Algenbloei ten zuiden van Cornwall. Zou algenbloei in de oceaan rond Antarctica de ijstijden hebben veroorzaakt?

‘Algenbloei door stof veroorzaakte ijstijden’

Volgens een nieuwe theorie is stof alles wat nodig is om de aarde in een ijstijd te storten. Als ijzerrijk stof in de zee wordt geblazen, bemest het opgeloste ijzer het plankton, dat daardoor op grote schaal kooldioxide op gaat nemen. DE oplossing voor het broeikaseffect?

Algenbloei door ijzerrijk stof

Algenbloei ten zuiden van Cornwall. Zou algenbloei in de oceaan rond Antarctica de ijstijden hebben veroorzaakt?
Algenbloei ten zuiden van Cornwall. Zou algenbloei in de oceaan rond Antarctica de ijstijden hebben veroorzaakt?

Al langer is bekend dat ijzerrrijk stof dat op de oceaanoppervlakte terecht komt, algenbloei in gang kan zetten.Als het aantal algen explodeert, nemen ze grote hoevelheden kooldioxide uit het water op. De oceaan neemt dit weer op uit de lucht, waardoor het kooldioxidegehalte van de lucht daalt.

Op dit moment is het klimaat vochtig en warm, waardoor er maar weinig stofstormen voorkomen. Uit waarnemingen aan ijsmonsters uit de Antarctische ijskap, die tot 800 000 jaar teruggaan, is gebleken dat de lucht tijdens de ijstijden twee keer stoffiger was dan nu.  Dit hing samen met lagere kooldioxide-gehaltes.

Algenbloei veroorzaakt temperatuurdaling
Vandaar dat veel klimaatwetenschappers vermoeden dat stofstormen wel eens de trigger kunnen zijn voor ijstijden. Als door voortdurende droogte grote landmassa’s uitdrogen, wordt de lucht veel stoffiger en komt dus ook meer ijzer in de oceanen terecht.  Op dit moment is de Zuidelijke Oceaan – de pooloceaan die Antarctica omspoelt – in veel opzichten een biologische woestijn.

De reden: ijzer ontbreekt. Zodra een grote hoeveelheid ijzer de zee in waait, ontstaat er echter een algenbloei die heel veel kooldioxide vastlegt. En, zoals bekend, een stevige daling van het CO2-gehalte in de lucht laat de temperatuur afnemen. Als aan het begin van een ijstijd er grote stofstormen ontstaan, waait dit stof in de Zuidelijke Oceaan, waar er algenbloei ontstaat.

Dit blijft tienduizenden jaren zo. Uiteindelijk wordt de koeling om nog niet goed begrepen redenen (mogelijk de Milankovic cyclus) afgeknepen en warmen de continenten weer op. Het gevolg: de stofstormen gaan liggen,  algen verhongeren en het kooldioxidegehalte stijgt weer.

Alfredo Martinez-Garcia en zijn collega’s van het Federale Zwitserse Instituut voor Technologie (ETH) in Zürich hebben mariene afzettingen geanalyseerd uit de een gebied in de Zuidelijke Atlantische Oceaan, iets ten noorden van de plaats waar de Zuidelijke Oceaan begint. Deze afzettingen zijn tot vier miljoen jaar oud en ondersteunen het idee dat ijzerrijk stof de boosdoener is. Periodes van heftige vergletsjering blijken namelijk precies samen te vallen met de vorming van stof[1].

Sommige onderzoekers denken dat door veel ijzerrijk stof  in de Zuidelijke Oceaan te kieperen, het effect van een ijstijd is na te bootsen[2]. Maar zijn wij nou de enigen die een nieuwe ijstijd, getriggerd als het experiment uit de hand loopt,  een stuk akeliger vooruitzicht vinden dan een geringe opwarming van de aarde?

Bronnen
1. A. Martinez-Garcia et al., Southern Ocean dust–climate coupling over the past four million years, Nature (2011), gratis artikel
2. ‘Stop emitting or geoengineering could be our only hope’ – Royal Society proceedings (2009)

11 gedachten over “‘Algenbloei door stof veroorzaakte ijstijden’”

  1. De vraag is natuurlijk, waar kwam dat ijzerstof nou zo plotseling vandaan? Ik vermoed dat door erosie van grote landoppervlakken als gevolg van klimaat verandering, de onderliggende ijzerrijke grond is komen bloot te liggen. We moeten dus kijken naar het ijzergehalte van geërodeerde gronden, en dan een risicoanalise uitvoeren voor de hele planeet, met klimaatsatelieten. Daar waar de klimaatverandering dergelijke risico’s op een triggereffect opleveren gaat, kan men door menselijk ingrijpen nu nog iets doen.

  2. Algenbloei door stof heeft de schommelingen in de temperatuurgrafiek (u noemt dat heel versimpelend ijstijden) waarshijnlijk inderdaad versterkt dus heftiger gemaakt maar niet noodzakelijk veroorzaakt, dat is niet aangetoond. De oorzaak zit in de Milankovitch-cycli.

    Maar het stof in de lucht is wel belangrijk en versterkt andere processen, zo denkt men.
    Kijkt u vooral eens naar de grafieken van de Vostok Ice Cores die op de Wikipedia te vinden zijn.
    De hoeveelheden stofdeeltjes in de lucht nemen tijdens de ijstijden heel sterk toe.
    Het geeft aan dat tijdens de ijstijden woestijnvorming plaatsvindt. Die woestijnen zijn gebieden waar de aarde heel veel warmte uitstraalt door gebrek aan waterdamp en wolken in de lucht. Dit versterkt de trend naar lagere temperaturen tijdens de ijstijden.

    Het is belangrijk te weten dat de warmere perioden in de geschiedenis van de aarde ook nattere perioden waren.
    Opwarming van de aarde is ook een trend naar meer neerslag, meer regen, dus ook meer kansen voor de landbouw in arme landen.
    Een warmere wereld is hoogstwaarschijnlijk ook een betere wereld.
    .

    1. Ben het eens met Harry. De ijstijden treden op met de regelmaat van de klok, met de regelmaat van de Milankovitch-cycli.

      De onderzoekers hebben ook een dalende CO2-concentratie nodig om de afkoeling te verklaren. Ze zullen nog jarenlang onderzoekssubsidie krijgen omdat ze zich zo conformeren aan de ‘consensus’.

  3. Ik ben geen expert op dit gebied, maar kan wel logisch denken. Vreemd dat er in een natte periode ineens veel ijzerhoudend stof vrijkomt waardoor er via algenbloei, een droge en koude periode ontstaat.
    Wat mij logischer lijkt is dat er in een ijstijd veel drooggevallen land vrijkomt (door ijsvorming vallen stukken zee droog) waardoor er ijzerhoudend stof in de atmosfeer terecht komt.
    Wat is er eerder situatie: de ijstijd of de stof?
    Dat een eenmaal ingevallen ijstijd zichzelf hiermee verder aanjaagt, daar wil ik wel in mee gaan.

  4. Ik vindt het een beetje ver gezocht omdat er 800.000 jaar geleden te weinig woestijnen waren om dusdanig grote stofstormen te kunnen veroorzaken dat het een ijstijd kon triggeren. Natuurlijk is het WEL zo dat ijzerhoudend stof algengroei kan bevorderen, 800.000 jar geleden waren vrijwel alle vulkanen die nu inactief zijn actief en dat betekent dat ijzerhoudend stof makkelijk de stratosfeer in geblazen kon worden. Als vulkanen dan hoogzwavelhoudend waren (bij lange na niet alle vulkanen bevatten veel zwavel) in combinatie met een vulkaanuitbarsting waarbij ijzerhoudend stof werd uitgeblazen zal een ijstijd versneld kunnen raken. Ik denk niet dat “wat“ ijzerhoudend stof een cascade effect kan veroorzaken omdat er veel zeedieren zijn die erg goed gedijen op algen. Het zal hoogstens erg goed zijn voor de visserij en de visstanden.

  5. Het is absoluut een interessante vraag, of ijzerstof een ijstijd heeft kunnen ontwaken. Maar is het niet logischer om hier gewoon gebruik van te maken? In principe hebben we nu alleen nog een rem nodig in de vorm van een stof die juist de tegenovergestelde werking heeft van ijzerstof. Ik zou denken dat we dan het hele klimaatprobleem veel beter kunnen bestrijden. Ik denk dat we daar dan ook snel mee moeten gaan oefenen, want het zou best wel eens kunnen zijn dat het klimaat op hol slaat als de olie ineens op is. Als we op dat moment precies weten hoeveel stof we in zee moeten gooien om alles stabiel te houden kunnen we zoiets verschrikkelijks als een ijstijd tenminste tegenhouden. Desnoods offeren we er een groot meer of zoiets voor op, om te voorkomen dat we de oceanen in risico brengen. Let wel, ik ben niet echt kundig op dit vakgebied en denk alleen in grote lijnen, hoogstwaarschijnlijk zitten er veel haken en ogen aan die ik nu niet kan overzien…

  6. CO2 is plantenvoedsel. Waarom zouden we zo’n geschenk afwijzen? De wereld snakt naar hogere producties van voedsel.

    Als we daar wat nutteloos land in Bangladesh voor moeten opofferen dan graag. Hogere dijken in NL betekent meer werk voor de bouw. Dat vinden ze ook niet erg. Moeten er wat historische gebouwen voor tegen de vlakte om de dijken breder te maken? So what? Wie is er zo naïef om te geloven dat die gebouwen er voor de eeuwigheid staan?

    Trouwens, de zeespiegel stijgt niet meer dan anders. De versnelde stijging is bewezen flauwekul.

  7. klooien aan een systeem dat je niet begrijpt en vanwege de complexiteit ook niet kunt begrijpen is uiteraard altijd levensgevaarlijk. Een ijstijd lijkt mij ook veel erger dan opwarming

Laat een reactie achter