impuls in kwestie, bijvoorbeeld seks of de behoefte aan geld (geld is een universeel middel om andere behoeften mee te kunnen bevredigen). De psychopaat denkt niet na over de gevolgen die de daad in kwestie heeft voor het slachtoffer – impulsief handelen gaat zeer vaak ten koste van een ander. Psychopaten hebben geen gewetenswroeging en denken alleen op korte termijn. Andere mensen zijn prooien, objecten die ze met bepaalde trucjes kunnen uitbuiten en manipuleren. Psychopaten zijn meesters in het vinden van de zwakke punten van andere mensen om die vervolgens te exploiteren.

Als kind houden psychopaten zich doorgaans al bezig met het martelen en doden van dieren, stelen en pathologisch liegen. In de puberteit komt de psychopaat doorgaans in aanraking met de politie. In het volwassen leven laat de psychopaat een spoor van verwoeste levens achter. Na het veertigste levensjaar neemt de mate van criminaliteit af.

Er is nog steeds geen directe oorzaak gevonden voor psychopathie. De aandoening is onbehandelbaar. Behandeling maakt doorgaans psychopaten zelfs gevaarlijker.

De Psychopathologie Checklist
Psycholoog Robert D. Hare publiceerde een lijst met twintig kenmerken van psychopaten. Hieronder volgen deze in het Nederlands vertaald. Scores per item zijn nul (niet), 1 (soms, misschien) en 2 (beslist). Niet-criminelen scoren gemiddeld rond de vijf. Niet-psychopate criminelen rond de twintig punten, terwijl de diagnose “psychopaat” doorgaans gesteld bij een score hoger dan dertig.

1    Welbespraaktheid en oppervlakkige charme
2    Overdreven gevoel van eigenwaarde (egocentrisme)
3    Prikkelhongerig/neiging tot verveling
4    Pathologisch liegen
5    Sluw en manipulatief
6    Gebrek aan berouw of schuldgevoel
7    Oppervlakkig affect (oppervlakkige emotionele ontvankelijkheid)
8    Ongevoelig en ontbrekende empathie
9    Parasitaire levensstijl
10    Zwakke controle van het gedrag
11    Willekeurig seksueel gedrag
12    Gedragsproblemen in de vroege jeugd
13    Ontbrekende realistische doelen op lange termijn
14    Impulsief
15    Onverantwoord gedrag
16    Niet in staat om verantwoordelijkheden voor eigen daden te nemen
17    Huwelijken/samenleven van korte duur
18    Jeugddelinquentie
19    Schending van voorwaardelijke invrijheidsstelling
20    Crimineel veelzijdig

Hare probeert nu psychopathie opgenomen te krijgen in de bijbel voor psychiatrie, DSM-V. Bij de VN-gezondheidsorganisatie WHO is psychopathie reeds erkend.

Bron/verdere informatie: PCL-R

Bedrijfsleven en anonieme maatschappij paradijs voor psychopaten
We hebben tegenwoordig omgevingen gecreëerd die een paradijs vormen voor psychopaten. De top van het bedrijfsleven is sterk gericht op het behalen van snelle winsten. Wie hier in slaagt en geen rekening houdt met de gevolgen – wat geldt voor psychopaten – komt ver. Psychopaten maken omdat ze meesters zijn in het manipuleren van mensen een komeetachtige carrière en veranderen van werkplek op het moment dat de gevolgen van hun manipulaties zichtbaar worden. Bakan stelt in het boek  The Corporation dat grote bedrijven op zichzelf al de persoonlijkheid hebben van psychopaten. Ook de beurshandel en de financiële sector in het algemeen is zeer aantrekkelijk voor psychopaten. Met weinig moeite is veel geld te verdienen, waarmee status en bevrediging van impulsen gekocht kan worden.

Meer in het algemeen is de moderne maatschappij door haar anonimiteit en vluchtigheid ideaal voor psychopaten. Mensen kennen elkaar nauwelijks, relaties zijn oppervlakkig waardoor een gladde prater makkelijk zijn  duistere kanten verborgen houdt. Als een psychopaat naar een andere stad verhuist, kan hij een totaal nieuw leven opbouwen en nieuwe slachtoffers zoeken.

Aanpakken van psychopaten
Omdat psychopaten meestal vele slachtoffers maken, kan door het uitschakelen van deze kleine groep heel veel leed voorkomen worden. De helft van alle misdaden en zelfs tweederde van de zware misdaden komt voor rekening van psychopaten. Ook witteboordencriminelen zijn voor een groot deel psychopaten.

Hierbij kan gebruik worden gemaakt van de kenmerkende eigenschappen van psychopaten. Bij de meeste psychopaten is uit het verloop van hun jeugd al duidelijk dat er sprake is van een persoonlijkheidsprobleem. Grondig natrekken van deze bronnen zou bij sollicitaties voor hogere functies een regel moeten zijn.
Psychopaten zijn voortdurend op de vlucht en meesters in liegen en manipuleren, waardoor ze oververtegenwoordigd zijn bij migranten (zowel immigranten als emigranten). Anders dan bonafide politieke vluchtelingen zijn ze uitstekend in staat een kansrijk asielverhaal in elkaar te draaien en hiermee toegang te krijgen tot Nederland. Ook bij deze immigranten moet er een grondig antecedentenonderzoek plaats vinden, het liefst door medewerkers van de Nederlandse ambassade ter plaatse. Omdat psychopaten voortdurend in herhaling vallen is deporteren van criminele vreemdelingen (en de politie van het land van bestemming inseinen) een effectieve methode om af te komen van deze groep.

Psychopathie is onbehandelbaar. Als bij een misdadiger psychopathie word vastgesteld, is het daarom het effectiefste deze tot minimaal het veertigste levensjaar achter slot en grendel te houden, eventueel met behulp van een TBS-behandeling. De wettelijke mogelijkheden voor een antecedentenonderzoek en het beoordelen van het strafblad als basis voor een psychiatrische diagnose moeten hiervoor verruimd worden. Psychopaten zijn namelijk uitstekend in staat psychologische testen en testpsychologen om de tuin te leiden en iemand levensloop liegt niet. Er zal grondig onderzoek moeten komen naar de samenhang tussen bepaalde bloedwaarden, DNA, EEG-patronen, hersenscans en het voorkomen van psychopathie.

Bron
Robert D. Hare, Gewetenloos, de wereld van de psychopaat (2003), ISBN 90-389-1356-7

Psychopaten en hun invloed op de maatschappij Meer lezen »