uitsterven

De nieuwe diersoorten van 2012

Niet voor iedereen is 2012 goed afgelopen. De Japanse rivier otter en enkele andere diersoorten zijn in 2012 door de Japanse overheid uitgestorven verklaard. Ook voor Lonesome George, ’s werelds laatste Pinta Eiland reuzenschildpad, was 2012 het jaar waarop hij – op 100-jarige leeftijd – kwam te overlijden.

Naast een het uitsterven van een aantal diersoorten, zijn er dit jaar ook nieuwe soorten ontdekt. Onderzoekers hebben in 2012 ruwweg rond de 16.000 nieuwe soorten beschreven. Hieronder een aantal interessante.

Primaatsoorten
Hoewel slechts zelden nieuwe primaatsoorten worden ontdekt, zijn er dit jaar zeker twee nieuwe beschreven. In Borneo en de Filipijnen stuitten onderzoekers op een ‘slow loris’ soort (Nycticebus Kayan); een klein nachtdier-soort die familie is van de lemuren. Net als de lemuren (die bekend zijn van de film Madagaskar) heeft deze nieuwe soort relatief grote ogen voor het kleine postuur, maar zijn de beten uiterst giftig.

Een tweede primaatsoort die in 2012 officieel erkenning kreeg, is de ‘sleepy-eyed lesula’ (Cercopithecus lomamiensis). Deze aap is licht van kleur en woont in de bossen van Congo. De eerste aap van deze nieuwe soort die werd bestudeerd door onderzoekers van onder andere het Lukuru Wildlife Research Centre, was er een die als huisdier werd gehouden. Toen de groep het nabijgelegen bos in trok om soortgelijke apen te vinden, bleek het om een totaal nieuwe soort te gaan.

Kleine diertjes
BmicraIn sommige gevallen zijn de geslachtsdelen van een dier de beste manier om het te identificeren. Deze aparte manier van identificatie bleek de beste manier om Madagaskar’s kleine Malagasy bladkameleons te onderscheiden. Onderzoekers beschrijven een nieuwe soorten (Phallostethus cuulong), waarbij de penis vanuit de kin komt, door te letten op de vorm van de geslachtsorganen die op subtiele manieren verschillen van andere soorten. De nieuwste soort echter, de Brookesia micra, kon op een veel simpelere manier worden onderscheidden van zijn soortgenoten. Het diertje is zo’n 2,5 centimeter lang en heeft een klein staartje. Absoluut uniek, aldus Miguel Vences, die de studie naar het beestje leidde aan de TU van Braunschweig (Duitsland).

Dit jaar is ook ’s werelds kleinste vlieg ontdekt. De Euryplatea nanaknihali, die minder dan een halve millimeter groot is, behoort tot een groep vliegen die mieren parasiteren. Het legt eitjes in het hoofd van een mier, waarna de larven zich voeden met het weefsel van de mier totdat het hoofd eraf valt. De vlieg werd het eerst gezien in een insectenval in Thailand, waarbij onderzoekers al snel zagen dat het beestje een ongebruikelijk uiterlijk had. “De meeste mensen zouden waarschijnlijk gedacht hebben dat het een kever is,” aldus een van de onderzoekers.

Nieuwe leeuw
Dit jaar bevestigden onderzoekers ook dat een bepaalde soort leeuwen in Ethiopië met unieke donkere manen inderdaad genetisch te onderscheiden zijn van andere leeuwen. De leeuwen zijn vooral bekend vanuit de Addis Ababa Dierentuin, maar er ze zijn ook in het wild gespot. Deze ontdekking heeft de dieren al goed gedaan, omdat ze in de dierentuin meer ruimte hebben gekregen om zich voort te planten en de populatie in stand te houden. Misschien zou het nog beter zijn de dieren gewoon in hun natuurlijke habitat te laten leven, maar daar heeft een dierentuin dan weer zo weinig aan.

Bron: The-scientist.com

Leven na de mens

Leven op aarde na de mens. Een interessante documentaire serie die ingaat op de vraag wat er met de aarde zou gebeuren als de mensheid morgen ophield te bestaan. Hoe snel neemt moeder aarde onze steden weer over, welke bouwwerken van de mensheid dienen het langst als herinnering aan onze tijd en zal moeder aarde de mensheid missen?

The very notion is deliciously ghoulish: What happens to earth if – or when – people suddenly vanished? The History Channel presents a dramatic, fascinating what-if scenario, part science fiction and part true natural science. Welcome to Earth, Population: 0 is the catchy tagline, Life After People’s 94 minutes are so gripping you nearly forget while you watch that you, yourself, will be gone too.

It turns out that earth can go along very nicely without us. The hardest part of the special is probably in the first 15 minutes, when pet owners confront what likely will happen to their dogs (thankfully, the show follows those dogs who break out of their houses, and the prognosis for them to survive as scavengers is good). As the fictional days and weeks tick by, the process of nature’s reclaiming the planet becomes less grim and more fascinating.

The impact of the lack of people will be noticed right away, as most power grids shut down around the planet. The one holdout: Hoover Dam, whose hydro power lights up the American Southwest. Scientists say the dam can continue to operate on its own for months, maybe years, keeping the Vegas Strip alight. Only the eventual accumulation of quagga mussels, an invasive species, in the cooling pipes of the power plant–currently being cleaned by humans–will shut down the dam.

Elsewhere, critters and plants will have their run of Manhattan and every other previously “civilized” spot. Inventive photography shows bears clambering out of subway stations, and vines pulling down brownstones, then skyscrapers. It may not be a surprise when the Eiffel Tower and Space Needle meet their eventual fates, but the scenes nonetheless provide a pleasant sting of shock. Life After People is humbling, yet exhilarating.

 

Jose A y Bonilla maakte onder andere deze foto van de mysterieuze objecten (in de cirkel).

‘Aarde in 1883 op haartje na aan wereldwijd uitsterven ontsnapt’

In 1883 deed de sterrenwacht van Zacatecas in Mexico een raadselachtige waarneming van nevelachtige objecten. Astronoom Hector Manterola en een paar van zijn collega’s denken nu dat José Bonilla als enige ter wereld getuige was van hoe de aarde meer dan honderd jaar geleden door het oog van de naald kroop…

Jose A y Bonilla maakte onder andere deze foto van de mysterieuze objecten (in de cirkel).
Jose Arbol y Bonilla maakte onder andere deze foto van de mysterieuze objecten (in de cirkel).

Insekten of UFO’s?
Op 12 en 13 augustus 1883 deed een astronoom van de kleine sterrenwacht in Zacatecas een opmerkelijke waarneming. José Árbol y Bonilla telde zo’n vierhonderdvijftig objecten, elk omringd door een soort mist, die voor de zonneschijf langs trokken. Bonilla publiceerde zijn waarnemingen in een Frans tijdschrift, l’Astronomie, in 1886. De uitgever van dit tijdschrift stond voor een raadsel en veronderstelde dat het hier ging om vogels, insekten of stof die voor Bonilla’s telescoop langs trokken. Anderen zagen sindsdien Bonilla’s waarnemingen als het eerste bewijs voor het bestaan van UFO’s.

Oktober 2011 komen Hector Manterola van de Nationale Autonome Universiteit of Mexico in Mexico Stad en een aantal collega’s met een verschillende, veel verontrustender interpretatie. Ze denken dat Bonilla fragmenten zag van een komeet die kort geleden in stukken is gebroken. Dit verklaart het ‘mistige’ uiterlijk van de brokstukken en waarom ze zich zo dicht bij elkaar bevonden.

Parallax toont dat de brokstukken zeer dichtbij waren
Kometen breken vaak in stukken, dus dit is weinig nieuws. Pas echt spectaculair is dat niemand anders op de planeet de komeet voor de zon langs heeft zien bewegen, zelfs terwijl de dichtstbijzijnde observatoria maar een paar honderd kilometer van Zacatecas lagen. Dit kan worden verklaard door het parallax-effect. Hoe dichterbij een object, des te groter is het effect dat een kleine verschuiving in de afstand op de waargenomen plaats heeft. Een bekende techniek van astronomen om de positie van dichtbij de aarde staande sterren waar te nemen is hun positie op bijvoorbeeld januari en juli exact te meten. Er vindt dan een kleine verschuiving plaats van enkele boogseconden. Hoe groter deze verschuiving, hoe dichterbij de ster staat.

De brokstukken moeten zich dus zeer dicht bij de aarde hebben bevonden, waardoor ze niet voor de zon langs leken te bewegen voor andere waarnemers. De conclusie van Monterola en zijn collega’s: de fragmenten vlogen tussen de zeshonderd en achtduizend kilometer van de aarde langs. Als je bedenkt dat de aarde een diameter van 12 000 km heeft, is dit echt op een haartje na goed gegaan. Het ging hier ook niet om een kleine komeet. Manterola en zijn collega’s schatten dat de komeet ongever zo groot is geweest als die van Halley, 16 x 8 x 8 km, en dat de brokstukken zo’n vijftig tot achthonderd meter in doorsnede waren.

Komeet waargenomen als Pons-Brooks
Er ontbreekt nog één stukje aan de puzzel. Dit moet een behoorlijk spectaculair gezicht zijn geweest. Manterola en zijn collega’s suggereren echter dat we de komeet wel degelijk hebben waargenomen. Het ging om de komeet Pons-Brooks, die datzelfde jaar is waargenomen door Amerikaanse astronomen. Ze wijzen er op dat Bonilla deze objecten gedurende 3,5 uur heeft waargenomen gedurende twee dagen. Dat betekent een gemiddelde van 131 objecten per uur en een totaal van 3275 objecten in de tijd tussen de twee waarnemingsperiodes, met elk fragment minstens zo groot dat het een explosie van het kaliber-Tunguska kon veroorzaken. Als 3275 van dit soort brokstukken de aarde hadden geraakt, was dat vermoedelijk neergekomen op een wereldwijd uitsterven. Als dit klopt, heeft het echt maar een haartje gescheeld of we waren er niet meer geweest.

Bron
Hector Javier Durand Manterola, Maria de la Paz Ramos Lara, Guadalupe Cordero, Interpretation Of The Observations Made In 1883 In Zacatecas (Mexico): A Fragmented Comet That Nearly Hits The Earth, Arxiv.org (2011)

De Voluntary Human Extinction Movement wil dat de mensheid uitsterft om de aarde te redden.

‘Mensheid moet uitsterven’

De mensheid is een kanker die zo snel mogelijk moet verdwijnen om de aarde te redden. Aldus enkele radicale groepen. Is het beste wat we kunnen doen, geen kinderen meer krijgen, onze rommel netjes opruimen en onze laatste adem uitblazen?

“Six billion people can’t be wrong”
In 1992 zag Chris Korda, de oprichter van de Church of Euthanasia naar eigen zeggen het Licht. De mensheid vernietigt de aarde door haar voortdurende voortplantingsdrift. Er is maar één goede oplossing: de mensheid moet uitsterven. De Kerk kent daarom één gebod: gij zult uzelf niet voortplanten. Wie toch kinderen krijgt, wordt geëxcommuniceerd. De kerk heeft vier zuilen: abortus, euthanasie, sodomie (waaronder alle vormen van seks die niet tot voortplanting leiden worden verstaan) en kannibalisme als alternatief van het eten van vlees.
Van dode personen of dieren dan, want de kerk is strikt vreedzaam. Moord en gedwongen sterilisatie zijn verboden. Gelovigen groeien in het geloof door de vier zuilen zoveel mogelijk te beoefenen. Geen wonder dat de kerk in het puriteinse Amerika de nodige weerstanden oproept van streng-christelijke groepen.
De kerk is niet vies van een stevige rel om zo hun boodschap over te brengen. Zo fabriceerden aanhangers een videoclip van de instorting van de Twin Towers, vergezeld van pornobeelden. Geen wonder dat de groep (ook door voorstanders van bevolkingsbeperking) wordt beschuldigd van mensenhaat.

De Voluntary Human Extinction Movement wil dat de mensheid uitsterft om de aarde te redden.
De Voluntary Human Extinction Movement wil dat de mensheid uitsterft om de aarde te redden.

“May we long live and die out”
Een soortgelijke, maar minder provocatieve groep is de Voluntary Human Extinction Movement VHEMT. De groep is volgens velen opgericht door Les U. Knight in Portland in de noordwestelijke Amerikaanse staat Oregon. Het doel van de groep is het volledige uitsterven van de mensheid. Ook deze groep zegt vreedzame middelen te hanteren. VHEMT wil dat de mensheid uitsterft door alleen op te houden kinderen te krijgen. Dit is, aldus Knight, de enige manier om te voorkomen dat er nog meer dier- en plantensoorten het loodje leggen door de vraatzuchtige, steeds uitdijende hoeveelheid mensenvlees.

Op een vraag van auteur dezes hoe de aardse ecosfeer de mens overleeft als de zon over één miljard jaar de aarde droogkookt, antwoordde hij dat we maar eerst de dode plekken hier, zoals Tsjernobyl, weer bewoonbaar voor natuurlijke organismen  moeten maken voor we ons druk maken over andere planeten. Overigens is Tsjernobyl nu veranderd in een groen paradijs. Dieren leven veel korter dan mensen en zijn dus al dood voor stralingziekten toeslaan. De afwezigheid van mensen bleek alles wat de natuur nodig had.
Eco-terrorisme
Nog radicaler en behoorlijk creepy is het nu spoorloze Gaia Liberation Front. Deze groep streeft naar eigen zeggen naar het ontwikkelen van middelen om de mensheid uit te laten sterven. Om voor de hand liggende redenen houden ze zich op de vlakte. Het GLF ziet de mensheid als een vorm van kanker en is bereid om alle mogelijke ecologisch verantwoorde middelen in te zetten om de mensheid uit te roeien. Sterilisatie, al dan niet vrijwillig, is niet voldoende. Er mag volgens het GLF geen enkel mens ontsnappen, want voor je het weet hebben ze zich weer vermenigvuldigd tot een miljardenbevolking.
Van de groep zijn maar twee sporen op internet te vinden: het Statement of Purpose (gehost op de server van de Church of Euthanasia) en een tekst die de mensheid als kanker beschrijft. Ook staat er op Korda’s website een interview van Knight met iemand van het GLF.
y-chromosoom

‘Man gaat uitsterven’

De man gaat uitsterven volgens sommigen. Het Y-chromosoom, het chromosoom dat maakt dat iemand een man is, krijgt het steeds moeilijker. Ooit was het even groot als het X-chromosoom maar over enkele honderdduizenden jaar zal het verdwenen zijn. Zal de mensheid dat overleven?

Wat zijn chromosomen?

Alle meercellige organismen hebben chromosomen: DNA bevattende structuren die als het ware de genetische bibliotheek van de cel vormen. De mens heeft er 46, 23 paren van complementaire chromosomen. Bij de mens wordt het geslacht bepaald door de geslachtschromosomen, aangeduid met de letters X en Y. De meeste mannen hebben combinatie XY, vrouwen XX. Er zijn enkele zeldzame chromosoomafwijkingen zoals XXY, XYY en dergelijke. De aanwezigheid van het Y-chromosoom bepaalt of een embryo zich ontwikkelt tot man of vrouw. XXXY wordt dus bijvoorbeeld man, X wordt vrouw.

War of the sexes, man gaat uitsterven

Er zijn bepaalde genen die liever hebben dat ze in een man of een vrouw zitten. Zo erft het mitochondriale DNA (het DNA dat in mitochondriën, kleine fabriekjes in de cel die vele miljoenen jaren geleden zelfstandige bacteriën waren) alleen over via de moeder.

man gaat uitsterven
Het Y-chromosoom zinkt in het niet bij het reusachtige X-chromosoom. Credit: Jonathan Bailey, National Human Genome Research Institute, National Institutes of Health, licentie CC BY-NC 2.0 via Flickr

Logisch, want zaadcellen leveren alleen DNA en geen mitochondrieën (dit voorkomt dat eicel en zaadcel niet met elkaar kunnen samenwerken). Het gevolg is dat het voor mitochondrieel DNA heel interessant is om bevruchte eicellen te veranderen in vrouwtjes. Slaagt het mitochondriale DNA er in om het Y-chromosoom uit een bevruchte eicel te wippen, dan zal het voortleven. Inderdaad zijn er in de biologie meerdere gevallen bekend van soorten waarbij het mitochondriale DNA er in is geslaagd alleen vrouwtjes te laten geboren worden. En het man uitsterven dus al plaats had gevonden.

Uiteraard ‘probeert’ het Y-chromosoom precies het omgekeerde te bewerkstelligen. Immers: wordt het Y-chromosoom niet opgenomen in een bevruchte eicel, dan gat het niet door naar de volgende generatie. Met andere woorden: er ontstaat een evolutionaire strijd tussen het mitochondriale DNA en het Y-chromosoom.
Dit verklaart ook waarom er families bestaan waarin vrijwel alleen jongetjes of meisjes geboren worden. In families met een dominant Y-chromosoom slaagt dit er in zeker te stellen dat het in het grootste deel van de gevallen in bevruchte eicellen terecht komt (bijvoorbeeld omdat er meer zaadcellen met een Y-chromosoom worden aangemaakt). In families met veel dochters maakt het mitochondriële DNA korte metten met het Y-chromosoom. De man gaat uitsterven door dit effect.

Y-chromosoom aan de verliezende hand

Als je de menselijke chromosomen onder de microscoop bekijkt, zal het je opvallen dat het Y-chromosoom veel kleiner is dan het X-chromosoom. Geen wonder. Elk miljoen jaar verdwijnen er vijf genen. Dit proces begin driehonderd miljoen jaar geleden. Over tien miljoen jaar is volgens sommige berekeningen het Y-chromosoom helemaal uitgekleed en zal verdwijnen. In onvruchtbare mannen, ongeveer tien tot vijftien procent van alle mannen, degenereert het X-chromosoom zelfs nog sneller.
Tien miljoen jaar, of volgens sommige pessimisten enkele honderdduizenden jaar, is een heel eind in de toekomst. De kans is zeer groot dat we tegen die tijd als soort niet meer bestaan of een oplossing hebben gevonden. Wat zeker helpt is dat de meeste onderzoekers mannen zijn, dus een direct belang hebben dat de man gaat uitsterven te voorkomen…

Bron: Nature