We weten dat de eerste levensvorm waar wij allemaal van afstammen, eencellig was. Maar waarom bestaat er leven? Wat zette de evolutie in gang?
Als student vroeg ik me al af hoe leven uit het niets heeft kunnen ontstaan. Dit is immers in strijd met de Tweede Hoofdwet van de thermodynamica. Deze natuurwet zegt, dat in een gesloten systeem de entropie, chaos, altijd toeneemt. Als je bijvoorbeeld een feestballon doorprikt, ontsnapt alle helium. Maar het gebeurt nooit, dat helium zich verzamelt in een kapotte ballon, die zichzelf vervolgens repareert. Dit verschijnsel, dat als we niets doen de chaos steeds meer toeneemt, noemen we de Tweede Hoofdwet. toch, min of meer uit het niets, ontstond er een behoorlijk geordend iets. Het allereerste levende organisme dat zichzelf kon voortplanten.
Waarom bestaat er leven? Een gasreus is veel waarschijnlijker dan de aarde
Weliswaar is per saldo het systeem van de aarde en zon op weg naar meer wanorde, maar het is niet de maximale hoeveelheid wanorde denkbaar. Een planeet die alleen uit dood materiaal bestaat, is uiteraard erg saai, maar heeft wel een grotere hoeveelheid entropie, wanorde, dan bijvoorbeeld de aarde. Want bijvoorbeeld een boom, of zelfs een bacterie, zit heel wat geordender in elkaar dan bijvoorbeeld een gaswolk. Het is veel waarschijnlijker dat zich daarom een gaswolk vormt, dan een boom of een bacterie.
Waardoor begon de evolutie?
We weten dat zodra het leven ontstaan is, evolutie een rol gaat spelen en dat dan deze vragen niet meer belangrijk zijn. Maar toch. Is er een logische reden te bedenken waarom, ooit, de natuur voor een minder rommelig alternatief koos waardoor het leven kon ontstaan? Is er behalve de Tweede Hoofdwet misschien nog een ander principe, dat zorgt voor meer orde? Misschien wel.
Waarschijnlijk allebei. Het universum is een oneindige maakmachine, waar leven en bewustzijn een rol in spelen. God de schepper, zal zowel een natuurwet zijn als een wezen wat zich bewust kan uiten. Het is het best te vergelijken met een machine dat steeds nieuwere delen aan laat groeien. Alleen gaat die vergelijking weer ergens mank want deze machine ontsteigd zijn programma eigenlijk elke dag weer opnieuw. Waardoor de mens maar ook machines of andere levensvormen op deze wereld eigenlijk altijd op het punt kunnen komen van een vrije wil en bewustzijn. Het ligt als het ware geprogrammeerd in het universum, in de wereld om ons heen.