Evolutiebestendig vaccin voor Covid-19 mogelijk?

Het SARS-CoV-2 virus muteert snel, waardoor de immuniteit tegen Covid-19 steeds vaker doorbroken wordt. Een evolutiebestendig vaccin is een oplossing.

Wedloop tussen virusevolutie en het afweersysteem

Voor virussen is het van levensbelang om hun gastheer te kunnen infecteren. Het zijn “obligate parasieten”, die zonder gastheer snel verdwijnen. Vandaar dat veel virussen voortdurend evolueren om het afweersysteem te ontwijken. De samenstelling van griepprikken verschilt elk jaar omdat het griepvirus evolueert, en zo onze immuniteit ontwijkt. Bij sommige ziekten, zoals bepaalde verkoudheden, duurt de immuniteit daarom zelfs maar een paar maanden. Toch is het ons gelukt bepaalde virusziekten onder de duim te houden en zelfs, in het geval van pokken (Variola major) uit te roeien.

Kan een evolutiebestendig vaccin de verspreiding van SARS-CoV-2 stoppen?
Vermenigvuldigingswijze van coronavirussen. Kan een evolutiebestendig vaccin de verspreiding van SARS-CoV-2 stoppen? Bron: Wikimedia Commons

Drie kenmerken van een evolutiebestendig vaccin

Naar blijkt, hebben vaccins die bestand zijn tegen evoluerende virussen, drie kenmerken.

Ten eerste wekken ze antistoffen tegen meerdere onderdelen van het virusdeeltje op. Zo zijn er nu vaccins die een reactie opwekken tegen het spike-eiwit van SARS-CoV-2. Het virus heeft ondertussen enkele mutaties ontwikkeld met een veranderd spike-eiwit. Daardoor werken vaccinaties met bijvoorbeeld het Pfizer vaccin minder goed tegen gemuteerde stammen. Dit is een “one trick pony”. Evolutiebestendige vaccins wekken immuniteit tegen meerdere onderdelen van het virus op, waardoor de afweer minder specifiek is en moeilijker te omzeilen. [1]

Ten tweede zijn ze erg effectief in het stoppen van de vermenigvuldiging van het virus. Hoe minder het virus zich vermenigvuldigt, hoe minder het kan muteren.

Ten derde beschermt een evolutiebestendig vaccin tegen alle bekende varianten van het virus. Zo kan een variant waartegen het vaccin niet beschermt, niet de lege plek innemen.

Evolutiebestendige vaccins tegen Covid-19 en griep?

Om Covid-19 definitief onder de duim te krijgen is het een absolute voorwaarde dat we uiteindelijk een evolutiebestendig vaccin ontwikkelen. SARS-CoV-2 evolueert snel. Voor ouderen en mensen met een zwakke weerstand is de jaarlijkse griepprik een vast ritueel. Als we evolutiebestendige griepvaccins ontwikkelen, kunnen we de gehele bevolking immuniseren tegen griep. Voor tientallen jaren. Een aanlokkelijk doel. Vandaar dat er nu verschillende onderzoeksgroepen bezig zijn hiermee.

Bronnen
1. T.C. Williams en W.A. Burgers, SARS-CoV-2 evolution and vaccines: cause for concern?, The Lancet, 2021, DOI:https://doi.org/10.1016/S2213-2600(21)00075-8
2. De covid-19 vaccins, RIVM, 2021

3 gedachten over “Evolutiebestendig vaccin voor Covid-19 mogelijk?”

Laat een reactie achter