De melkweg heeft geen mooie nette spiraalvorm, maar is kromgetrokken als een kroonkurk. Wat is de oorzaak van deze vreemde vorm?
In 1852 kwam Stephen Alexander, een astronoom aan het college van New Jersey met de radicale suggestie dat de Melkweg zelf een spiraalstelsel is.
Maar terwijl de hedendaagse astronomen het eens zijn over deze algemene vorm, zij het niet eens over de precieze structuur van de spiraal en met name over het aantal armen.
Astronomen hebben ten minste zes spiraalarmen benoemd. In de jaren 1990 dook er bewijs op dat de Melkweg een centrale balk heeft. De onzekerheid is gemakkelijk te begrijpen. Een groot deel van ons zicht op de melkweg wordt weggenomen door sterren en stofwolken die tussen ons en de verder gelegen delen van de Melkweg in liggen. Met name de dichte centrale massa van de sterren in het centrum neemt het zicht weg op het verste deel van de Melkweg (in Star Trek termen: het Delta Quadrant).
De groeiende consensus is nu dat de Melkweg een centrale balk met twee armen heeft, respectievelijk de Perseus Arm, waarvan het dichtste punt op enkele duizenden lichtjaar van de zon ligt, van de Zon, en de Scutum-Centaurus Arm. (De andere armen worden nu als kleine, voornamelijk uit gas bestaande structuren gezien.)
Thomas Dame en Patrick Thaddeus aan het Harvard-Smithsonian Center voor Astrofysica in Cambridge, Massachusetts leveren verder bewijs van deze 2-arm structuur, maar met een opmerkelijke buiging die verklaart waarom astronomen eerder niet in staat geweest om de structuur duidelijk te zien.
Astronomen meten van oudsher de structuur door het meten van de beweging van grote wolken waterstof en koolmonoxide binnen de melkweg (de snelheid van verre sterren is te moeilijk vast te stellen).
Het nieuwe bewijsmateriaal dat Dame en Thaddeus hebben verkregen, toont het bestaan ​​van een nieuwe arm aan de andere kant van de Melkweg, verder van het centrum gelegen dan wij. De nieuwe arm is 18 kiloparsec (plm. 76 000 lichtjaar) lang en zo strekt zich over zo’n 50 graden langs de hemel uit (honderd zons- of maansdoorsneden). Dame en Thaddeus concluderen dat deze arm een uitbreiding van de Scutum-Centaurus Arm is, waarvan de rest schuilgaat achter het galactische midden.
Dat klinkt logisch. De Perseus-arm, die we duidelijker kunnen zien, draait voor vijfzesde deel rond het galactische centrum. Als Dame en Thaddeus gelijk hebben, moet de Scutum-Centaurus Arm precies symmetrisch met “onze” Perseus-arm. Dat maakt de Melkweg vergelijkbaar met het Grote Balkspiraalstelsel, een oud, dubbel spiraalstelsel ongeveer 56 miljoen lichtjaar van hier.
De reden dat het zo lang duurde voordat deze arm werd ontdekt is volgens Dame en Thaddeus, dat deze arm gebogen is. Hierdoor ligt de arm niet in het galactische vlak, maar iets erboven. Wat betekent dat de Melkweg kromgetrokken is, net als de kroonkurk van een geopende fles bier. Wat zou deze merkwaardige vervorming veroorzaken?
Bronnen
Dame and Thaddeus, A Molecular Spiral Arm in the Far Outer Galaxy, ArXiv (2011)
‘Milky Way is warped, like a beer bottle cap’
any genius who’d be able to get this visual???
Misschien kunnen we het over 1000 jaar van een afstand bekijken.